Zespół Reye’a – przyczyny, objawy i leczenie choroby Reye’a u dzieci

Zespół Reye’a to rzadka choroba dotykająca najczęściej dzieci w wieku 4–12 lat, której przyczyną jest przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego. Choroba Reye’a to ostra encefalopatia, która powoduje obrzęk mózgu i wątroby, w konsekwencji uszkodzenie układu nerwowego, a w 50 proc. przypadków nawet śmierć. Jakie są dokładne objawy zespołu Reye’a? Jak się go diagnozuje i leczy?

Co to jest zespół Reye’a?

Zespół Reye’a jest rzadką, ale groźną chorobą. Najczęściej rozwija się ona u dzieci w wieku pomiędzy 4 a 12 rokiem życia. Choroba Reye’a jest efektem stosowania u dzieci kwasu acetylosalicylowego, zazwyczaj pacjenci zapadają na zespół Rey’a w okresie jesienno-zimowym, czyli czasie występowania największej zachorowalności na różnego rodzaju infekcje.

Ilość chorych n zespół Reye’a w dzisiejszych czasach znacząco spadła, albowiem lekarze mają już świadomość istnienia tej jednostki chorobowej i nie zalecają preparatów z kwasem acetylosalicylowym dzieciom poniżej 12. roku życia. Częściej zespół Reye’a obserwuje się wśród bliźniąt i wśród rodzeństwa. Tak samo często z powodu zespołu Reye’a mogą cierpieć kobiety, jak i mężczyźni . 

Zespół Reye’a – przyczyny

Kwas acetylosalicylowy znajduje się w wielu środkach dostępnych w aptece bez recepty, najbardziej popularnym środkiem z kwasem acetylosalicylowy jest aspiryna, która kiedyś była głównym lekiem do walki z gorączką, także u dzieci. Zespół Reye’a zwykle pojawia się po kilku dniach po przebyciu infekcji wirusowej, która właśnie leczona była aspiryną. 

Trzeba pamiętać o tym, że zespół Reye’a zazwyczaj powstaje po przechorowaniu przez pacjenta infekcji wywołanej wirusem grypy i paragrypy, jak również po zakażeniu wirusem ospy wietrznej, różyczki, świnki oraz po infekcji adenowirusowej. Zdarza się także, że w sporadycznych przypadkach dochodzi do rozwoju zespołu Reye’ a u pacjentów leczonych niektórymi lekami przeciwpadaczkowymi oraz na skutek kontaktu z pewnymi substancjami toksycznymi, takimi jak: pestycydy, insektycydy oraz niektóre farby i ich rozpuszczalniki.

Zespół Reye’a – objawy

Początkowo dominującymi objawami są dolegliwości związane z nieżytem górnych dróg oddechowych. Pojawia się zatem katar, pokasływanie, czasami chrypka oraz podwyższona temperatura ciała. Czasami występują też zaburzenia żołądkowo–jelitowe, takie jak rozluźnione stolce czy wymioty.

W późniejszej fazie choroby, mniej więcej po upływie 3–6 dni od jej rozpoczęcia, dołączają inne objawy. Są to: bardzo uporczywe i chlustające wymioty, zaburzenia ze strony układu nerwowego, takie jak drgawki, majaczenie, nadmierne pobudzenie lub z czasem narastająca senność, która może skończyć się nawet śpiączką, zaburzenia oddychania oraz przyspieszenie czynności serca, znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Obecne jest także wzmożone napięcie mięśniowe, dochodzi również do obrzęku mózgu. Finalnie u chorego pojawia się niezapalne uszkodzenie mózgu, czyli encefalopatia oraz znacznego stopnia niewydolność wątroby.

Zespół Reye’a – rozpoznanie

W badaniach laboratoryjnych w przebiegu zespołu Reye’a stwierdza się znaczne podwyższenie poziomu aminotransferaz wątrobowych (ALAT i ASPAT) oraz bardzo duże stężenie amoniaku. Dodatkowo obserwuje się także obniżony poziom glukozy oraz znaczny wzrost poziomu białych krwinek, czyli leukocytozy w morfologii krwi. Obniża się też wskaźnik protrombinowy, będący jednym z czynników krzepnięcia krwi. Płyn mózgowo–rdzeniowy, który jest oddawany do badania, ma zawsze charakter niezapalny.

Zespół Reye’a – leczenie

Zespół Reye’a wymaga bezwzględnie leczenia w warunkach szpitalnych, cierpiący z jego powodu pacjent jak najszybciej powinien znaleźć się w oddziale intensywnej opieki medycznej. Leczenie polega na wyrównywaniu wszelkiego rodzaju zaburzeń w organizmie chorego, podawane są, w formie dożylnej, leki działające przeciwgorączkowo oraz przeciwobrzękowo, aby nie dopuścić do rozwoju obrzęku mózgu lub skutecznie go zmniejszyć, jeśli już doszło do jego powstania. Poza tym pacjent ma bardzo dokładnie i wnikliwie monitorowane wszystkie parametry życiowe, między innymi ciśnienie tętnicze krwi, tętno czy saturację.

Zespół Reye’a – profilaktyka

Jedynym działaniem profilaktycznym, dzięki któremu możemy uniknąć zespołu Reya’a jest niepodawanie dzieciom preparatów z kwasem acetylosalicylowym w przebiegu chorób wirusowych. Przeciwwskazanie to obejmuje dzieci do 12 roku życia.

Dzieciom starszym aspirynę i inne środki z kwasem acetylosalicylowym można już podawać. Maluchom zaś w przebiegu infekcji, celem obniżenia gorączki, należy ordynować preparaty zawierające w swym składzie ibuprofen lub też paracetamol – są one tak samo skuteczne, jak kwas acetylosalicylowy, a dzięki takiemu postępowaniu będziemy mieć gwarancję, że nie dojdzie u dziecka do rozwoju zespołu Reye’a , który jest śmiertelnie niebezpieczny.