Terapia manualna – na czym polega i komu może pomóc ta metoda fizjoterapii?
Mateusz Burak

Terapia manualna – na czym polega i komu może pomóc ta metoda fizjoterapii?

Terapia manualna to metoda fizjoterapii wykorzystująca cały wachlarz technik, chwytów i pozycji ułożeniowych pacjenta. W terapii manualnej stosuje się techniki diagnostyczne oraz terapeutyczne w celu wykrycia przyczyn oraz opracowania metod leczenia schorzeń kręgosłupa i układu ruchu. Wskazaniami do terapii manualnej są m. in.: bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej kręgosłupa, rwa kulszowa, bóle mięśni czy bóle głowy.

Terapia manualna – na czym polega?

Terapia manualna jest działem leczenia diagnostycznego i terapeutycznego. Pozwala rozpoznawać zaburzenia układu ruchu oraz poddawać terapii zdiagnozowane, odwracalne zmiany funkcjonalne, jej elementy składowe to wywiad z pacjentem, badanie fizykalne oraz testy diagnostyczne. Czasem wymagane są dodatkowe badania, jak np. zdjęcie rentgenowskie czy rezonans magnetyczny. Do najistotniejszych zadań terapii manualnej należą pomoc w odzyskaniu swobody zakresu ruchu w stawie i redukcja dolegliwości. 

Zablokowanie stawu to najpowszechniej spotykany problem w obszarze dysfunkcji narządu ruchu. Taki stan jest odwracalny i dotyczy zazwyczaj kilku kierunków ruchu. Klasyczne wyobrażenie o medycynie manualnej to wykonywanie przez terapeutę zróżnicowanych technik i metod zabiegowych w postaci pchnięć, mobilizacji i manipulacji w ściśle określonych kierunkach z odpowiednią siłą i prędkością, stosując właściwe ułożenie ciała. Warto zaznaczyć, że zabiegi manualne cechuje wysoka skuteczność. przy czym są jednymi z najtrudniejszych do precyzyjnego wykonania przez terapeutę w procesie usprawniania. 

Terapia manualna – wskazania

Wśród głównych wskazań do terapii manualnej zaliczamy:

Powiązane produkty

Terapia manualna – techniki (rodzaje)

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych jest terapia manualna Levita. Wykorzystywana jest ona do leczenia dolegliwości kręgosłupa oraz stawów obwodowych (kolano, bark). Stosuje się nieskomplikowane techniki chiropraktyczne, jak trakcja, w dalszej kolejności mobilizacje oraz manipulacje. Koncepcja podkreśla konieczność traktowania organizmu jako całość, uwzględniania zarówno fizycznych, jak i psychicznych możliwych przyczyn powstawania bólu. Holistyczne podejście mówi także o tym, że najczęściej dysfunkcje nie ograniczają się tylko do jednego obszaru ciała, co uzasadnia konieczność całościowego spojrzenia na organizm człowieka. 

Koncepcja Maitland podkreśla duże znaczenie wywiadu z pacjentem przebiegającym według ściśle określonego schematu. Terapeuta manualny koncentruje się na największym problemie bólowym, z jakim zgłosił się pacjent. Koncepcja Maitland dedykowana jest osobom z rwą kulszową, dyskopatią, a także innymi dolegliwościami kręgosłupa oraz stawów obwodowych.

Metoda dr Ackermanna określana jest jako łagodna chiropraktyka i osteopatia strukturalna. Pozwala na szybką, precyzyjną diagnostykę oraz równie szczegółowe postępowanie. Określana jako skuteczna w bólach głowy, kręgosłupa szyjnego, stawów obwodowych, a także dolegliwościach związanych z narządami wewnętrznymi. 

Ortopedyczna terapia manualna wg Cyriaxa została stworzona przez lekarza, który skomponował oddzielny system diagnostyczno–terapeutyczny. Prostota w połączeniu z precyzją wykonywanych technik sprawiła, że ta chętnie wykorzystywana rehabilitacja manualna ma potwierdzone badaniami klinicznymi schematy leczenia. Skierowana jest do osób z dysfunkcjami narządu ruchu. 

Manipulacje krótkodźwigniowe (HVLA) wykorzystywane są w osteopatii, chiropraktyce i medycynie manualnej. Cechuje je duża prędkość i niska amplituda, a także delikatne i precyzyjne działanie. To wszystko razem sprawia, że manipulacja kończy się zazwyczaj słyszalnym kliknięciem. W rezultacie uzyskujemy redukcję napięcia i tym samym zmniejszenie bólu w danej okolicy. 

Poza wyżej wymienionymi i opisanymi metodami wyróżnia się także koncepcje: McKezniego, Mulligana, Kaltenborna i Evjentha oraz szereg technik osteopatycznych i narzędziowych – stosowanie pinów, igieł akupunkturowych, pinokatów czy narzędzi typu smart tools. 

Terapia manualna – techniki tkanek miękkich

Leczenie manualne stawów może się odbywać z wykorzystaniem różnych metod fizjoterapeutycznych. Poza wymienionymi wcześniej metodami rehabilitacji wśród bardzo popularnych stosowanych z dużą skutecznością wyróżnia się także techniki tkanek miękkich, np.: poizometryczna relaksacja mięśni, która służy do obniżania napięcia mięśniowego, masaż, manipulacje powięziowe (terapia Stecco i/lub popularne rozluźnianie mięśniowo–powięziowe). 

W ostatnim czasie popularność zyskał także flossing, szczególnie w terapii osób uprawiających sport, zarówno w stanach ostrych, jak i przewlekłych. Podczas zabiegu wykorzystuje się elastyczną taśmę, którą owija się miejsce zabiegowe. Taki ucisk utrzymywany jest kilka minut. W tym czasie pacjent wykonuje określone ruchy i ćwiczenia czynne. Powoduje to regenerację tkanek i stanowi doskonałe uzupełnienie terapii manualnej. 

Terapia manualna – przeciwwskazania

W przypadku procedur manualnych przeciwwskazania dzieli się na względne i bezwzględne. Wśród przeciwwskazań względnych, czyli takich, które nie zawsze decydują o braku możliwości zastosowania terapii wyróżnia się takie schorzenia jak:

  • przepuklina jądra miażdżystego,
  • twardy opór w końcowym zakresie ruchu,
  • osteoporoza,
  • stany zapalne,
  • hipomobilność,
  • uszkodzenie struktur w przebiegu urazu,
  • zmiany w strukturze tętnic kręgowych.

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do podjęcia terapii są:

  • nowotwory,
  • gruźlica kości,
  • zaburzenia psychiczne,
  • złamania,
  • zwichnięcia i dyslokacje stawów,
  • zaburzenia rozwojowe i wady wrodzone,
  • zaawansowana osteoporoza,
  • kręgozmyk,
  • młodzieńcza martwica kości.

Terapia manualna – jak przygotować się przed wizytą u fizjoterapeuty?

Wybierając się na zabieg terapii manualnej, należy być przygotowanym na odsłonięcie obszaru ciała poddawanego zabiegowi. Pozwala to na bardzo precyzyjne ułożenie aplikatora, którym są ręce terapeuty i jest niezbędne do tego, aby właściwie wykonać daną technikę. Warto zabrać ze sobą luźny strój sportowy niekrępujący ruchów. Należy wziąć ze sobą także wszystkie aktualne wyniki badań, gdyż mogą okazać się bardzo przydatne. Obligatoryjne jest poinformowanie terapeuty o przyjmowaniu leków, schorzeniach dodatkowych i ewentualnym wcześniejszym przebiegu procesu usprawniania. 

Częstotliwość zabiegów jest uzależniona od rodzaju dysfunkcji oraz charakteru dolegliwości (stan ostry lub chroniczny). Najczęściej jednak rehabilitacja manualna odbywa się co kilka dni. Odznacza się ona bardzo dobrą skutecznością – często ból po terapii manualnej ustaje całkowicie. Cena pojedynczej wizyty waha się w granicach 100–400 zł i jest uzależniony od rodzaju stosowanej metody oraz kwalifikacji i doświadczenia terapeuty manualnego. 

  1. H.    Frish, J. Roex, Terapia manualna, PZWL, Warszawa 1998.
  2. C. W. Sherrod, G. Casey, R. E. Dubro, D. F. Johnson, The modulation of upper extremity musculoskeletal disorders for a knowledge walker witch chiropractic care and applied ergonomics: a case study, "Journal of Chiropractic Medicine" 2013, nr 12, s. 45–54. 
  3. T.    A. Hubbard, J. D. Kane, Chiropractic management of essentials tremor and migraine: a case report, "Journal of Chiropractic Medicine" 2012, nr 11, s.121–126.
  4. L.    Chaitow, S. Fritz, Masaż leczniczy. Bóle głowy i górnego odcinka kręgosłupa, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.
  5. M.    Haas, A. Spegman, D. Peterson i in., Dose–response and effi cacy of spinal manipulation for chronic cervicogenic headache: a pilot randomized controlled trial, "Spine Journal" 2010, nr 10, s. 117–120.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Fizjoterapia w leczeniu chorób reumatycznych

    Rehabilitacja pacjentów cierpiących na choroby reumatyczne powinna być jednym głównych elementów kompleksowego leczenia. Szczególnie ważną rolę odgrywa w pierwszym okresie choroby, w którym nie doszło jeszcze do utrwalenia powstających zmian. Kompleksowa terapia wymaga m.in. stałego wprowadzania zmian cyklu rehabilitacji oraz leczenia farmakologicznego zlecanych przez lekarzy specjalistów. Konsultacje dotyczą głównie wizyt u lekarzy specjalistów rehabilitacji oraz reumatologów.

  • Fizjoterapia – czym zajmuje się fizjoterapeuta? Jakie są różnice między rehabilitacją a fizjoterapią?

    Fizjoterapia (ang. physical therapy, PT) to dyscyplina z zakresu nauk medycznych, która zajmuje się dostarczaniem organizmowi bodźców, mających za zadanie oddziaływać na sferę fizyczną człowieka. Celem zabiegów fizjoterapeutycznych jest usprawnienie ruchowe oraz likwidacja lub zminimalizowanie bólu i innych uciążliwych dolegliwości. Istnieje wiele środków i metod fizjoterapii, które dobiera się indywidualnie, w zależności od potrzeb pacjenta. Z artykułu dowiesz się, jakie są rodzaje fizjoterapii i kiedy warto udać się do fizjoterapeuty.

  • Pistolet do masażu – jak działa i kto powinien z niego korzystać?

    Pistolet do masażu to niewielkich rozmiarów urządzenie generujące kilkadziesiąt uderzeń na sekundę, wyposażone w kilka wymiennych końcówek. Używanie masażera pistoletowego wpływa na poprawę funkcjonalności tkanek miękkich, znajduje zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości bólowych w różnego rodzaju urazach i kontuzjach, przyspiesza regenerację mięśniową u osób uprawiających sporty czy likwiduje nadmierne napięcie mięśni u osób pracujących wiele godzin w wymuszonej pozycji siedzącej. Jak używać masażer pneumatyczny? Jaka jest jego cena?

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl