Epoetyna alfa, Epoetinum alfa - Zastosowanie, działanie, opis

Epoetyna alfa jest stosowana w leczeniu niedokrwistości towarzyszącej przewlekłej niewydolności nerek u osób dorosłych i dzieci, które są poddawane dializie oraz w okresie, gdy dializa nie jest konieczna. Substancję stosuje się również w leczeniu objawowej niedokrwistości u dorosłych chorych na nowotwory, poddawanych chemioterapii (z wyjątkiem nowotworów złośliwych pochodzenia szpikowego). Wskazaniem do stosowania jest także niedokrwistość u dorosłych chorych na szpiczaka plazmocytowego, chłoniaki nieziarnicze o małym stopniu złośliwości, u których występuje niedobór erytropoetyny i którzy poddawani są leczeniu przeciwnowotworowemu.

Epoetynę alfa stosuje się dożylnie i podskórnie.

Dawka stosowana w leczeniu zależna od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących oraz aktualnego odsetka hematokrytu i stężenia hemoglobiny.

Sposób podania, dawkowanie i czas trwania leczenia ustala lekarz prowadzący.

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na epoetynę alfa oraz niekontrolowane nadciśnienie tętnicze. W przypadku przygotowania do zabiegu operacyjnego, nie należy stosować u pacjentów z przebytym w poprzedzającym miesiącu zawałem serca lub udarem mózgu, ciężkimi chorobami naczyń, niestabilną dławicą piersiową, chorobą zakrzepowo–zatorową oraz u osób, u których nie można zastosować profilaktyki przeciwzakrzepowej. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również ponowne podanie epoetyny alfa pacjentom, u których po przyjęciu substancji wystąpiła wybiórcza aplazja czerwonokrwinkowa.

Epoetynę alfa należy stosować ostrożnie u pacjentów z nieleczonym, niewłaściwie leczonym lub słabo kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym.

W czasie przyjmowania epoetyny alfa, regularną kontrolę stężenia hemoglobiny należy wykonywać u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek i nowotworem. Ponadto u wszystkich chorych powinno być kontrolowane stężenie hemoglobiny, ze względu na potencjalnie zwiększone ryzyko zdarzeń zakrzepowo–zatorowych i śmierci.

Zaleca się regularne kontrolowanie liczby płytek krwi podczas pierwszych 8 tygodni leczenia substancją czynną.

Przed rozpoczęciem leczenia epoetyną alfa należy uwzględnić wszystkie inne przyczyny niedokrwistości takie jak: niedobór żelaza, hemoliza, utrata krwi, niedobory witaminy B12 lub kwasu foliowego. Dopiero wówczas można rozpocząć leczenie substancją czynną.

Substancję czynną należy stosować z ostrożnością u osób z padaczką, porfirią i przewlekłą niewydolnością wątroby.

Jeżeli w odpowiedzi na leczenie epoetyną alfa wystąpiły ciężkie niepożądane reakcje skórne, nie należy nigdy więcej stosować substancji u takiego pacjenta.

Substancja czynna nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania epoetyny alfa u kobiet w ciąży. Stosowanie epoetyny w trakcie ciąży jest możliwe tylko wtedy, gdy potencjalna korzyść przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu. Nie zaleca się stosowania substancji czynnej u kobiet w ciąży zakwalifikowanych do programu autologicznego przetoczenia krwi.

Nie wiadomo czy epoetyna alfa jest obecna w mleku kobiecym. Nie zaleca się jej stosowania w okresie lakatcji. U kobiet karmiących, które są zakwalifikowane do programu autologicznego przetoczenia krwi, nie jest jest wskazane stosowanie leku. 

Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania epoetyny alfa.

Podanie dożylne: reakcja anafilaktyczna, nadwrażliwość, wysypka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, ból głowy, drgawki, udar mózgu, krwotok mózgowy, encefalopatia nadciśnieniowa, przemijające napady niedokrwienne, zakrzepica naczyń siatkówki, zawał mięśnia sercowego, zakrzepica żył głębokich, nadciśnienie tętnicze, zatorowość płucna, nudności, biegunka, wymioty, ból stawów, ból mięśni, ból kości, kaszel, porfiria, gorączka, objawy grypopodobne, reakcje w miejscu wstrzyknięcia.

W związku z tym, że indeks terapeutyczny epoetyny alfa jest bardzo szeroki, przedawkowanie może spowodować objawy, które wynikają z nasilenia działań farmakologicznych substancji.

Epoetyna jest hormonem glikoproteinowym wytwarzanym głównie przez nerki. Substancja stanowi kluczowy regulator wytwarzania krwinek czerwonych. Bierze udział we wszystkich fazach erytropoezy. Epoetyna stymuluje tworzenie erytrocytów z erytroidalnych komórek prekursorowych (komórek macierzystych). Epoetyna wiąże się z receptorem na powierzchni komórki, co prowadzi do aktywacji szlaków transdukcji sygnałów, które zaburzają apoptozęoraz stymulują proliferację komórek erytroidalnych. Zastosowanie leku zwiększa liczbę krwinek czerownych, stężenie hemoglobiny i liczbę retikulocytów.

Biodostępność bezwzględna substancji czynnej po podaniu podskórnym jest mniejsza niż po podaniu dożylnym. Wynosi około 20%. Po wstrzyknięciu podskórnym stężenie epoetyny alfa w surowicy osiąga swój szczyt w czasie od 12 do 18 godzin po podaniu.

Po podaniu dożylnym dawek 50 i 100 j.m./kg masy ciała zdrowym ochotnikom średnia objętość dystrybucji wynosiła około 49,3 ml/kg.

Substancja czynna jest wydalana z moczem. Jej okres półtrwania wynosi około 4 godzin (zbadano po wielokrotnym podaniu dożylnym u zdrowych ochotników). W przypadku podania podskórnego szacuje się, że okres półtrwania wynosi około 24 godziny u zdrowych osób.