Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

Tetracykliny są grupą antybiotyków charakteryzujących się silną aktywnością przeciwbakteryjną. Znajdują zastosowanie w różnego rodzaju zakażeniach bakteryjnych, w tym dróg oddechowych i moczowych, przewodu pokarmowego, schorzeniach okulistycznych, chorób przenoszonych drogą płciową oraz skóry.

Co to są tetracykliny? Działanie, skuteczność

Tetracykliny stanowią grupę antybiotyków pierwotnie uzyskiwanych ze szczepów Streptomyces aureofaciens. Zaliczane są do antybiotyków szerokowidmowych, ponieważ wykazują aktywność względem wielu gatunków bakterii. Antybiotyki te działają bakteriostatycznie wobec bakterii Gram-dodatnich (gronkowce, paciorkowce) i Gram-ujemnych. Nie wpływają na Pseudomonas aeruginosa, Proteus spp., Serratia marcescens, Providencia spp., grzyby, pierwotniaki i wirusy.

Mechanizm działania tetracyklin opiera się na hamowaniu biosyntezy białka w komórkach bakteryjnych. Nie powodują śmierci komórek bakteryjnych, a jedynie zahamowanie ich rozwoju, dlatego określane są jako antybiotyki bakteriostatyczne. Tetracykliny stosowane są w postaci doustnej w leczeniu trądziku pospolitego (acne vulgaris) ze zmianami zapalnymi grudkowo-krostkowymi, o średnim lub ciężkim nasileniu, a także w trądziku różowatym (acne rosacea).

W postaci maści podaje się je na wszystkie rodzaje trądziku pospolitego oraz w innych rodzajach zakażenia skóry powodowanych przez bakterie wrażliwe na tetracykliny. Maść z tetracyklinami może być stosowana samodzielnie lub w połączeniu z innymi preparatami zewnętrznymi, które zawierają w sobie retinoidy lub nadtlenek benzoilu. W terapii trądziku ropowiczego (acne phlegmonosa) lekarz może zaordynować terapię skojarzoną w postaci połączenia maści z tetracyklinami i doustnych retinoidów.

Jak stosować tetracykliny na trądzik pospolity?

Niewskazane jest stosowanie doustnych antybiotyków tetracyklinowych u dzieci poniżej 12. roku życia, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się trwałych przebarwień zębów i hipoplazji szkliwa. Przewlekłe leczenie trądziku pospolitego trwa zazwyczaj 3 miesiące. Podaje się wówczas 1 kapsułkę zawierającą 300 mg tetracykliny na dobę. W przypadku trądziku różowatego terapię u osoby dorosłej zaczyna się od podawania przez 10 dni dawki dobowej 600 mg (2 kapsułki), a następnie przez okres od trzech do sześciu miesięcy dawki dobowej 300 mg (1 kapsułka).

Tetracykliny ulegają szybkiemu wchłonięciu po podaniu doustnym. Należy jednak pamiętać, aby nie podawać ich jednocześnie z produktami mlecznymi lub zawierającymi jony metali, np. elektrolitami. Tetracykliny mają zdolność do tworzenia trudno rozpuszczalnych w wodzie połączeń z dwu- i trójwartościowymi jonami metali (np. wapnia, żelaza, glinu i magnezu), co znacząco obniża ich skuteczność farmakologiczną. Zalecane jest, aby pokarmy mleczne lub zawierające jony tych metali spożywać w przerwie co najmniej 2-godzinnej od momentu podania antybiotyku.

Podawany zewnętrznie preparat z tetracykliną nie wchłania się do krwi oraz pozbawiony jest działania ogólnego. Maść z tetracyklinami podaje się na zmienioną chorobowo powierzchnię skóry, nanosząc cienką warstwę produktu od 2. do 3. razy dziennie lub poprzez nakładanie opatrunku zamkniętego z maścią. Zazwyczaj leczenie maścią z tetracyklinami trwa od czterech do sześciu tygodni. Niekiedy lekarz może zalecić wydłużenie tego okresu do dwunastu tygodni.

Co stosować podczas antybiotykoterapii tetracyklinami? Probiotyki, suplementy

Ze względu na działania niepożądane związane z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego warto podczas terapii tetracyklinami włączyć jednocześnie przyjmowanie produktów wspomagających odbudowę mikroflory jelitowej, jak probiotyki. Dostarczają one wybranych szczepów bakterii, które ograniczają wyjałowienie oraz rozwój grzybic poantybiotykowych.

Tetracykliny na trądzik i interakcje z innymi lekami

Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest jednoczesne, doustne przyjmowanie retinoidów i tetracyklin, ponieważ stwarza to niebezpieczeństwo wystąpienia nadciśnienia wewnątrzczaszkowego. Nie należy łączyć tetracyklin z lekami zobojętniającymi (np. tych na refluks czy wrzody) lub zawierającymi jony żelaza, ponieważ ogranicza to ich wchłanianie. Wskazane jest zachowanie 2 godzin odstępu pomiędzy przyjęciem tych grup leków. W przypadku limecykliny (tetracyklinowy antybiotyk o szerokim spektrum działania) nie odnotowano istotnego wpływu pokarmów, w tym produktów mlecznych, na wchłanianie substancji czynnej. Jednoczesne przyjmowanie tetracyklin i doustnych leków przeciwzakrzepowych nasila działanie tych drugich i może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia krwotoków. Z kolei tetracykliny nasilają działanie cytostatyków (wykorzystywanych w leczeniu onkologicznym), glikokortykosteroidów oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych. Limecyklina może powodować zafałszowane wyniki oznaczania amin katecholowych oraz glukozy w moczu. Przyjmowanie leków z dydanozyną (działających przeciwwirusowo) powoduje zmniejszenie wchłaniania limecykliny. Podczas terapii tetracyklinami przeciwwskazane jest także opalanie się.

Skutki uboczne stosowania tetracyklin

Doustne przyjmowanie tetracyklin może prowadzić do wystąpienia skutków ubocznych w postaci zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, takich jak: biegunka, luźne stolce czy nudności. Zazwyczaj ewentualne działania niepożądane mają łagodny przebieg i przeważnie zanikają podczas leczenia lub po zakończonej terapii.

Tetracykliny na trądzik – cena, refundacja, recepta

Produkty lecznicze zawierające tetracykliny wydawane są w aptekach jedynie z przepisu lekarza, czyli na receptę. Leki z tetracyklinami stosowane w terapii przeciwtrądzikowej wydawane są pełnopłatnie, ponieważ nie są refundowane przez NFZ. Opakowanie preparatu doustnego z tetracyklinami zawierające 16 kapsułek w dawce 300 mg kosztuje około 25 zł, a maści z antybiotykiem mniej więcej 15 zł.