Dzienniczek mikcji – czym jest i kiedy należy go prowadzić?

Dzienniczek mikcji pozwala na diagnostykę różnicową zaburzeń mikcji oraz określenie ich nasilenia, a także na zalecenie najlepszego procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Przy jakich chorobach należy prowadzić dziennik mikcji i jak się do tego przygotować? Podpowiadamy.

Dzienniczek mikcji jest zalecaną metodą diagnostyki problemów z nietrzymaniem moczu, obecności pęcherza nadreaktywnego lub osłabienia mięśni miednicy. Polega na skrupulatnym zapisywaniu liczby mikcji i objętości oddawanego moczu przez kolejne trzy dni, a także zapisywaniu epizodów nietrzymania moczu czy parć naglących.

Dzienniczek mikcji – czym jest i przy jakich chorobach będzie przydatny?  

Dzienniczek mikcji jest bardzo przydatnym narzędziem w diagnostyce chorób dróg moczowych, zwłaszcza takich jak nietrzymanie moczu, pęcherz nadreaktywny, parcia naglące, częstomocz bez objawów zakażenia układu moczowego lub oddawanie moczu w małych ilościach. 

Sumienne prowadzenie dzienniczka mikcji pozwala na określenie rodzaju nietrzymania moczu, zaawansowania dolegliwości oraz wdrożenia najtrafniejszego leczenia. Dlatego jest on zalecany osobom zmagającym się z mimowolnym popuszczaniem moczu np. w trakcie wysiłku fizycznego, śmiechu czy kichania, pacjentom zgłaszającym nagłe parcia na pęcherz moczowy lub oddającym mocz w małych ilościach, ale z dużą częstotliwością. 

Dzienniczek mikcji pozwala wykryć odchylenia od normy, np. odczucie parcia na mocz przy niewielkim wypełnieniu pęcherza moczowego oraz zbyt częste lub rzadkie oddawanie moczu. 

Dzienniczek mikcji – jak należy się przygotować?  

Chcąc się przygotować do prawidłowego pomiaru ilości moczu za pomocą dzienniczka mikcji, należy zaopatrzyć się w pojemnik z miarką o objętości około 600 mililitrów oraz wykorzystać dostępne gotowe szablony dzienniczka mikcji lub stworzyć własny (powinien zawierać informacje takie jak: liczba mikcji oraz objętość moczu w ciągu dnia i nocy, dobową liczbę mikcji, średnią objętość mikcyjną, częstotliwość incydentów nietrzymania moczu, współwystępujące parcia naglące i ich nasilenie, zużycie wkładek lub podpasek oraz epizody nietrzymania moczu).  

Co zapisywać w dzienniku mikcji? 

Podczas prowadzenia dzienniczka mikcji bardzo ważna jest sumienność; pomiary mikcji należy przeprowadzić przez trzy kolejne dni.  

Parametry, które powinny znaleźć się w dzienniczku mikcji, to: 

• wypite płyny (do płynów zaliczamy także zupy, kawę, koktajle) z określeniem ilości, godziny spożywania płynów oraz jego rodzaju, 
• dokładną godzinę mikcji oraz objętość moczu, zarówno w dzień, jak i w nocy; pomocny będzie pojemniczek z miarką, 
• epizody mimowolnego wycieku moczu, określić ilość moczu oraz towarzyszące mu okoliczności (np. odczucie parcia na pęcherz moczowy, popuszczenie moczu podczas wysiłku fizycznego, kaszlu, śmiechu czy kichania),  
• czy była konieczność korzystania z podpasek lub wkładek urologicznych (jeśli tak, to jak często).  

Dzienniczek mikcji – co powinno nas zaniepokoić?  

U osób zdrowych, bez problemów z drogami moczowymi i mięśniami dna miednicy, średnia objętość moczu oddawanego podczas jednej mikcji to 500–600 ml, średnio co 3 godziny. Dzienna prawidłowa liczba mikcji to 6–8, w nocy za normę uznaje się brak lub jeden epizod oddawania moczu (dowiedz się więcej, czym jest nykturia). Prawidłowo nie występują epizody popuszczania moczu ani odczucie parć naglących

Należy pamiętać, aby każde odchylenie od normy, zauważone podczas prowadzenia dzienniczka mikcji, skonsultować z lekarzem, który po przeanalizowaniu uzyskanych parametrów zaleci dalsze postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne. W przypadku stwierdzenia wysiłkowego nietrzymania moczu pomocne mogą być ćwiczenia mięśni dna miednicy (tzw. mięśni Kegla), które polegają na naprzemiennych skurczach i relaksacjach mięśni, przez co dochodzi do zwiększania ich siły. Mięśnie Kegla są odpowiedzialne za podtrzymywanie narządów jamy brzusznej, w tym także pęcherza moczowego. Do ich osłabienia dochodzi na skutek zmian hormonalnych zwłaszcza w okresie menopauzy, po porodach, zwłaszcza zabiegowych, operacjach chirurgicznych jamy brzusznej czy w otyłości. Pomocne może być zasięgnięcie porady fizjoterapeuty, który pokaże, jak prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy.