Komedogenność kosmetyków – dlaczego niektóre kosmetyki „zapychają” skórę?

Coraz częściej świadomi producenci kosmetyków umieszczają na opakowaniach informację, że ich produkty nie powodują powstawania zaskórników, nie zatykają porów lub są stworzone z myślą o cerze wrażliwej. Za powstawanie niedoskonałości, takich jak krostki, grudki, pryszcze, wągry czy „kaszka na skórze”, odpowiadają m.in. składniki komedogenne zawarte w kosmetykach. Czym są tzw. zapychacze? Na co zwracać uwagę przy wyborze najlepszych preparatów do skóry, żeby nie skończyło się to wysypem nowych niedoskonałości?

Komedogenne i niekomedogenne kosmetyki – co to znaczy?

Kosmetyki niekomedogenne to nic innego jak produkty, które nie powinny wywoływać na skórze reakcji w postaci zaskórników czy wągrów. Analogicznie – kosmetyki komedogenne będą najczęściej powodować zapychanie porów, co może prowadzić do powstania pryszczy na skórze. Określenie „komedogenność” pochodzi od łacińskiego słowa comedo, które oznacza zaskórnik. Komedogenne substancje kosmetyczne powodują zablokowanie ujść gruczołów łojowych – porów. Kosmetyk zaskórnikotwórczy miesza się z obumarłymi komórkami naskórka, bakteriami i łojem, tworząc swego rodzaju maź, która gromadzi się i zalega w porach skóry.

W najgorszej sytuacji są zatem osoby, które mają cerę tłustą i trądzikową – u nich najczęściej dochodzi do gwałtownego pogorszenia stanu skóry przy złym doborze produktów. Nie oznacza to jednak, że tylko te osoby są narażone na wysyp zaskórników spowodowanych substancją komedogenną. Osoby z cerą wrażliwą czy mieszaną także powinny przywiązywać wagę do wyboru odpowiedniego kosmetyku.

Skąd wiadomo, który składnik jest komedogenny? Co to jest skala komedogenności?

Pierwsze testy dotyczące składników zaskórnikotwórczych zaczęto prowadzić w latach 70. XX wieku. Naukowcy opracowali specjalną 6-stopniową (od 0 do 5) skalę komedogenności substancji w odniesieniu do cery. Poniżej podano przykładowe oleje o różnej komedogenności i ich miejsce na skali:

• Stopień 0 – przeznaczony jest dla substancji, które są obojętne (neutralne) dla skóry; są to m.in. szybkoschnące oleje niekomedogenne, które w swoim składzie zawierają przede wszystkim kwas linolenowy, linolowy czy gamma-linolenowy, np. olej z czarnuszki siewnej, z ogórecznika lekarskiego czy z pestek malin, olej jojoba.
• Stopień 1 – to substancje delikatnie komedogenne, np. olej rycynowy, olej z dzikiej róży, olej z nagietka.
• Stopień 2 – to substancje o umiarkowanie niskiej komedogenności, np. olej arachidowy, olej tamanu, olej ze słodkich migdałów, olej z pestek winogron.
• Stopień 3 – to umiarkowana komedogenność, np. olej z kukurydzy, olej makadamia, olej z nasion bawełny.
• Stopień 4 – to dość wysoka komedogenność, np. olej kokosowy, olej palmowy.
• Stopień 5 – to wysoka komedogenność, np. olej z kiełków pszenicy.

Warto pamiętać, że do zapchania porów nie dojdzie po jednokrotnym użyciu kosmetyku, dzieje się tak przy jego długotrwałym stosowaniu. Ponadto specjaliści wskazują, że skala komedogenności powinna być przede wszystkim wskazówką, jeśli np. szukamy przyczyny kiepskiego stanu skóry, a wprowadziliśmy do naszej rutyny pielęgnacyjnej nowy produkt lub kiedy mamy cerę problematyczną i nie chcemy dodatkowo przyczynić się do pogorszenia jej kondycji. Skala nie powinna być jednak jedynym wyznacznikiem naszych preferencji i potrzeb. Analiza składu kosmetyków, które stosujemy, może także wskazać substancję, którą nieświadomie nadużywamy, gdyż znajduje się w kilku używanych przez nas produktach. Dzięki temu możemy maksymalnie uprościć naszą pielęgnację i odciążyć skórę.

Składniki komedogenne w kosmetykach

Składnikami komedogennymi w kosmetykach nie muszą być substancje aktywne – mogą to być także konserwanty czy substancje dodatkowe, które będą poprawiały wygląd kosmetyku, nadawały mu zapach, odpowiednią konsystencję czy właściwość. Mogą to być barwniki, perfumy, substancje złuszczające, rozświetlające czy matujące skórę, a także tak popularne w ostatnich czasach filtry UV, szczególnie te o większej cząsteczce – jak np. filtry mineralne. Najczęściej składnikami komedogennymi są oleje i masła roślinne.

Według specjalistów najwyższy potencjał komedogenny będą miały te kosmetyki, które pozostają na skórze. Należą do nich wszelkie olejki, balsamy, kremy, a także kosmetyki kolorowe, jak podkłady i pudry do twarzy, róże czy bronzery do policzków. Jeśli dany kosmetyk ma w swoim składzie substancję komedogenną, np. olej z orzechów laskowych, ale jest on na naszej skórze tylko przez chwilę, po czym zostaje spłukany, nie powinniśmy obawiać się komedogenności. Jest tak np. w przypadku żeli pod prysznic czy mydeł.

Lista komedogennych składników w kosmetykach zawiera ponad 200 substancji. Poniżej znajdują się najpopularniejsze z nich:

• parafina (Paraffinum Liquidum),
• wazelina (Petrolatum),
• wosk mikrokrystaliczny (Cera Microcristallina),
• lanolina i pochodne (Acetylated Lanolin; Acetylated Lanolin Alcohol; Ethoxylated Lanolin; PEG 16 Lanolin),
• olej kokosowy (Coconut Oil),
• silikony (np. Dimethicone – dimetikon),
• kwasy tłuszczowe i ich pochodne (np. Isopropyl Myristate),
• olej z awokado (Avocado Oil),
• olej migdałowy (Almond Oil),
• masło shea (Shea Butter),
• stearynian butylu (Butyl stearate),
• ekstrakt z alg (Algae Extract),
• masło kakaowe (Cocoa Butter),
• SLS (Sodium Lauryl Sulfate),
• alkohol cetylowy (Cetearyl Alcohol),
• karagen (Carrageenans; E407),
• palmityniany (np. Octyl Palmitate),
• olej z kiełków pszenicy (Wheat Germ Oil).

Składniki niekomedogenne, neutralne dla skóry i dobrze przez nią tolerowane:

• kwas hialuronowy (Hyaluronic acid),
• witamina C (np. Ascorbic Acid),
• witamina E (Tocopherol),
• koenzym Q10 (Ubiquinone),
• ceramidy (ceramides),
• pantenol (Panthenol),
• resweratrol (Resveratrol),
• alantoina (Allantoin),
• kwas mlekowy (Lactic Acid),
• arginina (Arginine),
• cynk (np. Zinc Sulfate),
• woda termalna.