Owoc kaki – czy jest zdrowy? Właściwości, zastosowanie

Kaki (Diospyros kaki L.), znane również jako persymona, owoc szaron, hebanowiec wschodni, chińska śliwka oraz hurma wschodnia, jest najważniejszym gatunkiem należącym do rodzaju roślin drzewiastych z rodziny hebankowatych (Ebenaceae). Ten tropikalny owoc o intensywnie pomarańczowej barwie zyskuje w ostatnich latach na popularności w Polsce. Dojrzałe owoce kaki charakteryzują się słodkim, lecz mało aromatycznym miąższem, kształtem zaś przypominają pomidora.

Czy owoc kaki jest zdrowy?

Owoce kaki są cenione ze względu na zawartość wielu związków biologicznie aktywnych, wśród których najczęściej wymienia się: witaminę A, C i K, foliany, żelazo, potas, magnez, wapń, karotenoidy (m.in. likopen, beta-karoten, neoksantyna, wiolaksantyna i beta-kryptoksantyna), tokoferole, polifenole (taniny, katechiny i kwasy fenolowe) oraz błonnik pokarmowy. Pokarmy zasobne w witaminę C, karotenoidy oraz polifenole są niezwykle cenne dla zdrowia człowieka z uwagi na właściwości antyoksydacyjne, zmiatające wolne rodniki i reaktywne formy tlenu. Warto podkreślić, że szczególnie duża ilość karotenoidów i polifenoli znajduje się w skórce owoców kaki, co ma istotny wpływ na intensywnie pomarańczową barwę dojrzałych owoców. Owoc kaki zawiera blisko 70 mg witaminy C w przeliczeniu na 100 g świeżego produktu, co pokrywa odpowiednio około 75% i 90% dobowego zapotrzebowania na ten ważny składnik pokarmowy na poziomie zalecanego dziennego spożycia (RDA) u dorosłych mężczyzn oraz kobiet.

Indeks glikemiczny świeżego owocu kaki wynosi 50 (IG = 50), zaś ładunek glikemiczny 12 (ŁG = 12). Oznacza to, że kaki znajduje się w grupie produktów żywnościowych, które nie powodują bardzo wyraźnego wzrostu stężenia glukozy we krwi i tym samym może być bezpiecznie spożywane w umiarkowanych ilościach przez wszystkich pacjentów z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, do których zalicza się cukrzycę oraz insulinooporność. Co więcej, w badaniach koreańskich naukowców wykazano, że niesłodzony syrop z owoców kaki wywiera korzystny wpływ na kontrolę glikemii u osób zdrowych i u pacjentów z cukrzycą ze względu na niski indeks glikemiczny (IG = 36-52).

Dlaczego warto jeść owoce kaki? Na co działa kaki?

Kaki ma dobrze udokumentowane właściwości antyoksydacyjne ze względu na obecność licznych przeciwutleniaczy, zwłaszcza polifenoli, karotenoidów i witaminy C. Wyniki dotychczasowych badań wskazują jednoznacznie, że owoce kaki charakteryzują się wysokim potencjałem antyoksydacyjnym, dzięki czemu wykazują zdolność do chelatowania jonów metali oraz skutecznej neutralizacji szkodliwego działania reaktywnych form tlenu. Sugeruje się tym samym, że regularne spożywanie owoców kaki może zapobiegać pojawieniu się wielu różnych schorzeń przewlekłych o podłożu wolnorodnikowym, takich jak choćby choroba Alzheimera i Parkinsona, nowotwory, zaćma, jaskra, cukrzyca typu 2 oraz choroby sercowo-naczyniowe.

Fachowa literatura donosi, iż oprócz dobrze poznanych właściwości antyoksydacyjnych owoce kaki mogą również wykazywać działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe oraz hipolipemizujące, czyli obniżające stężenie lipidów we krwi. W niedawnym badaniu japońskich naukowców stwierdzono, że owoce kaki ze względu na zawartość tanin (proantocyjanidyn) mogą także zmniejszać stężenie glukozy po spożytym posiłku bogatym w węglowodany. Wskazuje się także, że częste włączanie do diety owoców kaki, podobnie jak kiwi, wykazuje działanie przeciwko uszkodzeniom oksydacyjnym DNA, cukrzycy typu 2 oraz nadciśnieniu tętniczemu.

Czy trzeba obierać kaki? Jak się kroi kaki? Jak się je kaki?

Wiele osób zastanawia się, jak obrać surowe kaki i do czego można je wykorzystać. Poniżej znajduje się krótka instrukcja „krok po kroku”, jak jeść i podawać owoce kaki.

1. W pierwszej kolejności należy pozbyć się liści kaki, następnie dojrzały owoc trzeba dokładnie umyć i obrać ze skórki, gdyż nie zaleca się zwykle spożywać tego pomarańczowego owocu ze skórką.
2. Kaki obrane ze skórki można pokroić w kostkę lub plastry, które następnie można dodać do sałatki owocowej, koktajlu, smoothie, owsianki, jaglanki, musli, jogurtu naturalnego, czy też zjeść jako przekąskę.
3. Istnieje jeszcze jedna technika spożywania kaki na surowo, o której warto wspomnieć – podobnie jak w przypadku kiwi i awokado dokładnie umyty owoc należy przekroić na połowę i wówczas łyżeczką wydobywać miąższ z połówek owocu.

Czy owoc kaki tuczy?

Kaki należy do owoców niskokalorycznych, gdyż dostarcza tylko 70 kcal w przeliczeniu na 100 g świeżego produktu. Jeden średni owoc kaki waży przeciętnie 250 g i zawiera 175 kcal. Jak się okazuje, kaloryczność kaki jest nieco mniejsza, niż ma to miejsce w przypadku innych owoców, takich jak chociażby awokado (169 kcal/100 g), świeże daktyle (142 kcal/100 g), banan (97 kcal/100 g), figa (74 kcal/100 g) oraz zielone winogrona (71 kcal/100 g). Poza tym spora grupa konsumentów dzieli cały owoc kaki na dwie, a nawet trzy porcje. Ze względu na niską zawartość kalorii w przeliczeniu na jedną porcję (100-150 g) oraz wysoką wartość odżywczą kaki może być regularnie spożywane w rozsądnych ilościach przez osoby z nadwagą i otyłością, którym przede wszystkim zależy na redukcji nadmiernej tkanki tłuszczowej. W przypadku umiarkowanej konsumpcji owoców kaki nie ma powodów do obaw o wzrost masy ciała.

Skąd pochodzą owoce kaki?

Kaki jest owocem egzotycznego, zimozielonego drzewa dorastającego nawet do wysokości 18 metrów, które naturalnie występuje w regionie Azji i Ameryki Południowej, zwłaszcza tam, gdzie panuje klimat tropikalny i subtropikalny. Owoce kaki obecnie pochodzą głównie z krajów, takich jak Chiny, Hiszpania, Korea Południowa, Japonia, Brazylia, Azerbejdżan, Włochy, Izrael i Uzbekistan, które niewątpliwie przodują na świecie pod względem wielkości zbiorów tych owoców. W zależności od stężenia tanin, które nadają goryczkę i cierpkość owocom, kaki dzieli się na dwie główne odmiany, a mianowicie owoce cierpkie (taninowe), gdy są niedojrzałe, oraz te pozbawione cierpkości na wszystkich etapach dojrzewania owocu. Odmiany kaki o cierpkich owocach zwykle pochodzą z Japonii.