Terapia zaburzeń psychicznych w gabinecie specjalistycznym
Ewelina Sochacka

Jak bardzo choroby psychiczne skracają życie? Najnowsze wyniki badań

Opublikowane kilka dni temu wyniki badań jasno wskazują, że zaburzenia psychiczne skracają życie. W dosłownym tłumaczeniu określane jest to jako skracanie oczekiwanej średniej długości życia lub liczba utraconych lat potencjalnego życia (YPLL, ang. Years of Potential Life Lost). Naukowcy z Chin, Stanów Zjednoczonych i Niemiec dokonali obszernej analizy badań z 24 krajów, biorąc pod uwagę dane pochodzące od ponad 12 milionów pacjentów. Do jakich wniosków doszli badacze?

Co sprawdzali badacze?

Naukowcy, chcąc ocenić różnicę w śmiertelności między osobami z chorobami psychicznymi a populacją ogólną, wzięli pod uwagę następujące parametry*:

  • SMR (ang. Standardised Mortality Ratio), czyli standaryzowany współczynnik umieralności – parametr, który mówi o tym, o ile procent więcej lub mniej zgonów zaobserwowano w grupie osób z zaburzeniami psychicznymi w porównaniu do oczekiwanej liczby zgonów w populacji ogólnej;
  • MR (ang. Mortality Rate Ratios) – współczynnik śmiertelności, czyli stosunek ogólnej liczby zgonów w danym okresie do liczby ludności w populacji;
  • YPLL (ang. Life Expectancy and Years of Potential Life Lost), czyli oczekiwaną długość życia i potencjalne utracone lata życia – oczekiwaną długością życia nazywa się przewidywaną liczbę lat życia dla danej osoby na podstawie szacunkowego średniego wieku w chwili śmierci i w danej populacji. Potencjalnie utracone lata życia (YPLL) pomagają ocenić różnicę między średnią długością życia w grupie osób z zaburzeniami psychicznymi w stosunku do ogółu populacji. Dzięki tym parametrom można ocenić wpływ danej jednostki chorobowej na przedwczesną umieralność.

*Opisując parametry, dla potrzeb tego artykułu podano sformułowanie „w grupie osób z zaburzeniami psychicznymi”.

Metaanaliza była naprawdę ogromna. Przeanalizowano dane ponad 12 milionów pacjentów z całego świata. Najwięcej danych pochodziło z badań europejskich i z Ameryki Północnej.

Czy choroby psychiczne skracają życie? Jakie były wyniki analiz?

Wyniki badań naukowców przedstawiono w tabeli poniżej.

Zaburzenie psychiczne Średnia oczekiwana długość życia w populacji ogólnej* YPLL (ile lat krócej żyją osoby z zaburzeniami) Średnia długość życia w populacji osób z zaburzeniem psychicznym
Dla wszystkich zaburzeń psychicznych

Wszystkie zaburzenia psychiczne (ogólnie)

64 lata 15 lat 49 lat
Kobiety 68 lat 13 lat 55 lat
Mężczyźni 61 lat 15 lat 46 lat
Demencja
Ogólnie dla populacji osób z demencją 75 lat 9 lat 66 lat
Kobiety 77 lat 10 lat 67 lat
Mężczyźni 75 lat 9 lat  
Zaburzenia związane z uzależnieniem od substancji
Ogólnie dla populacji osób uzależnionych 57 lat 20 lat 37 lat
Kobiety 60 lat 18 lat 42 lata
Mężczyźni 54 lata 19 lat 35 lat
Ciężkie choroby psychiczne
Ogólnie dla populacji osób z ciężkimi chorobami psychicznymi 65 lat 14 lat 51 lat
Kobiety 69 lat 13 lat 56 lat
Mężczyźni 62 lata 14 lat 48 lat
Schizofrenia
Ogólnie dla populacji osób ze schizofrenią 64 lata 15 lat 49 lat
Kobiety 68 lat 14 lat 54 lata
Mężczyźni 61 lat 16 lat 45 lat
Mood disorders**
Ogólnie dla populacji osób z zaburzeniami typu afektywnego 64 lata 13 lat 51 lat
Kobiety 69 lat 11 lat 58 lat
Mężczyźni 61 lat 13 lat 48 lat
Choroba dwubiegunowa
Ogólnie dla populacji osób z chorobą dwubiegunową 67 lat 13 lat 54 lata
Kobiety 71 lat 11 lat 60 lat
Mężczyźni 65 lat 12 lat 53 lata
Zaburzenia depresyjne
Ogólnie dla populacji osób z zaburzeniami depresyjnymi 62 lata 13 lat 49 lat
Kobiety 67 lat 11 lat 56 lat
Mężczyźni 59 lat 14 lat 45 lat
Zaburzenia neurotyczne (np. fobie, nerwice, obsesje)
Ogólnie dla populacji osób z zaburzeniami neurotycznymi 70 lat 9 lat 61 lat
Kobiety 74 lata 8 lat 66 lat
Mężczyźni 65 lat 10 lat 55 lat
Zaburzenia osobowości
Ogólnie dla populacji osób z zaburzeniami osobowości 64 lata 15 lat 49 lat
Kobiety 67 lat 13 lat 54 lata
Mężczyźni 60 lat 16 lat 44 lata

*Wartość zaokrąglona, autorzy podają wyniki w zaokrągleniu dziesiętnym.
**Nie jest możliwe dosłowne przetłumaczenie parametru „mood disorders”; badacze zwracają tu uwagę głównie na choroby afektywne takie jak depresja czy choroba dwubiegunowa, cyt. „mood disorders (including depressive disorders and bipolar disorder […])”.

Z danych przedstawionych przez naukowców jasno wynika, że choroby i zaburzenia psychiczne wpływają na długość życia człowieka. Nie jest to także niezauważalny czy marginalny wpływ ani drobna sugestia dla lekarzy bądź innych specjalistów ds. zdrowia psychicznego, a długie lata, które traci osoba cierpiąca z powodów dysfunkcji psychicznych.

Zgodnie z twardymi danymi matematycznymi pacjenci obciążeni chorobami psychicznymi żyją krócej o średnio 15 lat. Najbardziej narażone są osoby, u których występuje zaburzenie związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, czyli osoby uzależnione. Najmniejszy wpływ na długość życia mają wszelkiego rodzaju zaburzenia nerwicowe. Jeśli chodzi o płeć, przy wystąpieniu zaburzeń psychicznych wskaźnik YPLL był wyższy u kobiet (żyją one dłużej od mężczyzn).

Powiązane produkty

Choroby i zaburzenia psychiczne są śmiertelne

Przyjmuje się, że jedna osoba na osiem cierpi z powodu chorób psychicznych. To około 970 milionów ludzi na świecie. Są to jedne z najczęściej występujących dysfunkcji organizmu. Dla przykładu: według danych Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą psychiczną na świecie (obecnie cierpi z jej powodu około 280 milionów ludzi, w tym około 1 milion to Polacy). Depresja określana jest mianem choroby śmiertelnej, która ma destrukcyjny wpływ na życie chorego. Co roku z powodu zaburzeń i chorób psychicznych umiera około ośmiu milionów ludzi, co stanowi około 14,3% wszystkich zgonów w skali globalnej.

Choroby psychiczne mogą dotyczyć każdego, niezależnie od płci, wieku, statusu społecznego czy orientacji seksualnej. Specjaliści rozróżniają także zaburzenia psychiczne i choroby psychiczne, chociaż podział ten nie jest całkowicie rozstrzygnięty.

Zaburzenia psychiczne występują częściej i mogą mieć różny charakter: napadowy, przewlekły, długotrwały lub powtarzający się. Są definiowane jako zakłócenia w funkcjonowaniu umysłu i procesów psychicznych, które mogą wpływać na procesy myślenia, zachowywania się i odczuwania. Ich przyczyny i objawy są zróżnicowane. Z kolei choroba psychiczna to nieprawidłowe funkcjonowanie mózgu, które może doprowadzić lub doprowadza do nieodwracalnych zmian. Jest trudna do wyleczenia, ma zróżnicowany charakter – łagodny, umiarkowany lub ciężki. Często wymaga leczenia farmakologicznego.

Obie dysfunkcje – zaburzenia i choroby – wymagają specjalistycznego wsparcia w postaci psychoterapii lub pomocy psychiatry. W Polsce można rozpocząć leczenie osoby z chorobą psychiczną bez jej zgody. Nie jest to możliwe w przypadku osób z zaburzeniami. Niektóre źródła naukowe podają podziały przedstawione poniżej.

Do najczęstszych chorób psychicznych zalicza się np.:

Zaburzenia dzieli się na kilka kategorii, np.:

Gdzie zgłosić się po pomoc w przypadku pogorszenia stanu zdrowia psychicznego?

Misją Poradnika Dbam o Zdrowie jest szerzenie wiedzy wśród naszych Czytelników i Pacjentów. Z tego powodu chcemy podpowiedzieć, co zrobić i gdzie zgłosić się o pomoc w przypadku pojawienia się lub nasilenia objawów zaburzeń bądź chorób psychicznych.

Gdzie i jak szukać pomocy?

  1. Kontakt ze specjalistą z poradni zdrowia psychicznego (instrukcję, jak to zrobić, i numery kontaktowe do placówek, które świadczą pomoc, znajdziesz na stronie internetowej NFZ: https://www.nfz.gov.pl/o-nfz/informator-o-zawartych-umowach/).
  2. Kontakt z Centrum Zdrowia Psychicznego w danym województwie (https://czp.org.pl/o-czp/, sprawdź zakładkę MAPA).
  3. Wsparcia udzielą także pracownicy Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, prowadzonego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę (numer telefonu 116 111, jest czynny całą dobę). Szczegóły na stronie internetowej: https://fdds.pl/.
  4. Całodobowa i bezpłatna linia wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego: 800 702 222.
  5. Inne numery telefonów interwencyjnych dla osób w trudnej sytuacji życiowej (w tym osób myślących o samobójstwie), potrzebujących wsparcia psychologicznego, w kryzysie psychicznym, ale także w innych mentalnych potrzebach znajdują się na stronach internetowych: https://www.gov.pl/web/koronawirus/gdzie-znajdziesz-pomoc-w-przypadku-pogorszenia-stanu-psychicznego, https://warszawa19115.pl/-/telefony-zaufania-przydatne-infolinie. W przypadku bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia można uzyskać pomoc pod numerem alarmowym 112.
  1. J. K. N. Chan i in., Life expectancy and years of potential life lost in people with mental disorders: a systematic review and meta-analysis, „The Lancet” 2023, 65, [online] https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2589-5370%2823%2900471-6 [dostęp:] 02.11.2023.
  2. E. R. Walker i in., Mortality in Mental Disorders and Global Disease Burden Implications, „JAMA Psychiatry” 2015, nr 72(4), s. 334–341.
  3. Wskaźniki zdrowotne, [online] https://profibaza.pzh.gov.pl/wskazniki-zdrowotne [dostęp:] 02.11.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.