Płonica (szkarlatyna) – objawy, leczenie

Płonica to ostra bakteryjna choroba zakaźna. Wywoływana jest przez beta-hemolizującego paciorkowca z grupy A o nazwie Streptococcus pyogenes. Występuje głównie u dzieci, choć mogą też zachorować ludzie dorośli.

Zakażenie

Zakażenie następuje drogą kropelkową. Wrotami zakażenia jest błona śluzowa gardła, czasami też uszkodzona skóra ( jest to tzw. płonica przyranna). Źródłem zakażenia jest chory na zakażenie paciorkowcowe człowiek, ale także ozdrowieniec i nosiciel paciorkowca.

Objawy

Okres wylęgania choroby trwa 2-5 dni i jest bezobjawowy. Choroba rozpoczyna się tzw. objawami prodromalnymi, do których zalicza się przede wszystkim wysoką gorączkę, poza tym mogą być obecne bóle brzucha, nudności i wymioty. Zaczyna pojawiać się ból gardła. W badaniu fizykalnym w początkowym okresie trwania choroby lekarz stwierdza anginę, może też dojść do powiększenia węzłów chłonnych na szyi. Bardzo charakterystyczny jest też "malinowy język" - jest on żywoczerwony, lśniący. Na skórze zaczyna pojawiać się wysypka - zwykle występuje ona razem z gorączką lub ewentualnie dobę później. Wysypka ma charakter drobnoplamisty, porównuje się ją do śladów pozostawionych na skórze przez uderzanie w nią szczotką. Wysypka zajmuje całe ciało, choć jest najbardziej nasilona w najmocniej ucieplonych miejscach: doły pachowe, pachwiny, doły podkolanowe, pośladki, w tych miejscach obecny jest też objaw Pastii (wzmożona łamliwość naczyń krwionośnych przyczynia się do powstawania w tych miejscach charakterystycznych czerwonych linii). Na twarzy obecny jest rumień, jednak skóra wokół ust i nosa pozostaje blada (tzw. trójkąt Fiłatowa). Typowym objawem dla przebycia szkarlatyny jest też łuszczenie się skóry, głównie na dłoniach i stopach, pojawia się ono kilka dni po ustąpieniu wysypki. 

Powikłania

 Nieleczona lub niewłaściwie leczona płonica może też dawać powikłania. Zdarzyć się mogą:

• zapalenie mięśnia sercowego,

• gorączka reumatyczna,

• zapalenie stawów,

• kłębuszkowe zapalenie nerek. 

Zwykle rozpoznanie można postawić na podstawie samych tylko, charakterystycznych objawów klinicznych choroby. W przypadku wątpliwości można wykonać badania laboratoryjne - stwierdzi się podwyższony poziom ASO, OB, zaś w morfologii krwi obecny będzie wysoki poziom leukocytów (białe krwinki). W wymazie z gardła zostanie potwierdzona obecność paciorkowca. 

Leczenie

Leczenie polega na podawaniu antybiotyków. Lekiem pierwszego rzutu jest penicylina i jej pochodne, można stosować też cefalosporyny lub makrolidy. Leczenie nie powinno trwać krócej niż 10-14 dni.