Jopromid, Iopromidum - Zastosowanie, działanie, opis

Jopromid jest stosowany w celu zwiększenia kontrastowości obrazów uzyskiwanych podczas badań radiologicznych, takich jak tomografia komputerowa, cyfrowa angiografia subtrakcyjna, arteriografia, wenografia, urografia dożylna, artrografia, endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna, angiokardiografia i podczas badań innych jam ciała.

Stosowana dawka zależna jest od problemu diagnostycznego, badanej okolicy anatomicznej, techniki badania, wieku, masy ciała, współistniejącej niewydolności nerek itp.
Jopromid podaje się dożylnie, dotętniczo i do jam ciała.
Dawki maksymalne, dobrze tolerowane przez pacjentów: 1,5 g jodu na kg masy ciała.
W przypadku noworodków stosuje się stosunkowo duże dawki jodopromidu: u dzieci poniżej 1 miesiąca życia 1,2 g jodu/kg mc., u dzieci od 1 miesiąca do 2 roku życia 1,0 g jodu/kg mc, u dzieci od 2 do 11 roku życia 0,5 g jodu/kg mc.
Ogrzanie roztworu do temperatury ciała przed podaniem zwiększa tolerancję i ułatwia wstrzyknięcie.

U pacjentów po podaniu jopromidu może wystąpić reakcja nadwrażliwości, przypominająca reakcje alergiczne (łagodne/ciężkie), włącznie ze wstrząsem. Do reakcji dochodzi zwykle w ciągu 30 minut od podania, rzadziej po kilku godzinach lub dniach od podania. Grupą pacjentów szczególnie narażoną są osoby z astmą, inną alergią, z chorobami układu naczyniowego, a także osoby, u których w przeszłości doszło do reakcji na podanie środka kontrastowego. U tych pacjentów może być konieczne podanie zapobiegawczo kortykosteroidów. Ryzyko opóżnionych reakcji jest zwiększone u osób leczonych uprzednio interleukiną 2.
Po podaniu jopromidu może rozwinąć się nadczynność tarczycy. W przypadku podejrzenia zaburzeń tarczycy przed podaniem środka kontrastowego należy wykonać badanie czynności tarczycy i ocenić stosunek korzyści do ryzyka. U noworodka, którego matka była poddana badaniu z użyciem jopromidu konieczne jest monitorowanie czynności tarczycy w celu wykluczenia niedoczynności tarczycy na skutek nadmiernej ekspozycji na jod.
Jopromid może prowadzić do powikłań neurologicznych. Szczególną ostrożność należy zachować u osób z zaburzeniami neurologicznymi w wywiadzie, z napadami drgawkowymi itp.
W celu zminimalizowania ryzyka nefrotoksyczności należy zadbać o odpowiednie nawodnienie pacjentów, zwłaszcza z cukrzycą, szpiczakiem mnogim, hiperurykemią, skąpomoczem, wielomoczem, a także u noworodków, niemowląt, małych dzieci i osób w podeszłym wieku.
Należy podjąć działania zmniejszające lęk i nadmierne pobudzenia pacjenta, aby uniknąć nasilenia działań niepożądanych jopromidu.
Po podaniu donaczyniowym jopromidu osobom z niewydolnością serca może wystąpić obrzęk płuc. U pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego istnieje zwiększone ryzyko arytmii i innych zaburzeń hemodynamicznych.
U osób z guzem chromochłonnym nadnerczy może dojść do przełomu nadciśnieniowego.
Podając środek kontrastowy należy podjąć działania w celu zminimalizowania ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Podanie jopromidu może nasilać miastenię (nużliwość mięśni).

Podanie dożylne, dotętnicze i do jam ciała: bóle i zawroty głowy, zaburzenia odczuwania smaku, zaburzenia widzenia, dyskomfort w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze, rozszerzenie naczyń krwionośnych, nudności, wymioty, ból w miejscu podania, wynaczynienie, reakcje nadwrażliwości (skurcz oskrzeli, obrzęki, astma, zapalenie spojówek, kaszel, kichanie, nieżyt nosa, świąd, pokrzywka, łzawienie itp.), splątanie, niepokój ruchowy, parestezje, senność, niemiarowa praca serca, bradykardia, częstoskurcz, niewydolność serca, niedociśnienie tętnicze, ból brzucha, duszność, zatrzymanie akcji serca, niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia czynności tarczycy, przełom tarczycowy, śpiączka, udar mózgu, obrzęk mózgu, drgawki, utrata przytomności, pobudzenie, drżenia, zaburzenia mowy i słuchu, utrata przytomności, niedowład, pobudzenie, amnezja, wstrząs, powikłania zakrzepowo-zatorowe, skurcz naczyń, obrzęk płuc, niewydolność oddechowa, aspiracja, powiększenie ślinianek, biegunka, zaburzenia połykania, wysypka, rumień, nadmierne pocenie, dermatozy pęcherzowe, zaburzenia czynności nerek, ostra niewydolność nerek, złe samopoczucie, dreszcze, bladość, wahania temperatury ciała, podwyższenie aktywności enzymów trzustkowych, zapalenie trzustki.

Wśród objawów przedawkowania jopromidu można wyróżnić zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i czynności nerek, a także powikłania sercowo-naczyniowe i płucne.

Jopromid to trójjodowy, niejonowy, rozpuszczalny w wodzie środek kontrastowy, który przepływając w naczyniach krwionośnych lub jamach ciała zmienia stopień pochłaniania promieniowania rentgenowskiego, różnicuje jasność badanych struktur organizmu i umożliwia wizualizację radiologiczną.

Po wstrzyknięciu dożylnym jopromidu najsilniejsze działanie kontrastujace obserwuje się w ciągu 15-120 sekund. Stężenie jopromidu w osoczu ulega szybkiemu zmniejszeniu ze względu na rozcieńczenie w naczyniowych i pozanaczyniowych przestrzeniach płynowych. Maksymalne stężenie w osoczu po podaniu do dróg żółciowych i (lub) do przewodu trzustkowego jest osiągane w ciągu 1-4 h po podaniu.

Jopromid wiąże się w około 1% z białkami osocza.

Okres półtrwania jopromidu wynosi około 2 h. Wydalanie jopromidu odbywa się prawie całkowicie z moczem (97% dawki) i w nieznacznym stopniu z kałem (3%). Po podaniu dożylnym jopromid jest całkowicie wydalony po 24 h, a po podaniu do dróg żółciowych i (lub) przewodu trzustkowego w ciągu 7 dni.