Nykturia – czym jest? Przyczyny i leczenie oddawania moczu w nocy
Katarzyna Gmachowska

Nykturia – czym jest? Przyczyny i leczenie oddawania moczu w nocy

Nykturia (oddawanie moczu w nocy), choć często jest wynikiem spożywania nadmiernej ilość płynów przed snem, może być także objawem chorób m.in. układu krążenia, cukrzycy czy moczówki prostej. Jak wygląda diagnostyka nokturii? Dowiedz się, jak przebiega leczenie oddawania moczu w porze nocnej. 

Nykturia, zwana także nokturią, jest powszechną dolegliwością, zwłaszcza u osób starszych i polega na co najmniej dwukrotnym oddawaniu moczu w trakcie nocy. Często jest konsekwencją przyjmowania nadmiernej ilości płynów przed snem, zwłaszcza zawierających kofeinę czy alkohol, ale może być także objawem chorób takich jak niewydolność krążenia, cukrzyca lub zaburzeń hormonalnych. Leczenie nykturii jest zależne od jej przyczyny i polega na terapii farmakologicznej oraz modyfikacji stylu życia.  

Nykturia – co to jest? 

Nykturia jest to odczuwanie potrzeby oddania moczu częściej niż dwa razy w trakcie odpoczynku nocnego lub zwiększenie częstości mikcji (oddawania moczu) w nocy. Przyczyn tej dolegliwości jest wiele, poczynając od błahych, takich jak spożywanie dużych ilości płynów przed snem, aż po zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca czy choroby nerek. Nykturia występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, w podeszłym wieku częściej dotyczy mężczyzn ze względu na często występujący przerost prostaty.  

Nykturia (oddawanie moczu w nocy) – czynniki ryzyka  

Do najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia nykturii zaliczamy wiek, płeć oraz otyłość. Według aktualnych danych ryzyko nykturii wzrasta wraz z wiekiem. U osób w wieku powyżej 65. roku życia potrzeba co najmniej dwukrotnego oddawania moczu w nocy może dotyczyć nawet 25% społeczeństwa. Wynika to z faktu, iż osoby starsze częściej cierpią na choroby przewlekłe takie jak cukrzyca, przerost prostaty, choroby nerek, niewydolność serca czy inne choroby, w których jest konieczność stosowania leków moczopędnych.  

Objawy nykturii w młodszym wieku występują częściej u kobiet, natomiast po 60. roku życia zdecydowanie częściej dotyczą mężczyzn. Fakt ten jest związany z chorobami gruczołu krokowego (prostaty). Potrzeba oddawania moczu w nocy występuje często u kobiet w ciąży oraz połogu ze względu na działanie hormonów i bezpośredni ucisk macicy na pęcherz moczowy.  

Nadwaga oraz otyłość zwiększają nawet trzykrotnie ryzyko wystąpienia nykturii (nokturii).  

Nykturia – przyczyny  

Nykturia może być spowodowana przez różnorodne czynniki, które najczęściej są związane z chorobami lub działaniem stosowanych leków. Do najczęstszych przyczyn wpływających na wzrost częstości nocnych mikcji zaliczamy: 

  • zaburzenia hormonalne np. cukrzycę, moczówkę prostą,
  • spożywanie dużej ilości płynów wieczorem, zwłaszcza zawierających kofeinę lub alkohol, które mają działanie moczopędne,
  • zakażenia dróg moczowych np. zapalenie pęcherza, odmiedniczkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, 
  • zespół pęcherza nadreaktywnego, zaleganie moczu w pęcherzu po mikcji, przerost prostaty, guzy pęcherza,  
  • choroby układu sercowo-naczyniowego – nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca lub wątroby, zespół metaboliczny, obrzęki, 
  • zaburzenia snu – obturacyjny bezdech senny, 
  • leki moczopędne,  
  • otyłość, dieta bogata w sól.  

Nykturia w chorobach 

Nykturia często towarzyszy chorobom kardiologicznym, zwłaszcza niewydolności serca. Wynika ona z faktu przeciążenia układu krążenia oraz stosowania leków moczopędnych. Poliuria, czyli częstomocz, oraz nykturia mogą być pierwszym objawem rozwijającej się cukrzycy. Zaburzeniom mikcji towarzyszy wówczas nadmierne pragnienie, osłabienie oraz utrata masy ciała.  

Nykturia występująca w przypadku pęcherza nadreaktywnego spowodowana jest nadreaktywnością mięśnia wypieracza, który nawet przy niewielkiej ilości moczu w pęcherzu moczowym generuje duże ciśnienie. Typowymi objawami pęcherza nadreaktywnego są parcia naglące, częstomocz, oddawanie niewielkich ilości moczu oraz zaleganie moczu w pęcherzu  po mikcji.  

Częstomocz jest charakterystycznym objawem moczówki prostej, czyli choroby spowodowanej niedoborem wazopresyny, czyli hormonu, którego główną funkcją jest zagęszczanie moczu. Zaburzenia wydzielania wazopresyny skutkują brakiem zagęszczania moczu co prowadzi do oddawania dużych ilości rozcieńczonego moczu (np. w chorobach układu nerwowego takich jak stwardnienie rozsiane czy choroba Parkinsona).   

W przypadku obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) nykturia jest spowodowana częstym wybudzaniem się chorego po epizodach bezdechu.  

Nykturia w ciąży  

Częstomocz i nykturia w ciąży są wynikiem działania hormonów płciowych oraz ucisku powiększającej się macicy na pęcherz moczowy. W przypadku wystąpienia objawów dysurycznych takich ból i pieczenie podczas mikcji, czerwonego zabarwienia moczu, bólu podbrzusza lub gorączki należy niezwłocznie udać się do lekarza, aby wykluczyć zakażenie układu moczowego.  

Nykturia u dzieci  

Najczęstszą przyczyną nykturii u dzieci jest spożywanie nadmiernej ilości płynów przed snem. Należy pamiętać, że nykturia w przeciwieństwie do moczenia nocnego jest świadomym oddawaniem moczu w nocy po przebudzeniu. Moczenie nocne jest mimowolnym oddawaniem moczu w trakcie snu u dziewczynek po ukończeniu 5. roku życia, a u chłopców po ukończeniu 6. roku życia.     

Powiązane produkty

Nykturia – objawy  

Charakterystycznym objawem nykturii jest co najmniej dwukrotna potrzeba oddania moczu w trakcie nocy lub zwiększenie ilości mikcji w stosunku do stanu wcześniejszego. Objętość oddawanego moczu jest zależna od przyczyny nykturii np. w przypadku przerostu gruczołu krokowego może to być niewielka ilość (nawet kilka kropli), a w niedoborze wazopresyny zazwyczaj chory oddaje bardzo duże ilości rozcieńczonego moczu.  

Częstomoczowi w zakażeniu dolnych dróg moczowych towarzyszą objawy dyzuryczne takie jak ból i pieczenie w trakcie mikcji, czerwone zabarwienie moczu oraz ból podbrzusza.  

Konieczność oddawania moczu w nocy w istotny sposób wpływa na pogorszenie jakości życia, gdyż powoduje zmęczenie i senność w ciągu dnia, zmniejszenie koncentracji oraz obniżenie nastroju.  

Nykturia – diagnostyka nocnego oddawania moczu

W przypadku wystąpienia nykturii bardzo ważny jest wywiad choroby, który zazwyczaj pozwala ustalić prawdopodobną przyczynę dolegliwości. Ważne są informacje takie jak stopień nasilenia dolegliwości, czas ich trwania, częstość oraz ilość oddawanego moczu oraz występujące choroby układu krążenia, neurologiczne lub układu moczowo-płciowego. Należy także zwrócić uwagę na dawki leków oraz pory ich przyjmowania, zwłaszcza leków o właściwościach moczopędnych. Pacjentowi z nykturią zaleca się prowadzenie dzienniczka mikcyjnego przez co najmniej trzy kolejne doby, w którym zapisuje godziny mikcji, ilość moczu, spożywane płyny i leki, a także objawy towarzyszące oddawaniu moczu.   

W diagnostyce nykurii pomocne może być także wykonanie badania ogólnego oraz posiewu moczu, usg jamy brzusznej, badania urodynamicznego lub cystoskopii w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych pęcherza.   

Nyturia – leczenie i domowe sposoby 

Leczenie nykturii jest zależne od przyczyny dolegliwości. Należy przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących farmakoterapii oraz stylu życia. Do najważniejszych zasad pomocnych w terapii nykturii zaliczamy: 

  • ograniczenie ilości spożywanych płynów przed snem, wyeliminowanie kofeiny oraz alkoholu,  
  • redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości, 
  • ograniczenie spożycia soli oraz białka, 
  • zmianę pory przyjmowania leków, zwłaszcza moczopędnych, na godziny poranne,  
  • ćwiczenia mięśni dna miednicy
  • oddawanie moczu przed pójściem spać,
  • dbanie o higienę intymną i unikanie infekcji, 
  • w przypadku niewydolności serca zaleca się trzymanie nóg w górze w godzinach wieczornych,
  • stosowanie leczenia farmakologicznego, w zależności od przyczyny i nasilenia choroby. 
  1. A. Książek, B. Rutkowski, Nefrologia. Wydanie I, Lublin 2004. 
  2. A. Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne, Wydanie III, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.