Probiotyki dla ciężarnych. Jak wpływają na zdrowie dziecka?

Ciąża jest czasem zmian fizjologicznych oraz immunologicznych w organizmie kobiety. Ulega im między innymi mikroflora jelita i pochwy, co wpływa również na metabolizm i zdrowie immunologiczne dziecka. Przeprowadzane dotychczas liczne badania dotyczące zasadności stosowania probiotyków w trakcie ciąży dostarczały niejednoznacznych informacji. Obecne wyniki sugerują, że odpowiednia suplementacja probiotykami przez kobiety w ciąży może pozytywnie wpłynąć na zdrowie nowo narodzonego dziecka.

1. Cukrzyca ciążowa i alergie a probiotyki
2. Na co jeszcze wpływają probiotyki?
3. Probiotyki, czyli tak właściwie…

Mikroflora kobiety ciężarnej ulega zmianom zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży i wykazuje wówczas znamiona stanu zapalnego czy mniejszej wrażliwości na insulinę. Oprócz tego u zdrowych kobiet obserwuje się wysoki odsetek bakterii Lactobacillus odpowiedzialnych za tworzenie kwasu mlekowego, co chroni organizm przed rozwijaniem się bakterii chorobotwórczych. Ciąża ma wpływ na ograniczenie produkcji tych bakterii, wzrasta też stężenie Staphylococcus, Bacteroidetes i maleje Bifidobacterium, a niższy poziom tych ostatnich obserwuje się również u niemowląt.

Cukrzyca ciążowa i alergie a probiotyki

Kolejnym obszarem, w którym ciężarnym mogą pomóc probiotyki jest ochrona przed cukrzycą ciążową. Schorzenie polegające na nietolerancji glukozy jest niebezpieczne również dla rozwijającego się płodu poprzez zagrożenie przerostem komórek beta wysp trzustkowych Langerhansa. Co więcej, nieuregulowana cukrzyca ciążowa może spowodować wady wrodzone, hipoglikemię noworodków, hipokalcemię, a nawet śmierć dziecka. Mniejszą wrażliwością na insulinę wykazują się kobiety z nadmiernym przyrostem masy ciała, zmianami hormonalnymi, ale i zmianami w mikroflorze jelitowej. Zbadano, że odpowiednia suplementacja priobiotykami wpływa pozytywnie na wrażliwość insulinową, tym samym obniża się stężenie glukozy i insuliny na czczo, a cały metabolizm ulega regulacji. Przeprowadzane badania nie dają pełnego obrazu zjawiska przez ich niewystarczającą ilość, ale dotychczasowe dowodzą, że odpowiednia dieta oraz stosowanie w ciąży probiotyków zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę ciążową z 34 do 13 procent.

Równie istotna jest suplementacja probiotykami w unikaniu alergii. Światowa Organizacja Alergologiczna w 2015 roku zaleciła ich stosowanie kobietom, które karmią piersią dzieci narażone w wysokim stopniu na alergię, kobietom ciężarnym wykazującym się wysokim prawdopodobieństwem urodzenia potomka alergicznego oraz niemowlętom narażonym na alergie w wysokim stopniu. Badania przeprowadzane już wcześniej przez Griffith University dowiodły, że stosowanie probiotyków może poprawiać jakość życia pacjentów skarżących się na objawy alergii. Wszystko to na skutek hamowania przez probiotyk reakcji komórek odpornościowych i zwiększenie tym samym tolerancji organizmu na czynniki powodujące objawy alergiczne. To potwierdza też wpływ stosowania probiotyków w ciąży na ograniczenie występowania alergii u niemowląt.

Na co jeszcze wpływają probiotyki?

Liczne badania na temat stosowania probiotyków u kobiet ciężarnych i późniejszy wpływ na zdrowie dziecka dotyczą różnych obszarów.

Pozytywny wpływ suplementacji probiotykami zaobserwowano również u kobiet karmiących piersią. Mleko matki, które podczas karmienia jest przekazywane noworodkowi zawiera dużo bifidobakterii oraz kwasu mlekowego. Dodatkowe spożywanie probiotyków przez kobiety powoduje wzrost pałeczek kwasu mlekowego oraz wspomnianych bakterii w mleku matki. Ponadto suplementowanie probiotykami przez kobiety karmiące ma pozytywny wpływ na skład mleka oraz rozwój układu odpornościowego potomka.

Probiotyki, czyli tak właściwie…

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są preparatami lub produktami żywnościowymi o zawartości pojedynczych lub mieszanych hodowli żywych drobnoustrojów wywierających pozytywny efekt na zdrowie pod warunkiem podania ich w odpowiedniej ilości. Drobnoustroje produkują kwas mlekowy i należą do rodziny Bifidobacterium, Lactobacillus, a także do drożdżaków Saccharomyces. Fizjologicznie są obecne w mikroflorze układu pokarmowego, muszą posiadać zdolność przylegania do nabłonka jelita, by nie zostały usunięte w krótkim czasie, na przykład w trakcie biegunki. Powinny być też odporne na enzymy trawienne, kwasy żółciowe oraz kwas solny zawarty w żołądku. Stosowanie probiotyków przynosi wiele korzyści dla organizmu: zwiększają one wchłanianie witamin i minerałów, chronią mikroflorę jelitową w trakcie kuracji antybiotykowych, poprawiają proces trawienia. Oprócz tego pozytywnie wpływają na układ immunologiczny, dzięki czemu organizm zwiększa swoją odporność na zakażenia, obniżają poziom cholesterolu, a także łagodzą objawy nietolerancji laktozy. Prócz probiotyków w formie suplementów występują one również w żywności probiotycznej, takiej jak kefiry, jogurty, mleko acidofilne czy maślanka. Często w nazwie takich produktów pojawia się przedrostek bio-. Bakterie mlekowe znajdują się również w tanich i powszechnie dostępnych kiszonkach, takich jak ogórki czy kapusta kiszona. Probiotyki – oprócz obecności bakterii mlekowych – mają wiele innych zalet w żywieniu człowieka: dostarczają pełnowartościowego białka, witamin z grupy B, D oraz A, a także sporo wapnia.