owrzodzony język
Olaf Bąk

Owrzodzenie języka – przyczyny, objawy, leczenie

Owrzodzenia języka to niewielkie i płytkie ubytki błony śluzowej, które przez odsłonięcie zakończeń powodują ból. Dolegliwość ta powoduje dyskomfort w trakcie mówienia lub jedzenia i jest związana zarówno z mniej poważnymi przyczynami (nieodpowiednia higiena), jak i przewlekłymi stanami chorobowymi (zapalne choroby jelit). Jak wyglądają owrzodzenia języka, co je powoduje oraz jak je leczyć?

Język jest mięśniowym wałem pokrytym śluzówką, który położony jest na dnie jamy ustnej. Odpowiada za formowanie kęsów pokarmu, artykulację mowy, odbiór smaku oraz proces ssania. Język u zdrowej osoby jest wilgotny, różowy lub różowoczerwony, ruchomy w każdym kierunku, niebolesny, ma szorstką powierzchnię (przez brodawki smakowe) oraz symetryczny i regularny obrys.

Owrzodzenie języka – czym jest? Jak wygląda? Jakie objawy mogą mu towarzyszyć?

Afty są najczęstszymi zmianami występującymi w jamie ustnej. Oprócz języka mogą występować też na dnie jamy ustnej, na policzkach czy podniebieniu. Zwiastunem ich powstania jest szczypanie i drętwienie danej okolicy śluzówki, by następnie w ciągu dwóch dni doszło do utworzenia się białej plamki, a później krateru, który jest nadżerką w błonie śluzowej języka.

Czy owrzodzenia języka ustępują samoistnie?

Tak, w przeważającej większości ranki na języku są spowodowane podrażnieniem mechanicznym (twarde pokarmy, jak landrynki czy orzechy), termicznym (gdy jedzenie jest zbyt ciepłe) oraz chemicznym (gdy potrawy są bardzo kwaśne lub ostre). Dlatego w ciągu kilku dni uszkodzenie ulega zagojeniu bez pozostawiania śladu. Może się jednak zdarzyć, że afty po zagojeniu wracają kilkukrotnie i nie ustępują mimo stosowania się do zaleceń higienicznych i dietetycznych. W takim wypadku warto udać się po konsultację lekarską.

Przyczyny owrzodzonego języka

Do najczęstszych przyczyn zmian zapalnych i owrzodzeń języka zaliczymy:

  • uszkodzenia mechaniczne (przygryzienia, zbyt intensywne mycie zębów, pokarmy o ostrych krawędziach, protezy zębowe czy niewłaściwe nawyki, jak obgryzanie paznokci lub ołówka),
  • czynniki drażniące (alkohol, papierosy, tytoń do żucia),
  • stany zapalne jamy ustnej,
  • niewłaściwą higienę (zbyt rzadkie mycie zębów, resztki pokarmowe w kieszonkach zębodołowych),
  • zakażenia bakteryjne i grzybicze,
  • zakażenia pasożytnicze (które powodują niedobory składników odżywczych),
  • nietolerancje pokarmowe,
  • zaburzenia hormonalne,
  • kserostomię (suchość jamy ustnej),
  • niektóre leki,
  • niedobory witamin, żelaza czy kwasu foliowego,
  • nieswoiste choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalnie jelita grubego),
  • zmiany nowotworowe lub przednowotworowe,
  • chemio- oraz radioterapię.

Bardzo rzadką przyczyną owrzodzenia na języku, o której należy pamiętać, jest utajona gruźlica. Mimo skąpych objawów (lub całkowitego braku objawów) utajonej gruźlicy może towarzyszyć niewielkie (do 1 cm) owrzodzenie np. na czubku języka. Owrzodzenie to nie podlega leczeniu ani gojeniu pomimo stosowania preparatów przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych i antybiotyków. Diagnozę należy potwierdzić biopsją z tego względu, że oprócz gruźlicy taka niegojąca się zmiana może świadczyć też o chorobie nowotworowej, którą należy wykluczyć.

W diagnostyce różnicowej owrzodzeń w jamie ustnej warto uwzględnić również choroby przenoszone drogą płciową (zmiana pierwotna w kile), gdy język mógł mieć kontakt z płynami ustrojowymi lub zakażoną tkanką osoby chorej.

Powiązane produkty

Diagnostyka i leczenie owrzodzeń języka

Diagnostyka i leczenie owrzodzeń języka są mocno uzależnione od konkretnej przyczyny, która je wywołuje. Niewątpliwie w przypadku nieradzenia sobie z drobnymi owrzodzeniami jamy ustnej należy odwiedzić lekarza stomatologa. Dokona on przeglądu uzębienia, wykryje choroby przyzębia oraz zaleci możliwą terapię przeciwzapalną lub przeciwbakteryjną.

Jeśli wykluczone zostały przyczyny stomatologiczne lub terapia nie przynosi spodziewanych skutków, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu POZ. Istotne jest badanie morfologii (która może wykryć niedokrwistość wywołaną niedoborem żelaza lub kwasu foliowego), badanie ogólne moczu oraz konieczny może być podstawowy panel hormonalny. Lekarz przekieruje nas też do odpowiedniego specjalisty – gastroenterologa (przy chorobach zapalnych jelit), pulmonologa (przy gruźlicy) czy wenerologa (przy chorobach zakaźnych).

Domowe sposoby na owrzodzony język

W momencie gdy afta wywołana jest niewielkim urazem lub drobną infekcją w jamie ustnej, można sobie z nią poradzić domowymi sposobami. Przede wszystkim warto zadbać o odpowiednią higienę jamy ustnej. Należy szczotkować zęby po każdym posiłku, używać irygatora lub nitki dentystycznej oraz płukać jamę ustną płynami do płukania (sprawdzone są preparaty dla osób z aparatami ortodontycznymi, gdyż zwierają najczęściej przeciwbakteryjny chlorek cetylopirydyniowy oraz witaminę E czy pantenol, które działają łagodząco na śluzówkę).

Jeśli mamy problem z dużym osadem na zębach lub odkładającym się kamieniem, należy udać się do stomatologa na higienizację jamy ustnej.

W okresie gojenia się owrzodzenia należy uważać na pokarmy zbyt gorące, kwaśne, słone czy zbyt pikantne, gdyż może to wtórnie podrażniać uszkodzoną błonę śluzową. Konieczna jest odpowiednia i zrównoważona dieta, która pokryje brakujące mikro- lub makroelementy np. witaminy (A, B, E), żelazo czy kwas foliowy.

By złagodzić nieprzyjemne dolegliwości, możemy stosować płukanki ziołowe (oparte o rumianek czy szałwię) lub płukanki farmaceutyczne (np. z antybakteryjną chlorheksydyną). Można sięgnąć również po żele lub spraye, które zawierają substancje łagodzące oraz znieczulające okolicę owrzodzenia.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson t. 2, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. A. Szczeklik, E. Szczeklik, Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1979.
  4. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2007.
  5. B. Petkowicz, M. Berger, Ł. Szeszko, J. Piotrkowicz, P. Kostrzewski, R. Kuszyk, A. Wawrzonkoska-Dąbrowska, Nieswoiste zapalenia jelit - diagnostyka, etiologia oraz objawy z uwzględnieniem zmian w jamie ustnej, „Gastroenterologia Polska”, nr 18 2011.
  6. K. Mrówka-Kata, G. Namysłowski, K. Banert, W. Ścierski, Zapalenia języka i inne wybrane jego zmiany o charakterze łagodnym, „Forum Medycyny Rodzinnej”, nr 2 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij