Zdrowie z żelaza
Ewa Pakuła

Zdrowie z żelaza

Do właściwego funkcjonowania ludzkiemu organizmowi potrzeba odpowiedniej ilości mikroelementów. Jednym z nich jest żelazo, które pobudza układ krwiotwórczy i wzmacnia organizm.

Ogólna jego zawartość w ustroju człowieka wynosi od 4 do 5 gramów. Wiekszość żelaza, tj. ok. 68% wchodzi w skład hemoglobiny, czyli barwnika znajdującego sie w krwinkach czerwonych i mioglobiny - białka znajdującego sie w mieśniach. Dzieki hemoglobinie możliwe jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek. Tlen wykorzystywany jest przez organizm we wszystkich procesach życiowych, a mioglobina umożliwia transport tlenu wewnątrz komórek mieśniowych. Żelazo jest również konieczne do prawidłowego funkcjonowania wielu układów enzymatycznych żywego organizmu oraz produkcji niektórych białek. Działanie ogólne żelaza charakteryzuje sie pobudzaniem układu krwiotwórczego. Ponadto działa ono tonizująco, wzmagając sprawność całego organizmu.

Żelazo wchłaniane jest z pokarmów przez błone śluzową dwunastnicy i początkowego odcinka jelita cienkiego. We krwi wiąże sie z białkiem - transferyną, która przenosi je do szpiku kostnego, wątroby i śledziony. Cześć żelaza magazynowana jest w tkankach jako ferytyna i hemosyderyna. Po utracie krwi te właśnie zapasy są uruchamiane do produkcji hemoglobiny.

Dzienne zapotrzebowanie na żelazo wynosi dla dorosłego mężczyzny około 1 mg, dla kobiety około 1,4 mg (z uwagi na regularną utrate krwi podczas miesiączek). Jednak z pokarmem należy codziennie spożyć ok. 10-20 mg żelaza, ponieważ zwykle tylko ok. 10 proc. z tej ilości ulega wchłonieciu w jelitach, a reszta jest wydalana. Najlepiej przyswajane jest żelazo z czerwonego miesa, wątroby, nerek, jajek, orzechów, daktyli, fig. Gorzej wchłaniane jest żelazo pochodzące z produktów roślinnych - warzyw, owoców, suchych roślin strączkowych i zbożowych. Witamina C oraz żołądkowy kwas solny ułatwiają przyswajanie żelaza, natomiast garbniki zawarte w herbacie, żółtko jajka oraz produkty mleczne utrudniają ten proces. Niektóre leki mogą również osłabiać wchłanianie żelaza np. środki zobojetniające na zgage, antybiotyki tetracyklinowe i neomycyna, cholestyramina, magnez, wyciągi enzymatyczne z trzustki.

Zalecana dobowa podaż żelaza zależy od okresu życia:

  • Niemowleta 6-15 mg,
  • Dzieci od 1 do 3 lat 15 mg,
  • Dzieci od 3 do 10 lat 10 mg,
  • Chłopcy od 10 do 12 lat 10 mg,
  • Chłopcy od 12 do 18 lat 18 mg,
  • Chłopcy powyżej 18 lat 10 mg,
  • Dziewczeta powyżej 10 lat 18 mg,
  • Kobiety w okresie ciąży i laktacji 18 mg,
  • Kobiety po okresie menopauzy 10 mg.

Organizm człowieka również sam reguluje iloćć wchłanianego żelaza w zależności od jego zapasów wewnątrzustrojowych. Gdy istnieje niedobór żelaza przyswajanie znacznie się zwieksza, a gdy zapasy są duże to wchłanianie ulega ograniczeniu. Niedobór żelaza jest najczestszą przyczyną niedokrwistooci. Ujawnia się wtedy, gdy rezerwy ustrojowe ulegną wyczerpaniu, a podaż żelaza nie pokrywa zapotrzebowania. Najważniejsze przyczyny to: przewlekłe krwawienia, upośledzone wchłanianie w jelitach, mała zawartość żelaza w pożywieniu, zwiekszone zapotrzebowanie u dzieci w okresie wzrostu, okres ciąży i karmienia. Najczestszymi objawami niedokrwistości są osłabienie, bóle głowy, szum w uszach, przyspieszenie akcji serca, łatwe meczenie, duszność wysiłkowa, bladość skóry i błon śluzowych. U osób starszych anemia może ujawniać lub nasilać objawy choroby wiencowej serca. Inne objawy, jakie wywołuje niedobór żelaza w organizmie, to: zakleśnięcie się płytek paznokciowych, zapalenie jezyka i kącików ust, zmiany jelitowe, zaburzenia połykania, obniżenie wydolności pracy czy zmniejszona zdolność uczenia sie.

Zawsze należy ustalić, jaka jest przyczyna anemii i starać sie ją usunąć, bo od tego zależy wynik leczenia preparatami żelaza. Najcześciej preparat żelaza podaje sie doustnie. Należy pamietać, aby przyjmować go przed posiłkiem z uwagi na lepsze wchłanianie. Jeśli jednak lek jest źle tolerowany na czczo, można go zażywać po jedzeniu. Warto w tym czasie zmienić diete, tak aby było więcej miesa, warzyw i owoców, a mniej mleka i jego przetworów, produktów mącznych oraz kasz. W czasie terapii żelazem stolce są czarne. Brak tego objawu owiadczy, że żelazo nie jest podawane lub jest podawane nieregularnie. Podczas leczenia żelazem w kroplach zęby czesto przybierają ciemny odcień. Jest to zazwyczaj objaw przejściowy. Płukanie jamy ustnej wodą po zażyciu leku zapobiega przebarwieniom zebów. Zdarza sie, że pacjent jednak nie toleruje doustnych preparatów żelaza, nie ma poprawy po leczeniu doustnym lub istnieje duży niedobór tego pierwiastka, wówczas można podać je domieśniowo.

Lekarz zawsze tak oblicza dawkowanie i czas leczenia żelazem, aby wyrównać parametry morfologii krwi oraz uzupełnić ponownie jego ustrojowe zapasy.

Nadmiar żelaza w organizmie może prowadzić do zatrucia, którego objawami są wymioty, biegunka i uszkodzenie jelit. Nadmierne zapasy tego pierwiastka w ustroju powstają wtedy, gdy osoba leczona jest zbyt długo lub zbyt dużymi dawkami żelaza podawanymi pozajelitowo, czesto otrzymuje przetoczenia krwi lub cierpi na przewlekły alkoholizm. Istnieje również rzadka choroba wywołana nadmiarem żelaza zwana hemochromatozą, która jest schorzeniem wrodzonym, ale poddaje sie leczeniu. Dlatego leczenie żelazem należy zawsze kontynuować pod ścisłym nadzorem lekarza.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mononukleoza zakaźna - objawy i leczenie

    Mononukleoza nazywana także chorobą pocałunków jest jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych. Co za tym idzie, świadomość społeczna w tym zakresie jest niewielka i skutkuje niepotrzebnym niepokojem w momencie rozpoznania choroby przez lekarza. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barra (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Na zakażenie szczególnie narażone są dzieci i nastolatki. Wirus, który raz zaatakował pozostaje w organizmie człowieka na całe życie.

  • Alergiczne zapalenie spojówek

    Wśród różnych dolegliwości coraz powszechniejsze stają choroby alergiczne, czyli uczuleniowe. Ich objawy zaczynają się często od dolegliwości ze strony oczu. Nierzadko skłania to pacjenta do wizyty bezpośrednio u farmaceuty w aptece po doraźną pomoc.

  • Przeziębienie u dzieci

    Pierwsze prawdziwie jesienne dni ze zmienną pogodą zwiastują początek sezonu na przeziębienia u dzieci. Nasze pociechy, szczególnie te młodsze, łapią często infekcje w żłobku czy przedszkolu od innego kichającego lub kaszlącego malucha.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.