Trądzik różowaty – pielęgnacja kosmetyczna i domowa. Czy da się go wyleczyć?

Trądzik różowaty (acne rosacea) to choroba zapalna skóry, która częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Przebieg dermatozy jest wielofazowy i złożony z okresów zaostrzeń i wyciszenia objawów. Leczenie trądziku różowatego powinno zawsze podlegać ścisłej kontroli lekarza dermatologa, który wdrażając odpowiednie metody terapii, pomoże pozbyć się problemu czerwonej skóry na twarzy.

Trądzik różowaty to często występująca choroba skóry twarzy. Dotyczy około 10% populacji ludzkiej i występuje głównie w wieku dojrzałym, między 30. a 60. rokiem życia. Zauważalne na skórze zaczerwienienia oraz rumień, początkowo pojawiające się w reakcji na czynniki drażniące, po czasie ulegają utrwaleniu. Jednoznaczne przyczyny powstawania trądziku różowatego nie zostały potwierdzone, jednak wiadomo, że na rozwój tej dermatozy mogą mieć wpływ czynniki psychogenne, pokarmowe, infekcyjne, naczyniowe, hormonalne i atmosferyczne.

Trądzik różowaty – czym jest?

Trądzik różowaty to przewlekła, zapalna choroba skóry twarzy. Jest związana z zaburzeniami naczyniowymi oraz nieprawidłowym wydzielaniem łoju. Często dotyka osoby o jasnej karnacji, czyli fototypie I i II w skali Fitzpatricka. Znacznie częściej występuje u kobiet, jednak u mężczyzn częściej pod cięższą postacią – zmiany przerostowe, umiejscowione głównie na nosie. Początkowo zmiany pojawiają się w centralnej części twarzy, na nosie i policzkach, stopniowo rozszerzając się na czoło i podbródek.

Rozpoznanie choroby jest możliwe dzięki kryteriom diagnostycznym podzielonym na pierwszo- i drugorzędowe. Do pierwszorzędowych objawów trądziku różowatego należy napadowe czerwienienie się skóry (trwające ok. 10–15min.), utrwalony rumień, grudki, krosty i guzki zapalne. Kryteria drugorzędowe, mogą występować bez obecności kryteriów pierwszorzędowych lub im współtowarzyszyć. Zalicza się do nich uczucie kłucia, pieczenia lub świądu, suchość skóry, ogniska obrzękowe i blaszki – powstałe ze zlanych wykwitów zapalnych.

Trądzik różowaty – fazy choroby

Przebieg choroby jest wielofazowy z okresami zaostrzeń i remisji (wyciszenia objawów). Początkowo na twarzy zauważalny jest napadowy rumień, który z czasem ulega utrwaleniu. Na skórze pojawiają się teleangiektazje – trwale rozszerzone, powierzchowne naczynia włosowate prześwitujące przez naskórek. Nagromadzone blisko siebie teleangiektazje tworzą rumień. W ostatniej fazie choroby obserwuje się zmiany zapalne w postaci grudek i krost. Ostatnia najcięższa faza trądziku różowatego to zmiany przerostowe – na przykład w okolicy nosa – pojawiające się częściej u mężczyzn w wieku około 50 lat.

Trądzik różowaty – rodzaje

W roku 2002 Międzynarodowe Towarzystwo Trądziku Różowatego (National Rosacea Society) opracowało klasyfikację choroby, wyróżniając główne postacie trądziku różowatego:

• rumieniowa z teleangiektazjami,
• grudkowo-krostkowa,
• z dominacją zmian przerostowych,
• oczna,
• (dodatkowa) ziarniniakowaty trądzik różowaty.

Odmiana rumieniowa z teleangiektazjami charakteryzuje się utrwalonym rumieniem w centrum twarzy z widocznymi, rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi. W postaci grudkowo-krostkowej dodatkowo pojawiają się wykwity zapalne, w odróżnieniu od trądziku pospolitego nie występują jednak zaskórniki. Odmiana przerostowo-naciekowa dotyczy przewlekłego obrzęku i przerostu tkanki łącznej oraz gruczołów łojowych np. w okolicy nosa – Rhinophyma. W ciężkich przypadkach może dojść do powikłań ocznych w postaci zapalenia spojówek, brzegów powiek, a nawet rogówki. Postać ziarniniakowata występuje rzadko, w postaci grudek i guzków ze skłonnością do rozpadu i bliznowacenia.

Co sprzyja powstawaniu i zaostrzeniu trądziku różowatego?

Przyczyny rozwoju trądziku różowatego nie zostały jednoznacznie określone, niemniej istnieje wiele dowodów naukowych potwierdzających role czynników psychogennych, pokarmowych, infekcyjnych, naczyniowych, hormonalnych i atmosferycznych w rozwoju tej dermatozy.

Na rozwój trądziku różowatego mogą mieć wpływ zaburzenia naczynioruchowe czy powierzchowne unaczynienie skóry. Zatem nieprawidłowa pielęgnacja cery naczyniowej i ekspozycja na czynniki drażniące może doprowadzić do rozwoju trądziku różowatego.

Kolejne czynniki o potencjalnym znaczeniu to nadmierne lub zmniejszone wydzielanie łoju na skórze, długotrwałe miejscowe stosowanie preparatów sterydowych, schorzenia układu pokarmowego czy zaburzania hormonalne (występujące np. w wyniku stosowania doustnej antykoncepcji), chorób tarczycy lub w okresie okołomenopauzalnym. Znaczenie może mieć także kolonizacja skóry przez obecny w mieszkach włosowych nużeniec ludzki lub drożdżaki Pityrosporum Ovale.

Trądzik różowaty – czego unikać?

Aby nie doprowadzić do zaostrzenia objawów, należy unikać spożywania alkoholu w szczególności czerwonego wina, gorących i ostrych potraw czy picia mocnej kawy i herbaty. Istotne jest przestrzeganie odpowiedniej diety, przede wszystkim pozbawionej produktów wysokoenergetycznych, z węglowodanami prostymi oraz środków słodzących zawierających aspartamy, które mogą powodować zaczerwienienie na twarzy.

Stan skóry może się pogorszyć pod wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych: promieniowania UV, ostrego wiatru, mrozu, nadmiernej wilgotności lub suchości powietrza. Istotny wpływ na zaostrzenie objawów trądziku różowatego może mieć także stres. Należy wykluczyć palenie papierosów, korzystanie z sauny, solarium, gorące kąpiele oraz bardzo intensywny wysiłek fizyczny.

W pielęgnacji domowej należy unikać: mydeł i silnych detergentów, mechanicznego drażnienia skóry, np. podczas zmywania makijażu czy osuszania skóry twarzy ręcznikiem. Nie należy stosować toników alkoholowych, produktów wysuszających, wodoodpornych kosmetyków do makijażu oraz filtrów chemicznych, ze względu na potencjalne działanie drażniące.

Kosmetyki na trądzik różowaty – które wybrać?

Kosmetyki zalecane do pielęgnacji cery z trądzikiem różowatym powinny działać łagodząco, nawilżająco, przeciwzapalnie oraz wzmacniająco na naczynia krwionośne. Składniki aktywne wzmacniające ściany naczyń włosowatych, sprawdzające się w terapii cery z trądzikiem różowatym to wyciągi z arniki, kasztanowca, ruty oraz witamina C i resweratol. Do pielęgnacji warto włączyć produkty z kwasem laktobionowym oraz kwasem azelainowym, np. pod postacią kompleksu z łagodzącą glicyną – azeloglicyną. Do oczyszczania należy wybierać łagodne kosmetyki, które nie będą naruszać bariery hydrolipidowej skóry. Nie należy zapominać o ochronie przeciwsłonecznej, z tego powodu warto wybierać produkty z filtrami mineralnymi.

Trądzik różowaty – domowe sposoby

Trądzik różowaty jest złożoną chorobą skóry, dlatego jego leczenie powinno przebiegać pod kontrolą dermatologa. Domowe sposoby pomogą ukoić skórę, jednak nie zastąpią diagnozy oraz terapii prowadzonej przez lekarza specjalistę. 

Aby zmniejszyć zaczerwienienie skóry, można zastosować okłady z naparem z rumianku. Należy zalać koszyczki rumianku wrzątkiem i odczekać około 15 minut. Wystudzonym naparem nasączyć ręcznik lub kawałek bawełnianego materiału, odcisnąć i położyć na twarzy. Rumianek działa łagodząco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Ze składników stosowanych na co dzień w kuchni można stworzyć wyciszającą maskę, mieszając jogurt naturalny lub miód oraz znaną ze swoich właściwości przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych kurkumę.

Trądzik różowaty – polecane zabiegi kosmetyczne

Zabiegi zalecane w gabinecie kosmetologicznym to takie, które pomogą zniwelować rumień oraz zamknąć pojawiające się teleangiektazje. O wyborze zabiegów decyduje kondycja skóry, ogólna kondycja zdrowia, tryb życia i leczenie dermatologiczne. Do redukcji zmian naczyniowych z wykorzystaniem aparatury najczęściej stosuje się lasery naczyniowe, światło pulsacyjne IPL (ang. Intense Pulse Light) oraz lampy Sollux lub LED ze światłem niebieskim i zielonym. Do najczęstszych zabiegów z wykorzystaniem peelingów chemicznych stosowane są kwasy azelainowy działający przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie oraz kwas laktobionowy, który ma właściwości łagodzące, nawilżające, antyoksydacyjne, wzmacnia barierę naskórkową i skutecznie działa na zmniejszenie rumienia. Stosowane mogą być zabiegi oczyszczające i pielęgnacyjne: peeling kawitacyjny, mezoterapia beziglowa, infuzja tlenowa, oksybrazja oraz różnego rodzaju maski o działaniu łagodzącym.