Terapia manualna – na czym polega i komu może pomóc ta metoda fizjoterapii?
Mateusz Burak

Terapia manualna – na czym polega i komu może pomóc ta metoda fizjoterapii?

Terapia manualna to metoda fizjoterapii wykorzystująca cały wachlarz technik, chwytów i pozycji ułożeniowych pacjenta. W terapii manualnej stosuje się techniki diagnostyczne oraz terapeutyczne w celu wykrycia przyczyn oraz opracowania metod leczenia schorzeń kręgosłupa i układu ruchu. Wskazaniami do terapii manualnej są m. in.: bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej kręgosłupa, rwa kulszowa, bóle mięśni czy bóle głowy.

Terapia manualna – na czym polega?

Terapia manualna jest działem leczenia diagnostycznego i terapeutycznego. Pozwala rozpoznawać zaburzenia układu ruchu oraz poddawać terapii zdiagnozowane, odwracalne zmiany funkcjonalne, jej elementy składowe to wywiad z pacjentem, badanie fizykalne oraz testy diagnostyczne. Czasem wymagane są dodatkowe badania, jak np. zdjęcie rentgenowskie czy rezonans magnetyczny. Do najistotniejszych zadań terapii manualnej należą pomoc w odzyskaniu swobody zakresu ruchu w stawie i redukcja dolegliwości. 

Zablokowanie stawu to najpowszechniej spotykany problem w obszarze dysfunkcji narządu ruchu. Taki stan jest odwracalny i dotyczy zazwyczaj kilku kierunków ruchu. Klasyczne wyobrażenie o medycynie manualnej to wykonywanie przez terapeutę zróżnicowanych technik i metod zabiegowych w postaci pchnięć, mobilizacji i manipulacji w ściśle określonych kierunkach z odpowiednią siłą i prędkością, stosując właściwe ułożenie ciała. Warto zaznaczyć, że zabiegi manualne cechuje wysoka skuteczność. przy czym są jednymi z najtrudniejszych do precyzyjnego wykonania przez terapeutę w procesie usprawniania. 

Terapia manualna – wskazania

Wśród głównych wskazań do terapii manualnej zaliczamy:

  • bóle mięśni,
  • migreny i zawroty głowy,
  • wady postawy ciała,
  • rwa kulszowa,
  • kręgozmyk,
  • dyskopatia,
  • ból karku,
  • zablokowania czynnościowe stawów,
  • bóle w wyniku urazu,
  • zmiany przeciążeniowe kręgosłupa,
  • napięciowe bóle tułowia i głowy.

Powiązane produkty

Terapia manualna – techniki (rodzaje)

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych jest terapia manualna Levita. Wykorzystywana jest ona do leczenia dolegliwości kręgosłupa oraz stawów obwodowych (kolano, bark). Stosuje się nieskomplikowane techniki chiropraktyczne, jak trakcja, w dalszej kolejności mobilizacje oraz manipulacje. Koncepcja podkreśla konieczność traktowania organizmu jako całość, uwzględniania zarówno fizycznych, jak i psychicznych możliwych przyczyn powstawania bólu. Holistyczne podejście mówi także o tym, że najczęściej dysfunkcje nie ograniczają się tylko do jednego obszaru ciała, co uzasadnia konieczność całościowego spojrzenia na organizm człowieka. 

Koncepcja Maitland podkreśla duże znaczenie wywiadu z pacjentem przebiegającym według ściśle określonego schematu. Terapeuta manualny koncentruje się na największym problemie bólowym, z jakim zgłosił się pacjent. Koncepcja Maitland dedykowana jest osobom z rwą kulszową, dyskopatią, a także innymi dolegliwościami kręgosłupa oraz stawów obwodowych.
Metoda dr Ackermanna określana jest jako łagodna chiropraktyka i osteopatia strukturalna. Pozwala na szybką, precyzyjną diagnostykę oraz równie szczegółowe postępowanie. Określana jako skuteczna w bólach głowy, kręgosłupa szyjnego, stawów obwodowych, a także dolegliwościach związanych z narządami wewnętrznymi. 

Ortopedyczna terapia manualna wg Cyriaxa została stworzona przez lekarza, który skomponował oddzielny system diagnostyczno–terapeutyczny. Prostota w połączeniu z precyzją wykonywanych technik sprawiła, że ta chętnie wykorzystywana rehabilitacja manualna ma potwierdzone badaniami klinicznymi schematy leczenia. Skierowana jest do osób z dysfunkcjami narządu ruchu. 
Manipulacje krótkodźwigniowe (HVLA) wykorzystywane są w osteopatii, chiropraktyce i medycynie manualnej. Cechuje je duża prędkość i niska amplituda, a także delikatne i precyzyjne działanie. To wszystko razem sprawia, że manipulacja kończy się zazwyczaj słyszalnym kliknięciem. W rezultacie uzyskujemy redukcję napięcia i tym samym zmniejszenie bólu w danej okolicy. 

Poza wyżej wymienionymi i opisanymi metodami wyróżnia się także koncepcje: McKezniego, Mulligana, Kaltenborna i Evjentha oraz szereg technik osteopatycznych i narzędziowych – stosowanie pinów, igieł akupunkturowych, pinokatów czy narzędzi typu smart tools. 

Terapia manualna – techniki tkanek miękkich

Leczenie manualne stawów może się odbywać z wykorzystaniem różnych metod fizjoterapeutycznych. Poza wymienionymi wcześniej metodami rehabilitacji wśród bardzo popularnych stosowanych z dużą skutecznością wyróżnia się także techniki tkanek miękkich, np.: poizometryczna relaksacja mięśni, która służy do obniżania napięcia mięśniowego, masaż, manipulacje powięziowe (terapia Stecco i/lub popularne rozluźnianie mięśniowo–powięziowe). 

W ostatnim czasie popularność zyskał także flossing, szczególnie w terapii osób uprawiających sport, zarówno w stanach ostrych, jak i przewlekłych. Podczas zabiegu wykorzystuje się elastyczną taśmę, którą owija się miejsce zabiegowe. Taki ucisk utrzymywany jest kilka minut. W tym czasie pacjent wykonuje określone ruchy i ćwiczenia czynne. Powoduje to regenerację tkanek i stanowi doskonałe uzupełnienie terapii manualnej. 

Terapia manualna – przeciwwskazania

W przypadku procedur manualnych przeciwwskazania dzieli się na względne i bezwzględne. Wśród przeciwwskazań względnych, czyli takich, które nie zawsze decydują o braku możliwości zastosowania terapii wyróżnia się takie schorzenia jak:

  • przepuklina jądra miażdżystego,
  • twardy opór w końcowym zakresie ruchu,
  • osteoporoza,
  • stany zapalne,
  • hipomobilność,
  • uszkodzenie struktur w przebiegu urazu,
  • zmiany w strukturze tętnic kręgowych.

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do podjęcia terapii są:

  • nowotwory,
  • gruźlica kości,
  • zaburzenia psychiczne,
  • złamania,
  • zwichnięcia i dyslokacje stawów,
  • zaburzenia rozwojowe i wady wrodzone,
  • zaawansowana osteoporoza,
  • kręgozmyk,
  • młodzieńcza martwica kości.

Terapia manualna – jak przygotować się przed wizytą u fizjoterapeuty?

Wybierając się na zabieg terapii manualnej, należy być przygotowanym na odsłonięcie obszaru ciała poddawanego zabiegowi. Pozwala to na bardzo precyzyjne ułożenie aplikatora, którym są ręce terapeuty i jest niezbędne do tego, aby właściwie wykonać daną technikę. Warto zabrać ze sobą luźny strój sportowy niekrępujący ruchów. Należy wziąć ze sobą także wszystkie aktualne wyniki badań, gdyż mogą okazać się bardzo przydatne. Obligatoryjne jest poinformowanie terapeuty o przyjmowaniu leków, schorzeniach dodatkowych i ewentualnym wcześniejszym przebiegu procesu usprawniania. 

Częstotliwość zabiegów jest uzależniona od rodzaju dysfunkcji oraz charakteru dolegliwości (stan ostry lub chroniczny). Najczęściej jednak rehabilitacja manualna odbywa się co kilka dni. Odznacza się ona bardzo dobrą skutecznością – często ból po terapii manualnej ustaje całkowicie. Cena pojedynczej wizyty waha się w granicach 100–400 zł i jest uzależniony od rodzaju stosowanej metody oraz kwalifikacji i doświadczenia terapeuty manualnego. 

  1. H.    Frish, J. Roex, Terapia manualna, PZWL, Warszawa 1998.
  2. C. W. Sherrod, G. Casey, R. E. Dubro, D. F. Johnson, The modulation of upper extremity musculoskeletal disorders for a knowledge walker witch chiropractic care and applied ergonomics: a case study, "Journal of Chiropractic Medicine" 2013, nr 12, s. 45–54. 
  3. T.    A. Hubbard, J. D. Kane, Chiropractic management of essentials tremor and migraine: a case report, "Journal of Chiropractic Medicine" 2012, nr 11, s.121–126.
  4. L.    Chaitow, S. Fritz, Masaż leczniczy. Bóle głowy i górnego odcinka kręgosłupa, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.
  5. M.    Haas, A. Spegman, D. Peterson i in., Dose–response and effi cacy of spinal manipulation for chronic cervicogenic headache: a pilot randomized controlled trial, "Spine Journal" 2010, nr 10, s. 117–120.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij