Olej rycynowy – na co pomoże? Kiedy go stosować?

Olej rycynowy (łac. oleum ricini) od wielu lat uważany jest za domowe lekarstwo na większość powszechnych dolegliwości, jak zaparcia, ale równie chętnie jest wykorzystywany w kosmetyce – do pielęgnacji skóry, paznokci czy włosów. Jakie mechanizmy sprawiają, że jego działanie w wymienionych obszarach jest skuteczne? Czy w oleju rycynowym jest rycyna? Czy ma inne ciekawe zastosowania? Czy olej rycynowy jełczeje? Jaki olej wybrać? Podpowiadamy.

Natura to źródło niezliczonych składników, które stosowane z głową mogą przyczynić się do polepszenia kondycji zewnętrznej i wewnętrznej naszego organizmu. Naturalne są również trucizny, które w mgnieniu oka mogą pozbawić człowieka zdrowia lub życia. Nasiona rącznika pospolitego zawierają i składniki prozdrowotne i truciznę właśnie. Mimo tego pozyskiwany z nich olej rycynowy jest ludzkości znany od wieków. Stosuje się go na skórę oraz włosy w celu polepszenia ich kondycji. Najbardziej znany jest jednak ze swoich właściwości przeczyszczających.

Olej rycynowy – co to takiego? Co zawiera?

Olej rycynowy jest produkowany z nasion rośliny o nazwie rącznik pospolity (łac. Ricinus communis). Olej rycynowy składa się głównie z glicerydów kwasu rycynolowego, które stanowią około 90% produktu. Inne komponenty to glicerydy kwasów: oleinowego, linolowego, palmitynowego i stearynowego. Ma barwę od bezbarwnej do lekko żółtej. W temperaturze pokojowej jest cieczą.  

Otrzymywany jest przez ekstrakcję, tłoczenie na zimno lub kombinację obydwu sposobów. Ważnym etapem produkcji oleju rycynowego jest jego termiczna obróbka, która dezaktywuje jego naturalny, a niepożądany składnik – rycynę.   

Olej rycynowy a rycyna

Rycyna jest białkiem naturalnie występującym w każdym elemencie rośliny, jaką jest rącznik pospolity. Jej najwyższe stężenie wykrywa się w nasionach, z których pozyskiwany jest olej rycynowy. Rycyna jest substancją toksyczną dla ludzi i zwierząt. Jej zażycie może prowadzić do wielu dramatycznych skutków zdrowotnych lub zgonu.

Olej rycynowy i jego właściwości – kiedy warto po niego sięgnąć?

Badania prowadzone dla oleju rycynowego wykazały, że posiada on szereg właściwości, pośród których można wymienić działanie antyoksydacyjne, immunomodulacyjne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwcukrzycowe, hepatoprotekcyjne i przeciwdrobnoustrojowe. Dodatkowo na skórze tworzy warstwę okluzyjną zapobiegającą utracie wilgoci.

Należy pamiętać, że są to właściwości oceniane na podstawie badań in vitro np. z użyciem wybranych linii komórkowych. Nie można zatem wnioskować, że olej rycynowy będzie skutecznym lekarstwem na raka czy cukrzycę. Niemniej jednak ma on szereg prozdrowotnych właściwości, które z powodzeniem możemy wykorzystać do leczenia wybranych schorzeń.

Olej rycynowy na zaparcia i przeczyszczenie

Działanie przeczyszczające jest jedną z bardziej znanych, o ile nie najpopularniejszą właściwością oleju rycynowego. Zażycie jednej lub dwóch łyżek oleju może uwolnić nas od dyskomfortu związanego z zaparciami. Mechanizm działania oleju rycynowego w tej kwestii polega na ograniczeniu wchłaniania wody i soli mineralnych w jelitach, co prowadzi do rozluźnienia zalegających mas kałowych. Dodatkowo lekkie działanie podrażniające wspomaga perystaltykę jelit, dzięki czemu owe masy są w łatwiejszy sposób usuwane z organizmu.  

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że używanie oleju rycynowego na zaparcia (na przeczyszczenie) powinno być wyłącznie doraźne. Jeżeli cierpimy na nawrotowe zaparcia, powinniśmy zgłosić się do lekarza. Regularne zażywanie oleju rycynowego jest w takich wypadkach niewskazane.

Olej rycynowy na rzęsy i brwi

Olej rycynowy często jest stosowany jako środek mający upiększyć brwi i rzęsy. Kilkutygodniowe sumienne stosowanie oleju rycynowego powoduje przyciemnienie włosków, dzięki czemu wydają się być grubsze, a przez to gęstsze. Kwasy tłuszczowe i inne składniki aktywne zawarte w oleju rycynowym mogą przyczynić się do polepszenia krążenia w miejscu jego aplikacji, tym samym również do stymulacji wzrostu włosów. Z tego samego powodu olej rycynowy jest składnikiem preparatów na porost włosów czy na zakola.

Olej rycynowy na twarz, usta i pod oczy

Właściwości oleju rycynowego takie jak działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne czy nawilżające sprawiają, że z powodzeniem może być on stosowany do pielęgnacji naszej cery, ust czy nawet delikatnej skóry pod oczami.  

Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu sprawdzi się jako czynnik przeciwzmarszczkowy, gdyż to właśnie między innymi wolne rodniki przyspieszają proces starzenia naszej skóry. Olej rycynowy pomoże także w redukcji opuchlizny (np. pod oczami czy wokół stanów zapalnych). Ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe może wspomóc terapię trądziku i drobnych niedoskonałości.  

Po zastosowaniu oleju rycynowego nasza skóra będzie wyglądać zdrowiej, a to za sprawą składników nawilżających. To dlatego jest on częstym składnikiem pomadek i błyszczyków stosowanych na usta.

Olej rycynowy na włosy i paznokcie

Olej rycynowy może też być stosowany do pielęgnacji paznokci. Regularna aplikacja spowoduje, że paznokcie będą wyglądały na zdrowsze i mocniejsze, a działanie nawilżające sprawi, że skórki wokół nich będą mniej widoczne.  

W przypadku włosów olej rycynowy należy stosować ostrożnie. Ponieważ jest dość gęsty, trudno go na całych włosach rozprowadzić. Olejowanie włosów czystym olejem rycynowym i jego późniejsze zmycie będzie zatem dużym wyzwaniem. Co więcej, można znaleźć doniesienia o całkowitym skołtunieniu włosów na skutek użycia oleju rycynowego. Nie oznacza to, że każdy produkt zawierający olej rycynowy jest niewskazany do użycia na włosy. Wręcz przeciwnie, wiele preparatów – maski, szampony czy odżywki do włosów – w swoim składzie zawiera olej rycynowy. Znajdziemy go również w preparatach na łupież stosowanych na skórę głowy. Należy jednak pamiętać, żeby czysty składnik aplikować z dużą ostrożnością.   

Okłady z oleju rycynowego – na co pomogą?

Okład z oleju rycynowego przygotowuje się poprzez obfite nasączenie kilku warstw chłonnego materiału (np. flaneli) olejem rycynowym. Tak przygotowany okład aplikuje się na ciało w miejscu, w którym ma zadziałać. Można stosować go w temperaturze pokojowej lub lekko podgrzać.  

W przypadku innych schorzeń, na które okłady z oleju rycynowego są zalecane (bóle stawów, schorzenia wątroby czy pęcherza), potrzeba dodatkowych badań naukowych. Istnieją przesłanki, które np. mogą wspomóc tezę, ze okłady z oleju rycynowego będą dobrym remedium na bóle stawów – jeden ze składników ma właściwości przeciwzapalne. Jednak potrzeba badań, które jednoznacznie potwierdziłyby skuteczność zewnętrznej aplikacji oleju w leczeniu schorzeń występujących w głębi naszego organizmu.

Należy wspomnieć, że nie ma naukowych dowodów na działanie oleju rycynowego w tych obszarach medycyny. Być może rozwój nauki i rzetelne badania wykażą, że jego stosowanie lub włączenie go do już istniejących lub nowo opracowanych preparatów przyniesie wymierne skutki zdrowotne. Na chwilę obecną nie są to jednak potwierdzone działania.

Przeciwwskazania do stosowania oleju rycynowego

Olej rycynowy jak każdy składnik może powodować reakcje niepożądane. Jeżeli po jego aplikacji zauważymy niepokojące objawy np. wysypkę lub zaczerwienienie, powinniśmy zaprzestać jego stosowania.  

Gdzie kupić i ile kosztuje olej rycynowy? Na co zwrócić uwagę przy zakupie?

Olej rycynowy należy do jednych z tańszych składników pochodzenia naturalnego. Dostępny jest stacjonarnie w aptekach i sklepach zielarskich oraz u wielu dostawców Internetowych. W zależności od producenta i objętości możemy go kupić już nawet za kilka zł za 100 ml.  

Wybierając olej rycynowy, zwróćmy uwagę na sposób jego produkcji. Jeżeli chcemy uzyskać produkt zawierający największe możliwe stężenie składników aktywnych, powinniśmy szukać oleju tłoczonego na zimno i nierafinowanego. Ten produkowany na skutek ekstrakcji (często w podwyższonej temperaturze) może być uboższy w cenne komponenty ze względu na ich termiczną degradację. Warto też sprawdzić, czy olej rycynowy oferowany przez dostawcę jest olejem czystym – 100%, czy może jest rozcieńczony innym (tańszym) olejem.