Bóle mięśni, krzyżowo-lędźwiowe. Jakie plastry rozgrzewające wybrać?

Lecznicze działanie bodźca fizykalnego, jakim jest ciepło, stosuje się od niepamiętnych czasów. Dziś, kiedy szukamy alternatywy dla obciążających przewód pokarmowy doustnych leków przeciwbólowych, metody tego typu są szczególnie cenione i znajdują swe zastosowanie nie tylko w specjalistycznym leczeniu fizykoterapeutycznym, ale również w warunkach domowych. Do dyspozycji mamy m.in. apteczne plastry rozgrzewające.

1. Reakcja organizmu na miejscowe działanie ciepła
2. Przeciwwskazania do stosowania plastrów rozgrzewających
3. Suche plastry rozgrzewające z kapsaicyną
4. Hydrożelowe plastry rozgrzewające
5. Plastry bez substancji czynnych

Niewątpliwą zaletą plastrów rozgrzewających jest prosta, higieniczna aplikacja, która nie różni się od zastosowania zwykłego plastra opatrunkowego – po oderwaniu folii zabezpieczającej przyklejamy go w obszarze odczuwanego bólu. Co ważne skóra w tym miejscu powinna być czysta i sucha, gdyż tłusta czy mokra nie zapewni wymaganej przyczepności. W przeciwieństwie do maści rozgrzewających plastry nie brudzą ani nie wydzielają tak intensywnego zapachu (jak np. żele z kamforą). Możemy wyróżnić: tradycyjne suche plastry rozgrzewające, hydrożelowe oraz rozgrzewające bez zawartości substancji aktywnych. Istnieją jednak pewne zasadnicze różnice w ich właściwościach.

Reakcja organizmu na miejscowe działanie ciepła

Co dzieje się w miejscu, w którym przykleimy rozgrzewający plaster? Uaktywniane są termoregulacyjne, lokalne mechanizmy obronne zapobiegające kumulacji energii cieplnej w jednym miejscu. Następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększa się dostawa tlenu i substancji energetycznych z krwi do tkanek. Takie warunki sprzyjają regeneracji komórek oraz wzmożonemu usuwaniu produktów zapalnych. Obniża się również napięcie mięśniowe. W efekcie uzyskujemy działanie przeciwbólowe.

Pamiętajmy jednak, aby nie lekceważyć tej metody. Stosujmy wyłącznie produkty sprawdzone (o ściśle kontrolowanej temperaturze), gdyż w przypadku zbyt silnego bodźca cieplnego przekraczającego tolerancję tkanek może dojść do niebezpiecznego poparzenia (podobna sytuacja wynika podczas opalania się z plastrem rozgrzewającym na ciele). Aby zminimalizować ryzyko podrażnienia nie powinniśmy wywierać na niego zbyt dużego nacisku, np. paskiem czy ściągaczem. Starajmy się umożliwić swobodny przepływ powietrza nad plastrem. 

Przeciwwskazania do stosowania plastrów rozgrzewających

Plastrów rozgrzewających nie wolno nam stosować na skórę podrażnioną, uszkodzoną, bezpośrednio po urazie, na obszarach wylewów podskórnych lub na opuchliznę. Ciepło wydzielane przez plaster może spotęgować ostry stan zapalny stawów i nasilić związane z nim dolegliwości bólowe. W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z uciepleniem, obrzękiem lepiej sięgnąć po hydrożelowy plaster chłodzący.

Ze względu na reakcje naczynioruchowe inicjowane przez plaster rozgrzewający nie powinniśmy go stosować w przypadku ciężkich dysfunkcji krążenia oraz schorzeń związanych z zaburzeniami czucia (często towarzyszą niekontrolowanej, zaawansowanej cukrzycy).

Suche plastry rozgrzewające z kapsaicyną

Tradycyjne plastry zawierają wyciąg gęsty z owoców pieprzowca (Capsici fructus extractum spissum), który jest źródłem kapsaicyny oraz wyciąg gęsty z korzenia pokrzyku. Mechanizm działania tego alkaloidu w dużej mierze polega na pobudzaniu czuciowych receptorów bólowych występujących w błonach komórek nerwowych obwodowego układu nerwowego. Przy przedłużonym oddziaływaniu kapsaicyny receptory zmieniają swoje rozmieszczenie przestrzenne i przechodzą w stan inaktywacji.

Hydrożelowe plastry rozgrzewające

W przypadku tego typu plastra cząsteczki substancji aktywnych zawieszone są w hydrożelowym podłożu. Bezpośrednio po przyklejeniu może pojawić się uczucie chłodu, a dopiero w kolejnej fazie ciepło. Dużą ich zaletą jest dobre przyleganie do skóry, a także łatwość odklejania (bez nieprzyjemnego efektu depilacji). Hydrożelowa formuła sprawia, że plaster zapewnia skórze ciągłe oddychanie i nawilżenie.

Plastry bez substancji czynnych

U niektórych osób może wystąpić nadwrażliwość na składniki zawarte w plastrach. Wtedy warto sięgnąć po kompresy, których mechanizm działania opiera się wyłącznie na reakcjach fizykochemicznych (czyli nie wydzielają na zewnątrz żadnych substancji, tylko ciepło).