ziarna kakaowca i kakao w proszku
Maria Brzegowy

Kakao – charakterystyka, właściwości i zastosowanie

Kakao znane jest ludzkości już od setek lat. Prócz swego charakterystycznego smaku i aromatu produkt ten charakteryzuje się także wieloma właściwościami zdrowotnymi. Jakim działaniem odznacza się kakao? Gdzie jeszcze znalazło ono zastosowanie? Sprawdźmy!

Kakao – charakterystyka

Kakao otrzymywane jest z nasion owoców kakaowca, rośliny mającej swe korzenie w Ameryce Łacińskiej. Kakaowiec właściwy (łac. Theobroma cacao) uprawiany jest w krajach tropikalnych głównie w Afryce, Azji oraz Ameryce Południowej i Środkowej. Jest bardzo delikatny, a do swojego wzrostu wymaga temperatury powietrza w przedziale 20–30℃ i wysokiej wilgotności.  

Kakaowiec należy do niezbyt wysokich drzew i rośnie w cieniu innych wyższych roślin, dzięki czemu jest chroniony przed nadmierną ekspozycją na promienie słoneczne. Owoce kakaowca otoczone są grubą łupiną, a ich wnętrze wypełnia słodkawy, pachnący, biały miąższ. Początkowo owoce przybierają barwę zieloną, ale z biegiem czasu i wraz z dojrzewaniem zmieniają kolor na czerwony, pomarańczowy lub żółty. Jedno drzewo produkuje około 50 owoców, a w łupinie każdego z nich znajduje się od 20 do 60 ziaren. Aby uzyskać ważny przemysłowo tłuszcz kakaowy, ziarna zbiera się, a następnie poddaje kolejno fermentacji, suszeniu, prażeniu, mieleniu i tłoczeniu w temperaturze około 80–85℃.

Kakao – rodzaje

Jak podaje wybrana literatura, znanych jest ponad dwadzieścia gatunków kakaowca, lecz tylko jeden z nich wykorzystywany jest w produkcji czekolady. Jest to gatunek Theobroma cacao L., do którego zalicza się między innymi odmiany takie jak: criollo, forastero czy trinitario. Do kakao konsumpcyjnego należy odmiana forastero – odporna na niekorzystne warunki środowiska i charakteryzująca się mocno czekoladowym smakiem. Większa zawartość tłuszczu w porównaniu z pozostałymi odmianami dopełnia jego smak. To właśnie ten rodzaj stanowi 85% światowych zbiorów kakao. Odmiana criollo to jedyne 3% – głównie ze względu na większe wymagania klimatyczne. Rodzaj trinitario z kolei otrzymywany jest po skrzyżowaniu dwóch wcześniej wymienionych i stanowi około 12% zbiorów kakao.

Powiązane produkty

Kakao – co zawiera? Jakie są jego wartości odżywcze?

Kakao to produkt bardzo pożądany w gastronomii. Tłuszcz kakaowy wykorzystywany jest między innymi do produkcji czekolady. 100 g sproszkowanego tłuszczu kakaowego dostarcza około 250 kcal, stąd o ile dodatek łyżeczki kakao do owsianki lub innych dań nie dostarczy nam zbyt wielu energii, o tyle spożycie całej czekolady niestety nie będzie już tak pożądane.  

Kakao zawiera m.in. kwas oleinowy, linolowy, palmitynowy czy stearynowy. Dostarcza także substancji o działaniu przeciwutleniającym (polifenoli), witamin w tym: witamin z grupy B, witaminy E oraz A oraz związków mineralnych, w tym w największej ilości magnezu, jak również żelaza, potasu, wapnia, fosforu i cynku.

Kakao jest produktem o niskim indeksie glikemicznym – wartość IG wynosi około 20. Dzięki temu będzie dobrym składnikiem diety osób chorych na cukrzycę czy zmagających się z insulinoopornością. Jak w każdym innym wypadku, kluczowym będzie jednak umiar w spożyciu kakao.

Właściwości kakao – na co pomoże?

Dzięki obecności wymienionych w poprzednim akapicie składników kakao odznacza się wieloma właściwościami korzystnymi dla zdrowia. Obecności polifenoli przypisuje się działanie kardioprotekcyjne oraz przeciwmiażdżycowe. Flawonoidy będą miały również wpływ na poprawę pamięci, natomiast teobromina oraz w niewielkich ilościach kofeina pobudzą po wysiłku fizycznym.

Dzięki temu, że kakao jest dobrym źródłem magnezu, ma ono także korzystny wpływ na pracę mięśnia sercowego oraz układu nerwowego. Dostarcza też tryptofanu, który zajmuje ważną miejsce w procesie produkcji endorfin, odpowiedzialnych za nasze samopoczucie psychiczne i nastrój. 

Zastosowanie kakao  

Kakao już od wielu lat świetnie sprawdza się w polskiej kuchni – jako składnik wypieków, owsianek, omletów czy koktajli. Swoje zastosowanie znajduje również i jako element kosmetyków. Masło uzyskane z kakao pielęgnuje bowiem skórę, a dzięki temu, że dostarcza żelaza, miedzi oraz magnezu – może wpłynąć na poprawę jej wyglądu. Obecność związków antyoksydacyjnych pozwala ponadto na walkę z wolnymi rodnikami, a co za tym idzie znacznie spowalnia procesy starzenia. Masło kakaowe jest także składnikiem kremów do opalania, odżywek i szamponów do włosów, jak również olejków, balsamów, mydła oraz pomadek do ust. Ziarna kakaowca stosuje się również w przemyśle perfumeryjnym. 

Zamienniki kakao

Ze względu na to, że kakao zalicza się do alergenów, nie będzie ono odpowiednie dla wszystkich. Na rynku istnieją jednak jego zamienniki, do których zalicza się między innymi karob. Produkt ten to inaczej mączka chleba świętojańskiego, która swoim smakiem przypomina kakaowy proszek.

Kakao – przeciwwskazania do spożywania

Jak już wcześniej wspomniano, kakao nie będzie produktem odpowiednim dla wszystkich, w tym m.in. dla osób z alergią na kakao. Ponadto wysoka zawartość teobrominy i kofeiny może stanowić przeciwwskazanie do spożycia go przez osoby borykające się z za wysokim ciśnieniem tętniczym krwi czy cierpiące na wybrane choroby serca. 

Zdrowe przepisy z kakao

Owsianka kakaowa

Płatki owsiane zalej wrzątkiem i odstaw na kilka minut do napęcznienia, następnie odlej wodę. Jogurt naturalny wymieszaj z kakao, a wybrane owoce pokrój w drobne cząstki. Na dnie miski lub słoika kolejno układaj owsiankę, jogurt i owoce, posyp wierzch posiekanymi orzechami.

Odżywcze kakao z daktylami

Daktyle zalej wcześniej wrzątkiem (na kilka godzin). Następnie odlej wody, zblenduj daktyle razem z mlekiem, podgrzej i dodaj kakao oraz ulubione przyprawy (np. cynamon i imbir). Zagotuj, zamieszaj, podawaj na ciepło.

Czekoladowe naleśniki

Banany, mleko, wanilię oraz białka jajka zblenduj na gładką masę. W osobnej misce połącz składniki suche: mąkę, kakao, proszek do pieczenia, sól. Następnie, delikatnie połącz wszystko razem. Na rozgrzaną patelnię wlej niewielką ilość oleju i rozsmaruj pędzelkiem. Porcjami smaż naleśniki. Podawaj z ulubionymi owocami.

  1. M. Krotki, B. Stoparczyk, Właściwości przeciwutleniające kakao w zapobieganiu chorobom układu krążenia, „Postępy Fitoterapii”, nr 1 2009.
  2. M. Matysek-Nawrocka, P. Cyrankiewicz, Substancje biologicznie aktywne pozyskiwane z herbaty, kawy i kakao oraz ich zastosowanie w kosmetykach, „Postępy Fitoterapii”, nr 17 (2) 2016.
  3. M. Węglarz i in., Znaczenie czekolady w prewencji chorób sercowo-naczyniowych, „Folia Cardiologica Excerpta”, nr 6 (2) 2011.
  4. V. Socci i in., Enhancing Human Cognition with Cocoa flavonoids, „Frontiers in Nutrition”, nr 4 (19) 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.