Czym się objawia przerost prostaty i jak go wyleczyć?
Anna Rutkowska

Czym się objawia przerost prostaty i jak go wyleczyć?

Przerost prostaty poprawnie określa się w medycynie jako łagodny rozrost gruczołu krokowego (dokładnie tak nazywa się po łacinie). Ocenia się, że cierpi na nią około 50% panów w wieku powyżej 55. roku życia i aż 90% w 80. roku życia, ponieważ wiek jest jednym z najważniejszych czynników sprzyjających chorobie. Jak widać, jest to przypadłość powszechna, dlatego mężczyźni powinni znać podstawowe fakty na jej temat.

Prostata, czyli gruczoł krokowy zwany też sterczem występuje tylko u mężczyzn. Jest bardzo ważna dla męskiej płodności, ponieważ to właśnie ona produkuje płyn wchodzący w skład spermy — białawą, lepką wydzielinę. Znajduje się pod pęcherzem moczowym i przylega do odbytnicy, dlatego badanie odbywa się drogą określaną jako per rectum — przez odbyt. Średnia jej wielkość to około 4x3x2,5 cm. 

Kiedy występuje przerost prostaty?

Za główną przyczynę przerostu gruczołu krokowego uważa się (jak na razie) zmiany w gospodarce hormonalnej, które następują wraz z wiekiem i są całkowicie naturalne. Powoli spada ilość produkowanego w jądrach testosteronu, a więc zmienia się jego stosunek ilościowy do estrogenów — u mężczyzn produkowanych w niewielkiej ilości przez jądra i korę nadnerczy.

Co się wtedy dzieje? Naukowcy wciąż do końca nie wiedzą, jak przebiega ten proces, ale obecnie dominuje teza, iż przerost prostaty związany jest przede wszystkim z rozrostem tak zwanego zrębu stercza. Zrąb składa się z tkanki łącznej i włókien mięśniowych. Nie jest to odrębna część gruczołu, lecz struktura mająca za zadanie nie tylko podtrzymać tkankę gruczołową prostaty (tzw. nabłonek gruczołowy), ale też dbać o rozmnażanie się i odżywianie jej komórek. W utrzymaniu prawidłowej budowy oraz pracy sterczu niezwykle ważna jest równowaga między zrębem a nabłonkiem gruczołu związana z właściwą proporcją białek odpowiedzialnych za wzrost komórek i hamujących ten proces.

Za powstawanie czynników wzrostu odpowiadają geny pobudzane przez testosteron. W sytuacji, gdy maleje jego poziom zmienia się stosunek między nim a estrogenem, którego produkcja pozostaje na tym samym poziomie. Komórki zrębu mają receptory estrogenu, więc wraz ze (pozornym) wzrostem tego hormonu następuje ich rozrost. Co gorsza, estrogeny (prawdopodobnie) hamują proces naturalnego obumierania komórek. Rozrost tkanki prostaty może też następować w wyniku mikrouszkodzeń w obrębie nabłonka gruczołu (uważa się, że mogą być one powodowane przez ejakulację), czyli pojawiające się tam stany zapalne. Ich naprawa niekiedy skutkuje nadmiernym rozrostem tkanki nabłonkowej. Ten proces występuje jednak przede wszystkim u młodych mężczyzn. Coraz częściej mówi się zatem, że za przerost prostaty postępujący wraz z wiekiem odpowiada głównie rozrost samego zrębu. 

Wśród innych przyczyn przerostu sterczu wymienia się zanieczyszczone środowisko (statystyki pokazują, że częściej chorują mieszkańcy dużych miast), a także otyłość, która nasila przemianę androgenów w estrogeny. 

Jakie są objawy przerostu prostaty?

Początkowo rozrost gruczołu krokowego nie powoduje żadnych objawów. W dalszej fazie symptomy związane są głównie z oddawaniem moczu (czyli mikcją), ponieważ przez prostatę przechodzi cewka moczowa. Jak łatwo sobie wyobrazić, „rosnące” tkanki gruczołu mogą ją uciskać, w pierwszej kolejności powodując tzw. częstomocz i uczucie podrażnienia pęcherza, a czasem nagłą potrzebę oddania moczu (również w nocy) skutkującą nawet mimowolnym oddaniem uryny. Objawy te wynikają z tego, że mięsień pęcherza moczowego, tzw. wypieracz na skutek przerostu sterczu również ulega przerostowi, dzięki czemu udaje się całkowicie opróżnić pęcherz. 

Niestety, dzieje się tak zazwyczaj tylko do pewnego czasu, ponieważ mięśnie pęcherza z czasem (także w wyniku przerostu gruczołu krokowego) zostają osłabione w wyniku zmniejszenia zdolności do skurczu lub ich zaniku. Zachodzą też zmiany w śluzówce pęcherza. To wszystko skutkuje upośledzeniem jego funkcji. W pęcherzu zaczyna zalegać mocz, powodując kolejne niezwykle przykre dolegliwości — są to tak zwane objawy przeszkody podpęcherzowej. Należy do nich uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, przerywane oddawanie moczu, znaczne zmniejszenie ciśnienia strumienia moczu — nawet w takim stopniu, że chory oddaje mocz kroplami. 

Wszystkie te dolegliwości mogą być dla chorych niezwykle problematyczne i skutkować obniżeniem nastroju, bezsennością (kilkukrotne nocne wstawanie do łazienki nie należy do przyjemnych), a nawet depresją. Trudno się dziwić, skoro pacjenci zmuszeni do częstego, czasem bardzo nagłego oddawania moczu, rezygnują lub ograniczają wiele aktywności dających satysfakcję, takich jak podróżowanie, sport i oczywiście seks. 

Łagodny rozrost gruczołu krokowego wraz z objawami określa się skrótem BPH (z ang. benign prostatic hyperplasia). Jeśli choroba nie jest leczona (co powinno nastąpić wtedy, gdy lekarz stwierdzi przerost prostaty i występują objawy z tym związane), może doprowadzić do powikłań — kamicy pęcherza moczowego, a nawet niewydolności nerek. 

Powiązane produkty

Czy powiększona prostata zawsze daje przykre objawy?

Przerost prostaty to sprawa powszechna, ale czasem przebiega w taki sposób, że nie powoduje ucisku na tę część cewki moczowej, która przechodzi przez gruczoł krokowy. Zdarza się jednak (i nie wiadomo, co o tym decyduje), że już niewielki przerost sterczu powoduje kłopoty z oddawaniem moczu. Dlatego warto (szczególnie po wkroczeniu w drugie półwiecze życia) regularnie obserwować swoje ciało pod kątem ewentualnych zmian w mikcji oraz oczywiście systematycznie odwiedzać lekarza pierwszego kontaktu. 

Badania przerostu prostaty

Badanie przerostu sterczu to przede wszystkim badanie per rectum (pozwala stwierdzić czy doszło do powiększenia gruczołu) oraz wywiad lekarski służący ocenie m.in tego czy pacjent ma problemy związane z oddawaniem moczu. Kiedy występują, lekarz powinien zlecić analizę krwi — poziomu antygenu sterczowego PSA. Rośnie on właśnie wtedy, gdy dochodzi do rozrostu gruczołu krokowego. Drugim ważnym badaniem jest USG pod kątem przerostu prostaty — badanie podbrzusza wykonywane z pełnym pęcherzem oraz po opróżnieniu go. USG przezodbytnicze (TRUS) jest przede wszystkim zarezerwowane do diagnostyki w kierunku raka prostaty. 

Leczenie przerostu gruczołu krokowego

Leczenie przerostu sterczu powinno przede wszystkim wynikać z analizy objawów — dlatego tak ważny jest wywiad. Sam przerost prostaty nie musi wiązać się z dolegliwościami chorobowymi. Ogólnie można podzielić sposoby leczenia na 3 grupy: leczenie farmakologiczne, stosowanie preparatów roślinnych (fitoterapeutyków) i leczenie inwazyjne — zabieg lub operacja prostaty. Jeśli chodzi o farmakologię, skutkuje ona wtedy, gdy objawy są średnio nasilone. Do najczęściej stosowanych leków należą alfa-blokery, które blokując receptory komórek tkanek mięśniowych pęcherza, cewki moczowej i prostaty, przeciwdziałają ich skurczom, co ułatwia oddawanie moczu. Drugą grupą są inhibitory 5-alfa-reduktazy, których przedstawicielem jest finasteryd. Ich działanie polega na zmniejszeniu poziomu dihydrotestosteronu, dzięki czemu gruczoł krokowy obniża objętość. Finasteryd często łączy się z alfa-blokerami. 

Jako znacznie skuteczne ocenia się też fitoterapeutyki, czyli ekstrakty roślinne. Dowodzą tego badania, na przykład to wykonane w 2017 r. w Macedonii na grupie 70 mężczyzn w wieku 40-79 lat z objawowym przerostem stercza, którym podawano wyciąg z Serenoa repens. Wyniki pokazały istotną poprawę parametrów przepływu moczu u pacjentów leczonych preparatem w porównaniu z tymi osobami, które były jedynie obserwowane. Inne fitoterapeutyki to wyciągi z Pygeum africanum czy Urtica urens.

Gdy objawy się nasilają, a leki nie dają już wystarczających rezultatów, istnieje jeszcze możliwość leczenia inwazyjnego. Może być to zarówno leczenie endoskopowe, jak i otwarta operacja prostaty. Niestety, wśród pacjentów krąży opinia, że po operacji pojawiają się problemy z erekcją. Warto tu jednak dodać, że zwykle mają one podłoże psychiczne związane ze zjawiskiem tak zwanego wytrysku wstecznego, czyli cofania się nasienia do światła pęcherza. Dla mężczyzn bywa to krępujące — i właśnie ten stres (jak i sam lęk związany z operacją) może powodować zaburzenia erekcji. Podczas operacji nie ulegają uszkodzeniu naczynia krwionośne odpowiedzialne za wzwód. Zabieg nie ma też wpływu na tkankę nerwową. 

Co to jest „dojenie” prostaty? 

Inaczej mówiąc,  „dojenie” prostaty to jej masaż, podobnie jak badanie odbytu wykonywane palcem. Zabieg ten zaleca się jednak nie przy przeroście sterczu, ale stanach zapalnych tego gruczołu — jako metodę diagnostyczną umożliwiającą pobranie wydzieliny (następnie poddaje się ją badaniu laboratoryjnemu) prostaty oraz jako leczenie pomocnicze w terapii stanów zapalnych (zwłaszcza, jeśli przyczyną jest zastój upławów). Ma to na celu zmniejszenie napięcia sterczu oraz usunięcie z niego ropnej wydzieliny. U niektórych mężczyzn masaże zmniejszają bolesność prostaty w stanach zapalnych. 

Nie należy jednak w przypadku dolegliwości wskazujących na możliwość występowania zapalenia gruczołu krokowego (ból krocza czy okolic odbytu, często promieniujący w okolice krzyża) samodzielnie podejmować prób masażu bez wcześniejszego wywiadu lekarskiego. W ostrych stanach zapalnych mógłby on wywołać zakażenie.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij