Fizjoterapeuta uroginekologiczny – komu może pomóc? Czym zajmuje się fizjoterapia uroginekologiczna?

Fizjoterapia uroginekologiczna zajmuje się profilaktyką, diagnostyką oraz leczeniem schorzeń związanych z nieprawidłowościami w obrębie miednicy. Fizjoterapeuta uroginekologiczny pomoże w złagodzeniu dolegliwości układu moczowo–płciowego, takich jak: nietrzymanie moczu, obniżenie narządów rodnych czy nietrzymanie gazów i stolca. Do fizjoterapeuty uroginekologicznego powinna także udać się każda kobieta planująca ciążę, będąca już w ciąży, a także po porodzie siłami natury oraz po cesarskim cięciu.

Fizjoterapeuta uroginekologiczny – co to jest fizjoterapia uroginekologiczna?

Fizjoterapia uroginekologiczna jest stosunkowo nową dziedziną fizjoterapii, zajmuje się dysfunkcjami mięśni dna miednicy. Jest to model postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, który może stanowić jeden z głównych elementów procesu leczenia, obok stosowania środków farmakologicznych.

Fizjoterapeuta uroginekologczny – komu może pomóc?

Do gabinetu fizjoterapii urginekologicznej mogą zgłaszać się osoby w każdym wieku, zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Zakres proponowanych zabiegów jest szeroki i obejmuje:

• urologię (takie problemy, jak: nietrzymanie moczu, częstomocz, problemy z mikcją, nawracające zapalenia dróg moczowych), 
• ginekologię (przygotowanie do porodu, pomoc w powrocie do aktywności po połogu, bolesne stosunki po porodzie, które mogą być rezultatem patologicznych napięć w obrębie kręgosłupa, terapię blizny po cesarskim cięciu, rozejście mięśni prostych brzucha, wspomaganie leczenia niepłodności, bolesne miesiączki, obniżenie narządu rodnego, endometrioza),
• proktologię (nietrzymanie stolca, nietrzymanie gazów, osłabienie zwieracza odbytu, zaparcia),
• seksuologię (dolegliwości bólowe narządów płciowych, wulwodynia, pochwica, brak satysfakcji seksualnej).

Fizjoterapeuta uroginekologiczny. Rehabilitacja w ciąży

Fizjoterapeuta uroginekologiczny nie tylko przygotowuje organizm kobiety w ciąży na moment rozwiązania. Analizując postawę, pomaga w zwalczaniu dolegliwości, takich jak rwa kulszowa oraz zajmuje się profilaktyką rozejścia mięśnia prostego brzucha, a także ewentualnymi objawami rozejścia spojenia łonowego. Specjalista pomaga dobrać aktywność ukierunkowaną na pracę z oddechem oraz przygotowanie mięśni do wysiłku, jakim jest poród. Specjalista fizjoterapii uroginekologicznej pomaga kobiecie w nauce rozluźniania mięśni oraz regulacji rytmu oddechowego tak, aby przygotować ją do porodu.

Praca z ciężarną może się rozpocząć jednak dopiero w drugim trymestrze, kiedy minie już okres tzw. adaptacji. Po tym czasie kobieta powinna uczyć się świadomego rozluźniania mięśni (ćwiczenia rozluźniające mięśnie dna miednicy i krocza). Złagodzi to nie tylko przebieg porodu, ale także uchroni przed częstym zjawiskiem w postaci rozerwania krocza. Bezpiecznie wykorzystuje się także nieinwazyjne aplikacje z użyciem taśm kinezjologicznych – kinesiotaping. Najczęściej stosuje się je w celu częściowego odciążenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa czy jako pomoc w walce z obrzękami kończyn dolnych. Plastrowane są stawy krzyżowo-biodrowe i/lub struktura mięśnia prostego brzucha, który wspomaga właściwe ustawienie miednicy w ciąży.

Fizjoterapeuta uroginekologczny po porodzie

Rozejście spojenia łonowego to przypadłość, która jest dość częsta i może być wynikiem zwiększonego obciążenia czy zmian w gospodarce hormonalnej. Bardzo charakterystyczna jest intensyfikacja bólu następująca w momencie prób wstawania oraz dźwigania. Ból spojenia łonowego może występować zarówno przed porodem, jak i po porodzie. Bardzo istotne jest wczesne zgłoszenie się do lekarza i fizjoterapeuty. Pomoże to uśmierzyć dolegliwości i przywrócić sprawność. 

Leczenie rozejścia spojenia łonowego po porodzie polega na odpoczynku, unikaniu przenoszenia ciężkich przedmiotów, stosowaniu indywidualnie dobranych ćwiczeń oraz zakładaniu pasa zabezpieczającego miednicę. Wśród przykładowych ćwiczeń na rozejście spojenia łonowego można przytoczyć kilka.

Pierwsze polega na przyjęciu pozycji klęku obunóż, następnie dodatkowo podpieramy się na przedramionach. W tej pozycji wykonujemy powolne krążenia bioder, przenosząc ciężar ciała do przodu, do boku, do tyłu i do drugiego boku. Wykonujemy to powoli, 10 razy na stronę w dwóch seriach. Pamiętamy o utrzymywaniu prostych pleców. Kolejny przykład to leżenie na boku, ręka pod głową, noga leżąca na podłodze jest wyprostowana. Kolano nogi znajdującej się wyżej jest podparte piłką o średnicy 15–20 cm. Ruch polega na zataczaniu okręgów, przetaczając kolano po piłce. Można wykonać 10 powtórzeń na jedną stronę w dwóch seriach, a potem powtórzyć po przeciwnej. 

Rehabilitacja po ciąży to także często borykanie się z przepukliną kresy białej. Pojawia się jako wynik np. słabej elastyczności mięśni brzucha, jako wynik ciąż mnogich czy dużej masy płodu. Wówczas ćwiczeniem, które warto wykonywać jest połączenie napięcia izometrycznego z oddechem. Pacjentka leży na plecach, nogi ugięte w kolanach, ręce skrzyżowane umieszczone po obu stronach brzucha. Ruch polega na unoszeniu głowy, następnie wraz z wydechem należy zbliżać do siebie ręce, dokonując jednocześnie zmiany ułożenia tkanek. Sprzyja to odbudowaniu fizjologii mięśnia prostego brzucha, a to nad jego kondycją trzeba wówczas głównie pracować.

Fizjoterapeuta uroginekologiczny a nietrzymanie moczu

Fizjoterapeuta uroginekologiczny zajmuje się także problemem nietrzymania moczu. Dotyczy to zdecydowanie częściej kobiet. Podłoże takiego problemu może być bardzo różne, podobnie jak forma tej przypadłości: wysiłkowe nietrzymaniu moczu, nietrzymanie moczu z powodów neurologicznych, parcia naglące, mieszana forma tych problemów, a także obniżenie narządów w obrębie miednicy mniejszej, któremu towarzyszyć może tzw. gubienie moczu. W zależności od etiologii, postępowanie może być zróżnicowane. 

Tego typu problemy uroginekologiczne wzbudzają jednak od razu słuszne skojarzenie z ćwiczeniami wzmacniającymi mięśnie dna miednicy wykorzystywanymi w fizjoterapii. Przykładowo, w pozycji leżenia tyłem, z nogami ugiętymi w biodrach i kolanach umieszcza się między nogami piłkę (ok. 20 cm średnicy). Ruch polega na powolnym ściskaniu piłki z wydechem, pozwala to na regulację napięcia we wspomnianej strefie. Dodatkowym skutecznym narzędziem jest np. zastosowanie prądów interferencyjnych z wykorzystaniem specjalnej elektrody, która zwiększa znacząco efektywność takiego zabiegu.

Fizjoterapeuta uroginekologczny a brak satysfakcji ze współżycia

Zrosty po przebytych zabiegach, patologiczne napięcie struktur dna miednicy mogące być rezultatem porodu czy zaburzona ruchomość narządów rodnych, mogą doprowadzić do bolesnych stosunków po porodzie. Etiologia może równie dobrze bardziej złożona i mieć podłoże psychologiczne. Brak satysfakcji ze współżycia jest też bardzo często związany z nadmiernym rozluźnieniem pochwy. Wówczas fizjoterapeuta może pomóc w doborze właściwych ćwiczeń i aktywności będących środkiem do poprawy satysfakcji seksualnej.

Fizjoterapeuta uroginekologiczny – profilaktyka

Działania profilaktyczne w uroginekologii to dbanie o higieną narządów rodnych, układu moczowo–płciowego oraz kondycję mięśni dna miednicy. Również praca z bliznami odpowiadającymi za zrosty tkankowe i poprawa ruchomości narządów wewnętrznych pomogą ustrzec się problemów związanych z niepłodnością, bolesnym miesiączkowaniem czy bolesnymi stosunkami. Ćwiczenia mięśni dna miednicy należy wykonywać nie tylko w ciąży. Okres menopauzy może również obfitować w problemy, jednym z nich jest obniżenie narządów rodnych. Profilaktyczne wizyty u fizjoterapeuty mogą spowodować zmniejszenie ryzyka tego problemu, pozwalając na komfort i bezpieczne współżycie.

Fizjoterapeuta uroginekologczny – jak wygląda wizyta i terapia?

W gabinecie fizjoterapii ginekologicznej terapeuta najpierw przeprowadza wywiad, aby móc przybliżyć problem pacjenta. Padają pytania o rodzaj i topografię dolegliwości, wcześniejsze terapie, formy leczenia i konsultacje. Następnie analizie podlega postawa ciała, badany jest tor oddychania, praca mięśni brzucha oraz kondycja kręgosłupa. Potem ocenia się działanie mięśni dna miednicy. Nie zawsze jest to badanie przezpochwowe, nie ma konieczności wyrażania na to zgody i nie każdy fizjoterapeuta wykorzystuje je w procesie diagnostycznym. Jednakże taka analiza może być bardzo użyteczna w doborze sposobu aktywacji mięśni dna miednicy. 

Specjalista pomaga także w nauce łączenia ćwiczeń z oddechem, aktywacji mięśnia poprzecznego brzucha. Zależnie od wyników procesu diagnostycznego, przystępuje się do zabiegów manualnych. Może to być np. terapia manualna wykonywana w obrębie kręgosłupa, miednicy lub w razie konieczności i zgody pacjenta terapia przezpochwowa lub przezodbytnicza. Asortyment i możliwości fizjoterapii pozwalają także na stosowanie zabiegów z zakresu fizykoterapii czy aplikacji z użyciem taśm Kinesiology Taping. Podczas terapii specjalista udziela także instruktażu odnośnie ewentualnej modyfikacji stylu życia, aktywności sportowej czy zawodowej prowadzącej do polepszenia stanu zdrowia. 

Cena wizyty w gabinecie fizjoterapii uroginekologicznej zależy od miasta i doświadczenia terapeuty. Zazwyczaj ceny wahają się od 100 do 150 zł za godzinę konsultacji.

Fizjoterapia uroginekologiczna – efekty

Efekty fizjoterapii stosowanej w ciąży mogą znacząco ułatwić przebieg porodu, zmniejszyć ryzyko komplikacji w jego trakcie oraz przyczynić się do szybszej regeneracji bezpośrednio po nim. Warto skorzystać z wizyty u fizjoterapeuty uroginekologicznego także w przypadku bolesnych miesiączek, bólu podczas stosunku czy nietrzymania moczu. Dzięki profesjonalnej analizie i działaniom terapeutycznym można liczyć na zmniejszenie dolegliwości i poprawę jakości życia. Często u podłoża wspomnianych problemów leży patologia napięcia mięśni dna miednicy. 

W Polsce istnieje instytucja zrzeszająca specjalistów zajmujących się na co dzień problematyką zaburzeń i dysfunkcji uroginekologicznych, jest to Polskie Towarzystwo Uroginekologiczne.