Kwas deoksycholowy, Acidum deoxycholicum - Zastosowanie, działanie, opis

Kwas deoksycholowy jest kwasem żółciowym wykorzystywanym podczas zabiegów korygujących wygląd i kształt podbródka u osób dorosłych.

Wykorzystanie substancji leczniczej jest wskazane w przypadku osób cierpiących psychicznie z powodu pełnego podbródka lub występowania poważnej lub umiarkowanej wypukłości podbródka. 

Ilość wykorzystanej substancji leczniczej jest zależna od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej oraz ilości wykonywanych zabiegów. Lek należy podawać podskórnie zachowując odpowiednią ostrożność podczas zabiegu. Przed wykonaniem zabiegu zalecane jest wykonanie badania palpacyjnego i zlokalizowanie tkanki tłuszczowej. Ze względu na ryzyko uszkodzenia gałęzi brzeżnej żuchwy i wystąpienia u pacjenta niedowładu mięśnia obniżacza kąta ust konieczne jest precyzyjne podanie leku. 

Dawka kwasu deoksycholowego podczas pojedynczego zabiegu nie powinna przekraczać 100 mg substancji czynnej. Każde wstrzyknięcie powinno zawierać maksymalnie 2 mg substancji czynnej, a miejsca kolejnych iniekcji powinny być od siebie oddalone przynajmniej o 1 cm. 

W przypadku konieczności powtórzenia zabiegu jest to możliwe po upływie czterech tygodni. Wyraźna poprawa występuje zazwyczaj po przeprowadzeniu trzech lub czterech zabiegów. 

W celu poprawienia komfortu pacjenta po zakończonym zabiegu możliwe jest stosowanie miejscowe lub doustne niesteroidowych leków przeciwzapalnych, środków znieczulających oraz chłodnych okładów. 

Przeciwwskazaniem do stosowania kwasu deoksycholowego jest wystąpienie reakcji nadwrażliwości na tę substancję czynną. Innym ograniczeniem podczas wykorzystania leku w zabiegu korygującym rozmieszczenie tkanki tłuszczowej jest występowanie zakażenia tkanek w miejscu podania leku. 

Podczas stosowania kwasu deoksycholowego u pacjentów w podeszłym wieku zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności. 

Przed wykonaniem zabiegu wykorzystującego kwas deoksycholowy zalecane jest przeprowadzenie wywiadu z pacjentem. Dokładny wywiad pozwala na wykluczenie innych przyczyn pełnego podbródka lub nadmiernej wypukłości takich jak zaburzenia czynności tarczycy lub powiększenie węzłów chłonnych. 

Substancja czynna powinna być podawana podskórnie, a podczas każdej iniekcji należy zachować od 1cm do 1.5 cm odstępu od punktów wrażliwych (ślinianki, węzły chłonne, tarczyca, mięśnie). Nieprawidłowe podanie leku może spowodować wystąpienie martwicy lub owrzodzenie tkanek w miejscu iniekcji. Podczas stosowania leku zalecane jest korzystanie z siatki do oznaczania skóry, właściwa technika podania uniemożliwia przypadkowe wykonanie iniekcji domięśniowej, śródskórnej lub donaczyniowej. Nie należy ostrzykiwać ponownie miejsc, w których wystąpił proces martwiczy lub owrzodzenie. 

Zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności i precyzyjne podanie leku. Należy unikać przypadkowych wstrzyknięć do wnętrza naczyń krwionośnych ze względu na ryzyko ich uszkodzenia. 

Podczas terapii kwasem deoksycholowym istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń motorycznych spowodowanych uszkodzeniem nerwów obwodowych. Po podaniu obserwowano przypadki osłabienia mięśni twarzy lub asymetrycznego uśmiechu związane z uszkodzeniem nerwu twarzowego. Większość zaburzeń miała charakter przemijający. 

Nie zaleca się stosowania leku w przypadku pacjentów otyłych oraz osób cierpiących na dysmorfofobię. Nie ustalono skuteczności i bezpieczeństwa terapii kwasem deoksycholowym poza miejscami występowania podskórnej tkanki tłuszczowej. 

Zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas stosowania leku u pacjentów ze współistniejącym stanem zapalnym w miejscu iniekcji, a także w przypadku leczenia osób poddawanych wcześniej zabiegom chirurgii plastycznej w obszarze szyi. Występowanie stwardnień lub obecność blizn może zmniejszać skuteczność i bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów. 

Stosowanie kwasu deoksycholowego podczas leczenia kobiet w ciąży nie jest zalecane ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania leku w tej grupie pacjentów. 

Zalecane jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas wykorzystania substancji czynnej w terapii kobiet karmiących. Brak danych wskazujących na bezpieczeństwo terapii u kobiety karmiącej. Nie zbadano również możliwości wpływu leku na karmione dziecko lub na proces produkcji pokarmu. 

Podczas podskórnego podania kwasu deoksycholowego istnieje ryzyko pojawienia się zaburzeń o różnej częstotliwości występowania. Podczas terapii zgłaszano:

• bardzo często – zaburzenia w miejscu podania do których należą: ból lub obrzęk, stwardnienie, zaburzenia czucia, krwiaki, znieczulenie, świąd lub rumień;
• często – krwawienia lub odbarwienie w miejscu iniekcji, mdłości, ból głowy, uszkodzenie nerwu lub uczucie ciepła w miejscu podania, problemy z połykaniem;
• niezbyt często – zmiana barwy głosu, zaburzenia smaku, łysienie i nadwrażliwość w miejscu iniekcji,  pokrzywka. 

Ponadto, podczas stosowania substancji czynnej mogą wystąpić zaburzenia o nieznanej częstotliwości występowania, do których zaliczamy: uszkodzenie naczyń w wyniku przypadkowej iniekcji do wnętrza żyły lub tętnicy, martwicę tętnic, zmniejszenie czucia w miejscu iniekcji, upośledzenie czucia lub parestezje jamy ustnej.

Podczas przyjęcia zbyt dużej ilości leku, wynikającego z niedostatecznych odstępów pomiędzy kolejnymi iniekcjami lub zastosowaniem zbyt dużej dawki w trakcie pojedynczego zabiegu, istnieje prawdopodobieństwo zwiększenia częstotliwości oraz ciężkości występujących działań niepożądanych. 

Substancja czynna ma właściwości cytolityczne. Kwas deoksycholowy uszkadza strukturę błony komórkowej adipocytów (komórek tworzących tkankę tłuszczową). Degradacja adipocytów prowadzi do wywołania odpowiedzi układu odpornościowego. Do miejsca iniekcji napływają duże ilości makrofagów, które wychwytują pozostałości tkanki tłuszczowej w miejscu działania leku. 

Po oczyszczeniu miejsca iniekcji zwiększa się napływ fibroblastów, a także rośnie całkowite stężenie kolagenu, co jest prawdopodobnie bezpośrednio związane ze wzrostem ilości przegród włóknistych w miejscu działania leku. 

Maksymalne stężenie podanego kwasu deoksycholowego występowało około 6 minut od iniekcji podskórnej. Badania nie potwierdziły kumulacji leku w organizmie. 

Kwas deoksycholowy łączy się z białkami osocza na poziomie 98%. 

Substancja czynna dołącza do puli endogennego kwasu deoksycholowego i zostaje wydzielona do żółci. Pewna część substancji czynnej może zostać wydalona z kałem.