Choroba bostońska – objawy, przebieg i leczenie

Bostonka, mylnie nazywana chorobą bostońską, tak naprawdę nosi nazwę choroby dłoni, stóp i jamy ustnej. Wywoływana jest przez wirusy Coxsackie (A5, A9, A10, A16, B1, B3) oraz enterowirus (EV 71).

Charakterystyczne objawy bostonki

Pierwszym objawem jest wysoka gorączka, która pojawia się po 3-5 dniach od kontaktu z wirusem. Towarzyszą jej zmęczenie, ból gardła, brak apetytu, złe samopoczucie; sporadycznie występują nudności, wymioty i biegunka. Następnie pojawia się najbardziej charakterystyczny objaw tej choroby, czyli wysypka. Ma ona charakter niewielkich czerwonych plam występujących w tylnej części jamy ustnej. Następnie choroba rozprzestrzenia się na wewnętrzną stronę dłoni oraz podeszwy stóp. Plamy mogą pojawić się również na kolanach, łokciach i pośladkach lub narządach płciowych.

Często powstające pęcherzyki w jamie ustnej są bolesne, przez co dziecko będzie niechętnie przyjmowało płyny lub inne posiłki. W połączeniu z biegunką dziecko może być narażone na odwodnienie i w takich przypadkach należy ponownie zgłosić się do lekarza. Sporadycznie – zwłaszcza u dorosłych – choroba może rozwijać się bezobjawowo. Zakażony, choć nie odczuwa żadnych dolegliwości choroby, może przekazywać wirusa innym.

Jak dochodzi do zakażenia?

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej najczęściej dotyka dzieci w wieku od 2 do 10 lat, rzadziej występuje u osób dorosłych. Wirus bardzo łatwo rozprzestrzenia się poprzez przytulanie zainfekowanej osoby czy przez kontakt z przedmiotami takimi jak zabawki, które były używane wcześniej przez osobę zakażoną. Rozprzestrzenia się również drogą kropelkową, czyli przez kaszel, kichanie i ślinę. Nawet podczas zmieniania pieluchy naszemu dziecku a następnie dotykaniu okolic nosa i ust jesteśmy narażeni na zakażanie. Łatwość, z jaką wirus przenosi się pomiędzy ludźmi jest częstą przyczyną zmniejszenia frekwencji dzieci chodzących do przedszkola, dlatego ważne jest, aby w przypadku pojawienia się pierwszych objawów choroby pozostawić dziecko w domu.

Jak uchronić siebie lub innych przed bostonką?

Kobiety w pierwszych tygodniach ciąży powinny zachować maksymalne środki ostrożności, ponieważ wirus jest groźny dla zdrowia i życia płodu. W celu ochrony lub ograniczenia ryzyka przed zakażeniem wirusem powodującym chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej należy:

• ograniczyć kontakt z osobami zakażonymi,
• często myć ręce wodą z mydłem, zwłaszcza po korzystaniu z toalety oraz po wykonaniu czynności higienicznych przy dziecku,
• zdezynfekować przedmioty używane przez osoby zakażone – np. przez wyczyszczenie zabawek w przedszkolu po pojawieniu się pierwszego przypadku choroby.

Prawdopodobnie w przyszłości pojawią się szczepionki chroniące przed wirusami wywołującymi chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej, ponieważ naukowcy pracują nad tym problemem.

Leczenie bostonki

Ponieważ jest to choroba wirusowa, leczenie polega na łagodzeniu objawów. Zaleca się odkażanie pęcherzyków np. roztworem fioletu gencjanowego. Dzieciom, które mogą samodzielnie ssać cukierki, można podawać pastylki do ssania, aby uśmierzyć ból w jamie ustnej. Gdy występuje gorączka, podajemy paracetamol lub niesteroidowy lek przeciwzapalny – np. ibuprofen. W celach higienicznych zaleca się częste mycie rąk. Ważne jest, aby nasze dziecko przyjmowało odpowiednią ilość płynów. W tym celu w czasie choroby można przejść na podawanie pokarmów płynnych, np. owsianki.

Choroba ustępuje najczęściej w ciągu 7-10 dni, ponieważ układ odpornościowy zwalcza wirusa. Należy jednak pamiętać, że dziecko, które przeszło chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej nie jest chronione przed ponownym zachorowaniem.

Czy można pomylić bostonkę z ospą wietrzną?

Ospa wietrzna, podobnie jak choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirusy. Są to co prawda dwa odmienne typy wirusa, ale droga zakażenia jest bardzo podobna.

Bostonka w pigułce

• choroba dłoni stóp i jamy ustnej wywołana jest przez wirusy Coxsackie,
• wysypka pojawia się głównie w jamie ustnej, na wewnętrznej stronie dłoni oraz podeszwach stóp,
• wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową,
• choroba ma najczęściej łagodny charakter,
• leczenie polega na łagodzeniu objawów,
• bostonki można uniknąć przez ograniczanie kontaktu z osobami zakażonymi.

Należy pamiętać, że mimo naszej pewności, że wysypka naszego dziecka to przysłowiowa „bostonka”, najlepiej skonsultować się z lekarzem, który potwierdzi nasze przypuszczenia. W ten sposób będziemy w stanie pomóc naszemu dziecku najlepiej jak możemy, a sami sami pozbędziemy się nadmiernego stresu, który pojawia się wtedy, kiedy nasze dziecko choruje.