Dapagliflozyna, Dapagliflozinum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o dapagliflozynie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2012
- Substancje aktywne
-
dapagliflozyna
- Działanie dapagliflozyny
-
przeciwcukrzycowe (hipoglikemizujące; zmniejsza stężenie glukozy we krwi)
- Postacie dapagliflozyny
-
tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ endokrynny (dokrewny), układ moczowy, układ krwionośny (sercowo-naczyniowy)
- Specjalności medyczne
-
Diabetologia
- Rys historyczny dapagliflozyny
-
Dapagliflozyna to pierwszy lek z grupy inhibitorów transportera sodowo-glukozowego typu 2 zarejestrowany do leczenia cukrzycy w listopadzie 2012 roku. W USA został zatwierdzony przez Food and Drug Administration (FDA) w styczniu 2014 roku. Dapagliflozyna stała się alternatywą dla dotychczasowych leków obniżających stężenie glukozy (jako monoterapia lub terapia skojarzona).
- Wzór sumaryczny dapagliflozyny
-
C21H25ClO6
Spis treści
- Wskazania do stosowania dapagliflozyny
- Dawkowanie dapagliflozyny
- Przeciwskazania do stosowania dapagliflozyny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania dapagliflozyny
- Interakcje dapagliflozyny z innymi substancjami czynnymi
- Wpływ dapagliflozyny na prowadzenie pojazdów
- Wpływ dapagliflozyny na ciążę
- Wpływ dapagliflozyny na laktację
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania dapagliflozyny
- Mechanizm działania dapagliflozyny
- Wchłanianie dapagliflozyny
- Dystrybucja dapagliflozyny
- Metabolizm dapagliflozyny
- Wydalanie dapagliflozyny
Wskazania do stosowania dapagliflozyny
Dapagliflozyna wskazana jest w leczeniu cukrzycy, po wdrożeniu modyfikacji stylu życia, gdy istnieją przeciwwskazania do stosowania metforminy (w monoterapii) lub gdy terapia innymi lekami obniżającymi stężenie glukozy nie jest wystarczająco skuteczna (politerapia).
Dawkowanie dapagliflozyny
Dapagliflozynę można przyjmować bez względu na porę dnia i posiłki. Zwykle stosowana dawka dobowa u dorosłych to 10 mg. Zmniejszenia dawki mogą wymagać pacjenci z ciężką niewydolnością wątroby oraz osoby przyjmujące insulinę lub inne leki zwiększające wydzielanie insuliny. Skuteczność dawki może być znikoma u pacjentów z umiarkowaną/ostrą niewydolnością nerek. Brak danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania leku u pacjentów poniżej 18 roku życia i powyżej 75 roku życia.
Przeciwskazania do stosowania dapagliflozyny
Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na dapagliflozynę.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania dapagliflozyny
Dapagliflozyny nie należy stosować w cukrzycy typu 1, ani w kwasicy ketonowej.
Skuteczność dapagliflozyny spada wraz z pogorszeniem czynności nerek. W grupie pacjentów z niewydolnością nerek, którzy stosują dapagliflozynę, odnotowano zwiększoną częstość działań niepożądanych, takich jak wzrost stężenia kreatyniny, fosforu, parathormonu i nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego. Należy pamiętać o monitorowaniu czynności nerek i przy znacznym jej pogorszeniu zaprzestać stosowanie leku.
U pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby obserwowano nasilenie działania dapagliflozyny.
Zachowanie szczególnej ostrożności wymagane jest w przypadku osób w wieku podeszłym, przyjmujących leki na nadciśnienie, z występującą predyspozycją do hipotensji, z chorobami serca, z niedoborem płynów (np. w przebiegu chorób przewodu pokarmowego), ponieważ dapagliflozyna może nadmiernie obniżyć ciśnienie tętnicze.
Istnieją doniesienia o możliwości potęgowania przez dapagliflozynę ryzyka wystąpienia raka pęcherza moczowego u pacjentów z cukrzycą leczonych jednocześnie pioglitazonem.
Dapagliflozyna może zwiększać hematokryt (stosunek objętości erytrocytów do objętości całej krwi).
Dapagaliflozyna ze względu na swój mechanizm działania powoduje pojawienie się glukozy w moczu, co należy uwzględnić w interpretacji wyników badań laboratoryjnych.
Interakcje dapagliflozyny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Furosemid (Furosemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Indapamid (Indapamide) | sulfonamidy |
Klopamid (Clopamide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Torasemid (Torasemide) | leki moczopędne, diuretyk - pętlowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Gliklazyd (Gliclazide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Glikwidon (Gliquidone) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Glimepiryd (Glimepiride) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Glipizyd (Glipizide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Insulina Aspart (Insulin aspart) | insuliny |
Insulina Degludec (Insulin degludec) | insuliny |
Insulina Detemir (Insulin detemir) | insuliny |
Insulina Glargine (Insulin glargine) | insuliny |
Insulina Glulizynowa (Insulin glulisine) | insuliny |
Insulina Izofanowa (Insulin isophane) | insuliny |
Insulina Lispro (Insulin lispro) | insuliny |
Insulina Neutralna (Insulin human) | insuliny |
Glibenklamid (Glibenclamide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Simwastatyna (Simvastatin) | statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Wpływ dapagliflozyny na prowadzenie pojazdów
Pacjent stosujący dapagliflozynę musi być świadomy ryzyka wystąpienia hipoglikemii, która może upośledzać zdolność oceny sytuacji, refleks i prowadzić do utraty przytomności. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby stosujące jednocześnie insulinę lub pochodne sulfonylomocznika.
Wpływ dapagliflozyny na ciążę
Z badań przeprowadzonych na zwierzętach wynika, że stosowanie dapagliflozyny w drugim i trzecim trymestrze ciąży przyczynia się do wadliwego rozwoju nerek. Nie należy stosować leku w okresie ciąży.
Wpływ dapagliflozyny na laktację
Z badań przeprowadzonych na zwierzętach wynika, że lek oraz jego metabolity przenikają do mleka. Nie należy stosować dapagliflozyny w okresie karmienia piersią.
Skutki uboczne
- hipoglikemia
- zwiększony hematokryt
- zapalenie sromu
- dysuria
- zakażenia układu moczowego
- Ból pleców
- zapalenie pochwy
- zakażenia narządów płciowych
- wielomocz
- dyslipidemia
- zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi
- zwiększenie stężenia mocznika we krwi
- nadmierne odwodnienie
- niedobór płynów
- zaparcia
- wzmożona potliwość
- nykturia
- słodki zapach oddechu
- zwiększone pragnienie
- nudności
- słodki lub metaliczny posmak w ustach
- ból brzucha
- zmęczenie
- wymioty
- splątanie
- szybka utrata masy ciała
- trudności w oddychaniu
- obrzęk twarzy, języka lub gardła
- trudności z połykaniem
- pokrzywka
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania dapagliflozyny
Objawy przedawkowania mogą wystąpić po zastosowaniu dawek znacznie przekraczających zalecane dawki terapeutyczne. Należą do nich m.in. drżenie rąk, zaburzenia widzenia, osłabienie, odwodnienie, spadek ciśnienia tętniczego.
Mechanizm działania dapagliflozyny
Dapagliflozyna poprzez odwracalne blokowanie kotransportera 2 glukozy sodowej (SGLT2) hamuje w nerkach wchłanianie zwrotne glukozy do krwi. Po podaniu pojedynczej dawki, lek kontroluje glikemię przez 24 h. Działa niezależnie od insuliny i nie ma wpływu na endogenne wytwarzanie glukozy w przypadku wystąpienia hipoglikemii. Skuteczność działania leku uzależniona jest od wydolności nerek, którą wyraża współczynnik filtracji kłębuszkowej GFR. Dapagliflozyna wywołuje również spadek ciśnienia tętniczego i zmniejszenie masy ciała.
Wchłanianie dapagliflozyny
Dapagliflozyna podana doustnie ulega szybkiemu wchłanianiu i osiąga stężenie maksymalne w ciągu 2 h. Zmniejszenie wartości stężenia maksymalnego oraz wydłużenie czasu potrzebnego do jego osiągnięcia może być spowodowane przyjęciem leku z posiłkiem bogatotłuszczowym, lecz nie ma to istotnego znaczenia klinicznego. Biodostępność leku wynosi 78%.
Dystrybucja dapagliflozyny
Dapagliflozyna wiąże się w 91% z białkami osocza bez względu na czynniki, takie jak niewydolność wątroby czy nerek. Objętość dystrybucji leku wynosi 118 l.
Metabolizm dapagliflozyny
Dapagliflozyna ulega przemianie głównie do nieaktywnego metabolitu 3-O-glukuronidu dapagliflozyny (stanowi około 60% wszystkich metabolitów). Reakcja ta zachodzi przede wszystkim przy udziale enzymu UGT1A9 zlokalizowanego w wątrobie i nerkach.
Wydalanie dapagliflozyny
Około 75% dawki dapagliflozyny wydalane jest z moczem, prawie w całości w postaci metabolitów. 21% dawki leku wydalane jest z kałem, z czego 15% w postaci niezmienionej.