Rezonans magnetyczny (MRI) nadgarstka – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena i skierowanie na prześwietlenie

Nadgarstek jest częścią kończyny górnej, która składa się z 8. kości. Pełni on istotną rolę w wykonywaniu codziennych obowiązków, przez co jest szczególnie narażony na przeciążenia, urazy i kontuzje. Lekarz ortopeda lub reumatolog prowadzący proces diagnostyczny bolesnego nadgarstka może zlecić szereg badań obrazowych, takich jak RTG, USG, Tomograf komputerowy lub rezonans magnetyczny (MRI stanowi element pogłębionej diagnostyki).

Rezonans magnetyczny nadgarstka – co to jest i na czym polega badanie?

Rezonans magnetyczny (MR, MRI) to badanie polegające na użyciu bezpiecznych i obojętnych dla organizmu pacjenta fal radiowych oraz pola magnetycznego. W trakcie badania wykonywane są zdjęcia poszczególnych sekwencji (tworzące obrazy w trzech płaszczyznach), które następnie poddaje ocenie lekarz radiolog. MR zlecane jest wówczas, gdy bardziej dostępne metody obrazowe, takie jak RTG, USG lub tomografia komputerowa (TK) nie są wystarczające do postawienia trafnej diagnozy. Zaletą rezonansu niewątpliwie jest jego powtarzalność, wysoka czułość i uzyskanie bardzo dokładnych przekrojów ciała. Z drugiej strony  badanie MR ma zdecydowanie mniejszą dostępność niż RTG, przez co czas oczekiwania może wynosić nawet do kilku miesięcy.

Rezonans magnetyczny nadgarstka polega na zobrazowaniu struktur anatomicznych tej okolicy anatomicznych. Nadgarstek zbudowany jest z 8. kości ułożonych w dwóch szeregach, po 4. kości w każdym. W skład szeregu bliższego (od strony kości promieniowej) wchodzą kości: łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata. Szereg dalszy tworzą kości: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata oraz haczykowata (licząc w tym samym porządku). Obrazy widoczne w rezonansie pokazują właśnie powyższe kości, dodatkowo koniec dalszy kości promieniowej oraz łokciowej, kości śródręcza, więzadła, ścięgna, nerwy oraz mięśnie w okolicy nadgarstka. Często podczas badania istnieje konieczność podania dożylnie środka cieniującego (kontrastu) – substancji służącej uwidocznieniu naczyń krwionośnych, zmian zapalnych oraz innych patologii nadgarstka. Jeśli radiolog stwierdza schorzenie w jego obrębie, pacjent zobowiązany jest skonsultować wyniki z lekarzem prowadzącym w celu doboru odpowiedniego leczenia lub sposobu rehabilitacji.

Rezonans magnetyczny nadgarstka – wskazania do prześwietlenia

Rezonans magnetyczny nadgarstka wykonuje się przy podejrzeniu zmian pourazowych w obrębie aparatu więzadłowego lub ścięgnach. Wskazaniem do badania są również wszelkiego rodzaju zmiany pourazowe – zwichnięcie, przemieszczenie kości i przede wszystkim złamanie nadgarstka. Wśród pacjentów ze zdiagnozowanym  RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) lub chorobą nowotworową (przy poszukiwaniu przerzutów do kości, częstych chociażby w przypadku raka piersi) także zalecane jest wykonanie rezonansu. Ponadto w przypadku wystąpienia nieuzasadnionych dolegliwościach, takich jak ból nadgarstka, obrzęk kości i okolicznych tkanek miękkich wykonanie rezonansu magnetycznego może rozstrzygnąć wszelkie wątpliwości, jakie powstały podczas prowadzenia procesu diagnostycznego. MR znajduje zastosowanie także w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka.

Rezonans magnetyczny nadgarstka – przeciwwskazania do badania

Rezonans magnetyczny, jak każde badanie obrazowe, ma swoje ograniczenia. W celu wykonania MR nadgarstka pacjent nie może posiadać metalowych ciał obcych w organizmie, np. elementów z zabiegów ortopedycznych wykonanych z materiałów magnetycznych. W przypadku posiadania endoprotezy osoba badana zobowiązana jest przynieść dokument zawierający informacje o materiale, z której została wykonana proteza. Badania ambulatoryjne (pacjent nie przebywa na oddziale szpitalnym i po wykonanym badaniu opuszcza placówkę), w przeciwieństwie do chorych hospitalizowanych, nie są wykonywane u osób, które mają wszczepiony rozrusznik serca, elektryczne implantami czy pompę insulinową. Pacjenci po operacji chirurgicznej z wykorzystaniem klipsów naczyniowych lub założonymi stentami mogą mieć wykonany MR po upływie 6.–8. tygodni od zabiegu. Względnym przeciwwskazaniem jest m.in. klaustrofobia (lęk przed przebywaniem w zamkniętym, ciasnym pomieszczeniu) lub ciąża. Pacjent, który cierpi na klaustrofobię może zażyć środki uspokajające przepisane przez lekarza kierującego/rodzinnego lub mieć wykonany MR w znieczuleniu ogólnym (tylko w warunkach szpitalnych). U kobiet w ciąży wykonać można MR tylko w razie pilnej potrzeby i po przeprowadzeniu konsultacji z ginekologiem.

Rezonans magnetyczny nadgarstka z kontrastem wymaga od pacjenta dostarczenia przed prześwietleniem wyniku badania dotyczącego poziomu kreatyniny we krwi. Dzięki temu badaniu możliwa jest kontrola wydolności nerek pacjenta, które będą odpowiadały za usunięcie kontrastu z organizmu. Jeśli parametr znajduje się powyżej normy (czyli powyżej 1,3 mg/dl) lub istnieje zbyt niski poziom eGFR (<30 ml/min/m2) wymagana jest zgoda na podanie kontrastu lub zaniecha się podania i przeprowadza się rezonans bez wykrzyknięcia środka cieniującego.

Rezonans magnetyczny nadgarstka  – jak wygląda badanie?

Nie istnieje specjalny sposób przygotowania do rezonansu magnetycznego nadgarstka bez kontrastu, niemniej w przypadku badania z wykorzystaniem środka cieniującego należy być na czczo (minimum 3h). Warto ubrać się wygodnie, najlepiej w odzież pozbawioną metalowych elementów. Jeśli jednak nie ma takiej możliwości, przed wejściem do pracowni, osoba badana bęzie miała możliwość zdjęcia ubrania w szatni, pozostawiając tam także inne rzeczy osobiste (biżuterię, pasek, spinki do włosów, bieliznę oraz odzież wierzchnią). W pomieszczeniu, w którym znajduje się aparatura, pacjent musi położyć się na stole diagnostycznym na brzuchu, głową skierowaną w stronę rezonansu. Badany nadgarstek znajduje się w cewce aparatu (element odbierający sygnał), a ramię powinno zostać uniesione nad głową. Dodatkowo pacjent otrzymuje słuchawki nauszne lub stopery (wytłumiają hałas pochodzący od rezonansu) oraz sygnalizator – urządzenie w kształcie gruszki wzywający personel w przypadku np. złego samopoczucia. W trakcie MR nie można się poruszyć. Całość trwa od 25. do 60. minut, w zależności od rozpoznania klinicznego. MRI z kontrastem wymaga wcześniejszego założenia pacjentowi wkłucia dożylnego (przed wejściem do gabinetu z aparatem). Po badaniu z kontrastem wskazane jest wypicie dużej liczby elektrolitów, aby wypłukać środek kontrastowy z organizmu. Jeżeli pacjent posiada poprzednie wyniki badań obrazowych dotyczące nadgarstka powinien przynieść je ze sobą.

Skutki uboczne po rezonansie magnetycznym mogą wystąpić po podaniu środka kontrastowego. Najczęściej są to nudności, wymioty, wysypka, uczucie ciepła, świąd skóry czy ból głowy, a nawet wstrząs anafilaktyczny (u silnych alergików uczulonych na jeden ze składników kontrastu). Warto jednak dodać, że mogą się one pojawić u około 2% badanych.

Rezonans magnetyczny nadgarstka – jak interpretować wyniki prześwietlenia?

W wyniku badania rezonansu magnetycznego nadgarstka specjalista będzie posługiwał się językiem medycznym opisując m.in. zastosowane sekwencje oraz obrazy (m.in. obrazy T1- i T2-zależne). U pacjenta bez stwierdzonych zmian opis będzie zawierał ogólne informacje, np. brak kostnych zmian pourazowych, prawidłowy sygnał szpiku kostnego, zachowane więzadła czy brak zmian w obrębie ścięgien prostowników i zginaczy nadgarstka.

U pacjenta, u którego doszło do urazu nadgarstka, w opisie MR znajdzie się informacja o braku szczeliny pęknięcia lub obecności takiego stanu w konkretnej lub kilku kościach, na co może wskazywać obecność torbieli w miejscu złamania lub niejednorodność chrząstki. Z kolei obrzęk szpiku kostnego świadczy o tym, że w organizmie rozwija się zmiana zwyrodnieniowo-przeciążeniowa, co dla osoby badanej jest złym wynikiem, ponieważ stan zdrowia oraz zaawansowanie zmian mogą wymagać leczenia lub rozpoczęcia rehabilitacji. Zwyrodnienie (lub choroba reumatyczna) w obrębie stawu objawia się występowaniem tzw. nadżerek (ubytki części korowej kości) geod, czyli okrągłych ubytków w kościach. Każdy wynik badania powinien być konsultowany z ortopedą, nawet jeśli dla pacjenta nie ma w nim żadnej podejrzanej i mogącej wzbudzić niepokój informacji.

Skierowanie, cena/refundacja rezonansu magnetycznego nadgarstka

Wykonanie rezonansu magnetycznego nadgarstka wymaga od pacjenta posiadania skierowania. Dotyczy to zarówno badania refundowanego przez NFZ, jak i tego opłacanego prywatne. Można je zrealizować w szpitalach oraz innych placówkach medycznych posiadających umowę z NFZ na realizację tego świadczenia. Cena rezonansu magnetycznego nadgarstka wynosi od 350 do 520 zł. Konieczność podania pacjentowi kontrastu powoduje wzrost kosztów badania MR o około 130–180 zł. Koszt zależny jest od wskazań na skierowaniu oraz od placówki, w której pacjent chce wykonać badanie.