Nykturia – czym jest? Przyczyny i leczenie oddawania moczu w nocy
Katarzyna Gmachowska

Nykturia – czym jest? Przyczyny i leczenie oddawania moczu w nocy

Nykturia (oddawanie moczu w nocy), choć często jest wynikiem spożywania nadmiernej ilość płynów przed snem, może być także objawem chorób m.in. układu krążenia, cukrzycy czy moczówki prostej. Jak wygląda diagnostyka nokturii? Dowiedz się, jak przebiega leczenie oddawania moczu w porze nocnej. 

Nykturia, zwana także nokturią, jest powszechną dolegliwością, zwłaszcza u osób starszych i polega na co najmniej dwukrotnym oddawaniu moczu w trakcie nocy. Często jest konsekwencją przyjmowania nadmiernej ilości płynów przed snem, zwłaszcza zawierających kofeinę czy alkohol, ale może być także objawem chorób takich jak niewydolność krążenia, cukrzyca lub zaburzeń hormonalnych. Leczenie nykturii jest zależne od jej przyczyny i polega na terapii farmakologicznej oraz modyfikacji stylu życia.  

Nykturia – co to jest? 

Nykturia jest to odczuwanie potrzeby oddania moczu częściej niż dwa razy w trakcie odpoczynku nocnego lub zwiększenie częstości mikcji (oddawania moczu) w nocy. Przyczyn tej dolegliwości jest wiele, poczynając od błahych, takich jak spożywanie dużych ilości płynów przed snem, aż po zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca czy choroby nerek. Nykturia występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, w podeszłym wieku częściej dotyczy mężczyzn ze względu na często występujący przerost prostaty.  

Nykturia (oddawanie moczu w nocy) – czynniki ryzyka  

Do najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia nykturii zaliczamy wiek, płeć oraz otyłość. Według aktualnych danych ryzyko nykturii wzrasta wraz z wiekiem. U osób w wieku powyżej 65. roku życia potrzeba co najmniej dwukrotnego oddawania moczu w nocy może dotyczyć nawet 25% społeczeństwa. Wynika to z faktu, iż osoby starsze częściej cierpią na choroby przewlekłe takie jak cukrzyca, przerost prostaty, choroby nerek, niewydolność serca czy inne choroby, w których jest konieczność stosowania leków moczopędnych.  

Objawy nykturii w młodszym wieku występują częściej u kobiet, natomiast po 60. roku życia zdecydowanie częściej dotyczą mężczyzn. Fakt ten jest związany z chorobami gruczołu krokowego (prostaty). Potrzeba oddawania moczu w nocy występuje często u kobiet w ciąży oraz połogu ze względu na działanie hormonów i bezpośredni ucisk macicy na pęcherz moczowy.  

Nadwaga oraz otyłość zwiększają nawet trzykrotnie ryzyko wystąpienia nykturii (nokturii).  

Nykturia – przyczyny  

Nykturia może być spowodowana przez różnorodne czynniki, które najczęściej są związane z chorobami lub działaniem stosowanych leków. Do najczęstszych przyczyn wpływających na wzrost częstości nocnych mikcji zaliczamy: 

  • zaburzenia hormonalne np. cukrzycę, moczówkę prostą,
  • spożywanie dużej ilości płynów wieczorem, zwłaszcza zawierających kofeinę lub alkohol, które mają działanie moczopędne,
  • zakażenia dróg moczowych np. zapalenie pęcherza, odmiedniczkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, 
  • zespół pęcherza nadreaktywnego, zaleganie moczu w pęcherzu po mikcji, przerost prostaty, guzy pęcherza,  
  • choroby układu sercowo-naczyniowego – nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca lub wątroby, zespół metaboliczny, obrzęki, 
  • zaburzenia snu – obturacyjny bezdech senny, 
  • leki moczopędne,  
  • otyłość, dieta bogata w sól.  

Nykturia w chorobach 

Nykturia często towarzyszy chorobom kardiologicznym, zwłaszcza niewydolności serca. Wynika ona z faktu przeciążenia układu krążenia oraz stosowania leków moczopędnych. Poliuria, czyli częstomocz, oraz nykturia mogą być pierwszym objawem rozwijającej się cukrzycy. Zaburzeniom mikcji towarzyszy wówczas nadmierne pragnienie, osłabienie oraz utrata masy ciała.  

Nykturia występująca w przypadku pęcherza nadreaktywnego spowodowana jest nadreaktywnością mięśnia wypieracza, który nawet przy niewielkiej ilości moczu w pęcherzu moczowym generuje duże ciśnienie. Typowymi objawami pęcherza nadreaktywnego są parcia naglące, częstomocz, oddawanie niewielkich ilości moczu oraz zaleganie moczu w pęcherzu  po mikcji.  

Częstomocz jest charakterystycznym objawem moczówki prostej, czyli choroby spowodowanej niedoborem wazopresyny, czyli hormonu, którego główną funkcją jest zagęszczanie moczu. Zaburzenia wydzielania wazopresyny skutkują brakiem zagęszczania moczu co prowadzi do oddawania dużych ilości rozcieńczonego moczu (np. w chorobach układu nerwowego takich jak stwardnienie rozsiane czy choroba Parkinsona).   

W przypadku obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) nykturia jest spowodowana częstym wybudzaniem się chorego po epizodach bezdechu.  

Nykturia w ciąży  

Częstomocz i nykturia w ciąży są wynikiem działania hormonów płciowych oraz ucisku powiększającej się macicy na pęcherz moczowy. W przypadku wystąpienia objawów dysurycznych takich ból i pieczenie podczas mikcji, czerwonego zabarwienia moczu, bólu podbrzusza lub gorączki należy niezwłocznie udać się do lekarza, aby wykluczyć zakażenie układu moczowego.  

Nykturia u dzieci  

Najczęstszą przyczyną nykturii u dzieci jest spożywanie nadmiernej ilości płynów przed snem. Należy pamiętać, że nykturia w przeciwieństwie do moczenia nocnego jest świadomym oddawaniem moczu w nocy po przebudzeniu. Moczenie nocne jest mimowolnym oddawaniem moczu w trakcie snu u dziewczynek po ukończeniu 5. roku życia, a u chłopców po ukończeniu 6. roku życia.     

Powiązane produkty

Nykturia – objawy  

Charakterystycznym objawem nykturii jest co najmniej dwukrotna potrzeba oddania moczu w trakcie nocy lub zwiększenie ilości mikcji w stosunku do stanu wcześniejszego. Objętość oddawanego moczu jest zależna od przyczyny nykturii np. w przypadku przerostu gruczołu krokowego może to być niewielka ilość (nawet kilka kropli), a w niedoborze wazopresyny zazwyczaj chory oddaje bardzo duże ilości rozcieńczonego moczu.  

Częstomoczowi w zakażeniu dolnych dróg moczowych towarzyszą objawy dyzuryczne takie jak ból i pieczenie w trakcie mikcji, czerwone zabarwienie moczu oraz ból podbrzusza.  

Konieczność oddawania moczu w nocy w istotny sposób wpływa na pogorszenie jakości życia, gdyż powoduje zmęczenie i senność w ciągu dnia, zmniejszenie koncentracji oraz obniżenie nastroju.  

Nykturia – diagnostyka nocnego oddawania moczu

W przypadku wystąpienia nykturii bardzo ważny jest wywiad choroby, który zazwyczaj pozwala ustalić prawdopodobną przyczynę dolegliwości. Ważne są informacje takie jak stopień nasilenia dolegliwości, czas ich trwania, częstość oraz ilość oddawanego moczu oraz występujące choroby układu krążenia, neurologiczne lub układu moczowo-płciowego. Należy także zwrócić uwagę na dawki leków oraz pory ich przyjmowania, zwłaszcza leków o właściwościach moczopędnych. Pacjentowi z nykturią zaleca się prowadzenie dzienniczka mikcyjnego przez co najmniej trzy kolejne doby, w którym zapisuje godziny mikcji, ilość moczu, spożywane płyny i leki, a także objawy towarzyszące oddawaniu moczu.   

W diagnostyce nykurii pomocne może być także wykonanie badania ogólnego oraz posiewu moczu, usg jamy brzusznej, badania urodynamicznego lub cystoskopii w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych pęcherza.   

Nyturia – leczenie i domowe sposoby 

Leczenie nykturii jest zależne od przyczyny dolegliwości. Należy przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących farmakoterapii oraz stylu życia. Do najważniejszych zasad pomocnych w terapii nykturii zaliczamy: 

  • ograniczenie ilości spożywanych płynów przed snem, wyeliminowanie kofeiny oraz alkoholu,  
  • redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości, 
  • ograniczenie spożycia soli oraz białka, 
  • zmianę pory przyjmowania leków, zwłaszcza moczopędnych, na godziny poranne,  
  • ćwiczenia mięśni dna miednicy
  • oddawanie moczu przed pójściem spać,
  • dbanie o higienę intymną i unikanie infekcji, 
  • w przypadku niewydolności serca zaleca się trzymanie nóg w górze w godzinach wieczornych,
  • stosowanie leczenia farmakologicznego, w zależności od przyczyny i nasilenia choroby. 
  1. A. Książek, B. Rutkowski, Nefrologia. Wydanie I, Lublin 2004. 
  2. A. Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne, Wydanie III, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Dzienniczek mikcji – czym jest i kiedy należy go prowadzić?

    Dzienniczek mikcji pozwala na diagnostykę różnicową zaburzeń mikcji oraz określenie ich nasilenia, a także na zalecenie najlepszego procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Przy jakich chorobach należy prowadzić dziennik mikcji i jak się do tego przygotować? Podpowiadamy.

  • Moczenie nocne – przyczyny i leczenie enurezy u dzieci

    Moczenie nocne to niekontrolowane, nieświadome oddawanie moczu podczas snu przez dziecko, które nabyło już umiejętność korzystania z nocnika bądź z toalety. Umiejętność kontroli czynności pęcherza dziecko powinno osiągnąć do ukończenia 5. roku życia – jeśli po tym czasie w dalszym ciągu występuje problem moczenia nocnego, warto udać się do lekarza, który określi przyczynę problemu oraz zaproponuje odpowiednią metodę leczenia.

  • Nietrzymanie moczu – przyczyny, objawy, leczenie

    Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to wstydliwy i kłopotliwy problem. Utrudnia codzienne funkcjonowanie nie tylko osobom starszym, ale także kobietom ciężarnym lub po porodzie oraz mężczyznom z przerostem prostaty. Na czym dokładnie polega inkontynencja i jak się objawia? W jaki sposób leczy się nietrzymanie moczu? Które z odmowych sposobów warto wykorzystać przy popuszczaniu moczu? 

  • Zapalenie pęcherza u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

    Infekcje dróg moczowych u dzieci są dość powszechne. Objawy zapalenia pęcherza u niemowląt oraz młodszych dzieci są niespecyficzne, dlatego rozpoznanie ZUM może nastręczać trudności. Ważne jest, aby jak najszybciej podjąć właściwe leczenie "przeziębionego" pęcherza u dziecka, gdyż nieleczony może prowadzić do groźnych powikłań. Co powoduje zapalenie pęcherza u dzieci? Jakie objawy mu towarzyszą i jak wygląda terapia? Podpowiadamy.

  • Jak pobrać mocz do analizy u niemowlaka i małego dziecka?

    Pobranie moczu do badania u niemowląt może nastręczać wielu trudności. Jak się do niego przygotować? Co warto mieć pod ręką przy pobieraniu moczu u niemowlaka? Jakie są wskazania do badania moczu u małych dzieci?

  • Ból pęcherza – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

    Ból pęcherza jest jedną z częstszych infekcji dróg moczowych, szczególnie u kobiet. Jeśli jej przebieg jest ostry, może mu towarzyszyć bardzo częste oddawanie niewielkich ilości moczu, gorączka oraz pieczenie w okolicach cewki moczowej. To jaka terapia będzie najlepsza na ból pęcherza, zależy od przyczyny tych dolegliwości. Czy ból pęcherza i zapalenie pęcherza to ta sama przypadłość i jak radzić sobie z infekcją w czasie ciąży?

  • Parcie na mocz – co może oznaczać parcie na pęcherz?

    Parcie na mocz może oznaczać stan zapalny pęcherza, ciążę bądź być wynikiem przyjmowania leków moczopędnych. Co powoduje bolesne parcie na pęcherz moczowy? Co robić, gdy je odczuwamy? Które z domowych sposobów pomogą je złagodzić? Podpowiadamy. 

  • Ból przy oddawaniu moczu – o czym świadczy?

    Ból odczuwany przy oddawaniu moczu to niepokojąca sytuacja, która może mieć źródło w różnorodnych schorzeniach i przypadłościach. Dodatkowo odmienne mogą być przyczyny bólu u każdej z płci. Warto zatem znać katalog chorób, które mogą skrywać się za bólem przy oddawaniu moczu – zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl