Zapalenie pęcherza w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby na zakażenie dróg moczowych u ciężarnych

Kobieta ciężarna jest szczególnie podatna na zakażenia dróg moczowo-płciowych, co związane jest z licznymi zmianami zachodzącymi w jej organizmie. O infekcji mogą świadczyć nieprzyjemne dolegliwości lub zdiagnozowany podczas rutynowych badań kontrolnych bezobjawowy bakteriomocz. Zapalenia pęcherza w ciąży nie należy lekceważyć, bowiem zwiększa on ryzyko przedwczesnego porodu oraz urodzenia dziecka z niską masą ciała.

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – dlaczego w ciąży wzrasta ryzyko infekcji układu moczowo-płciowego?

Zapalenie pęcherza moczowego znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, co wynika z uwarunkowań anatomicznych. Znacznie krótsza cewka moczowa oraz duża bliskość między jej ujściem a odbytem ułatwiają wniknięcie bakterii do dróg moczowych i wywołanie stanu zapalnego. Za większość infekcji odpowiadają pałeczki okrężnicy – Escherichia coli. 

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – objawy

Do typowych objawów zapalenia pęcherza moczowego w ciąży należą: 

• częste oddawanie moczu,
• parcie na pęcherz, 
• ból podczas mikcji,
• oddawanie niewielkich ilości moczu,
• ból w okolicy brzucha i podbrzusza. 

Wystąpienie objawów, takich jak gorączka, dreszcze, nudności, wymioty, a także ból w obrębie jednej lub dwóch nerek może świadczyć o ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek. 

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – badania

Zwiększona ilość leukocytów i wystąpienie krwi lub białka w moczu świadczą o obecności zapalenia układu moczowego. Dalsza diagnostyka obejmuje wykonanie posiewu moczu w celu zidentyfikowania bakterii i dostosowania odpowiedniej terapii farmakologicznej. W przypadku kobiety ciężarnej z kamicą nerkową, wadami układu moczowego lub podejrzeniem odmiedniczkowego zapalenia nerek, wskazane jest wykonanie ultrasonograficznego badania nerek.  

Między 35. a 37. tygodniem ciąży, zgodnie z polskimi rekomendacjami, u kobiety ciężarnej wykonuje się posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku obecności paciorkowców B-hemolizujących, aby wykluczyć ryzyko zakażenia noworodka w trakcie porodu.  

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – leczenie 

W leczeniu zapalenia pęcherza moczowego w ciąży rekomendowane są:

• leki OTC: furazdyna,
• leki dostępne na receptę zawierające: penicyliny, cefalosporyny, fosfomycynę lub karbapenemy. 

Furazydyna, nazywana również furaginą, dostępna jest w aptece bez recepty w postaci tabletek w dawkach 50 mg lub 100 mg. Wskazaniem do jej stosowania jest infekcja dolnych dróg moczowych u kobiety w II lub III trymestrze ciąży, jednak nie później niż do 38. tygodnia ciąży. Furaginy nie należy stosować w I trymestrze ciąży ze względu na jej łatwą przenikalność przez łożysko, zaś podawana po 38. tygodniu ciąży może doprowadzić do niedokrwistości hemolitycznej u noworodka. Antybiotykoterapia oparta na wynikach posiewu moczu trwa 3-7 dni i powinna być zakończona kontrolnym posiewem moczu.   

Wspomagająco w leczeniu zapalenia pęcherza moczowego w ciąży można stosować preparaty z owocami żurawiny wielkoowocowej. Zawarte w nich proantocyjanidyny zmniejszają ilość bakterii przylegających do nabłonka dróg moczowych, zaś obecność kwasów organicznych zakwaszających mocz sprawia, że środowisko staje się niekorzystne dla rozwoju chorobotwórczych bakterii. Preparaty dostępne są w postaci soków, koncentratów, kapsułek lub tabletek doustnych, spośród których najlepiej wybierać te, standaryzowane na zawartość proantocyjanidyn. 

W czasie ciąży przeciwskazane są preparaty, które w swoim składzie zawierają salicylan fenylu, metenaminę oraz niewielkie ilości alkoholu etylowego.

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – domowe sposoby

Do domowych sposobów na zapalenie pęcherza w ciąży zaliczamy:

• przyjmowanie dużej ilości płynów (około 2 litrów na dobę),
• spożywanie żurawiny wielkoowocowej w postaci soków i koncentratów oraz w formie kapsułek lub tabletek, 
• dokładne opróżnianie pęcherza, unikanie przetrzymywania moczu,
• podmywanie okolic intymnych w kierunku od przodu do tyłu,
• noszenie bawełnianej bielizny,
• prawidłowa higiena miejsc intymnych, stosowanie wody lub łagodnych, naturalnych płynów do higieny intymnej,
• zastąpienie kąpieli w wannie prysznicem.

Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – powikłania 

Nieleczone zapalenie pęcherza w ciąży niesie ze sobą groźne powikłania zarówno dla przyszłej mamy, jak i rozwijającego się płodu. U kobiety ciężarnej może dojść do rozwinięcia się odmiedniczkowego zapalenia nerek, prowadzące do ich przewlekłej niewydolności. Zakażenie dróg moczowych w ostatnich tygodniach ciąży może być przyczyną przedwczesnego porodu oraz niskiej masy urodzeniowej dziecka.