kobieta trzymająca centymetr
Katarzyna Turek-Kawecka

Bulimia – przyczyny, objawy, leczenie żarłoczności psychicznej

Wiele kobiet ma kłopoty z akceptacją swojej wagi. Mimo głodu, stosują diety i ćwiczą. Kiedy mają nad tym kontrolę i nie stanowi to sedna ich codziennego funkcjonowania, to nie ma większego problemu. Natomiast, kiedy jedzenie zaprząta myśli przez cały czas, a przy tym odczuwa się paraliżujący strach, to mamy do czynienia z zaburzeniami odżywiania się.

Zaburzenia odżywiania pojawiają się najczęściej u młodych osób w okresie dorastania, kiedy dbanie o własny wygląd i opinię rówieśników stają się wyjątkowo istotne. Ogromna ilość osób uważa, że jest to chęć zwrócenia na siebie uwagi, albo błahy problem który nie wymaga pomocy z zewnątrz. Prawda jest jednak zupełnie inna. Zaburzenia odżywiania, do który należy między innymi anoreksja i bulimia są klasyfikowane jako poważne problemy, zaburzenia psychiczne, w których nie wystarczy chcieć się zmienić, zacząć jeść czy przestać wymiotować, żeby być zdrowym. Konieczna jest specjalistyczna pomoc i wsparcie bliskich, w przeciwnym razie zaburzenia mogą mieć daleko idące konsekwencje zdrowotne.

Bulimia – czym jest?

Bulimia (łac. bulimia nervosa), inaczej nazywana żarłocznością psychiczną, to zaburzenie polegające na przeplataniu się dwóch okresów: objadania się i oczyszczania. Pierwszy z nich polega na zjadaniu dużej ilości jedzenia w relatywnie krótkim czasie. Chory traci kontrolę nad ilością spożywanego jedzenia na skutek niepohamowanego głodu. Drugi okres – oczyszczania – polega na wymuszaniu wymiotów, stosowaniu środków przeczyszczających lub odwadniających, wprowadzeniu intensywnych ćwiczeń lub okresowych głodówek – wszystko po to, aby nie przytyć po dużej ilości spożytego wcześniej jedzenia.

Bulimia jest zaburzeniem psychicznym, a osoby chore odczuwają często bez przerwy głód, nawet po posiłku. Wymioty powodują ulgę, ale szybko po niej pojawiają się wyrzuty sumienia, często kończące się kolejnymi restrykcjami żywieniowymi. Następnie pojawia się kolejny atak wilczego głodu, spożycie dużej iloci jedzenia i wszystko powtarza się ponownie. Zaburzenie to można określić jako błędne koło, gdzie jeden problem powoduje drugi, następnie kolejny i nie można przestać, wyjść z tej choroby.

Bulimia a anoreksja

Bulimia i anoreksja to dwie choroby należące do zaburzeń odżywiania. Obydwie charakteryzują się ograniczaniem kaloryczności przyjmowanego jedzenia i mocnym skupieniem się na obrazie własnego ciała. Główną różnicą pomiędzy nimi jest to, że osoby chorujące na anoreksję bardzo mocno ograniczają spożywanie pokarmów, dodatkowo często włączając środki przeczyszczające, odwadniające lub odchudzające, ale nie mają częstych etapów objadania się (pojawiają się sporadycznie lub nie pojawiają się wcale). W przypadku bulimii natomiast okresy intensywnego odchudzania się są pomiędzy etapami napadowego jedzenia, w trakcie którego chorzy są w stanie przyjąć jednorazowo nawet kilka, kilkanaście tysięcy kilokalorii.  

W następstwie tych napadów bulimicy, żeby nie przytyć, wymiotują, ograniczają kalorie, stosują podobnie jak osoby chorujące na anoreksję środki przeczyszczające, odwadniające i odchudzające. W trakcie ataków napadowego jedzenia chory w ogóle nad sobą nie panuje, nie może przestać jeść i traci nad sobą zupełnie kontrolę. Osoby chorujące na anoreksję zazwyczaj bardzo silnie kontrolują swój apetyt. U anorektyczek występuje zawsze niższa niż prawidłowa masa ciała i brak miesiączki, u osób chorujących na bulimię masa ciała najczęściej jest prawidłowa (może jednak być też niższa lub wyższa), a cykl menstruacyjny często jest normalny. Głód u osób chorujących na anoreksję jest zupełnie nieobecny, a u osób z bulimią często jest bardzo intensywny i powoduje napady objadania się.

Przyczyny bulimii

Wśród przyczyn bulimii wymienia się brak samoakceptacji oraz akceptacji wśród rówieśników. Często związane jest to z kreowaniem nierealnego obrazu ciała przez media, które szczególnie przybrało na sile w ostatnich kilkudziesięciu latach. Często bulimia zaczyna się tak jak anoreksja – nakładaniem na siebie restrykcji żywieniowych powodujących zbyt duży deficyt kaloryczny.

Według wielu źródeł powodem napadowego objadania się (a także bulimii) jest zbyt niska podaż kalorii, która powoduje, że organizm, w pewien sposób domagając się energii, zmusza osobę do zrekompensowania sobie tego dużą ilością jedzenia. Po takim epizodzie pojawiają się poczucie winy i zachowania mające zmniejszyć ilość zjedzonego jedzenia (wymioty, środki przeczyszczające, silny wysiłek fizyczny), co ponownie doprowadza do deficytu i zwiększa prawdopodobieństwo kolejnego napadu.

Innymi przyczynami bulimii może być także uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu (chory wtedy spożywa duże ilości kalorii, nie czując wcale nasycenia). Zaburzenia mechanizmów samoregulacji oraz samokontroli również mogą skutkować spożywaniem jednorazowo dużej ilości jedzenia i w następstwie zachowań kompensujących. Z przyczyn środowiskowych nie sposób wymienić także konfliktów w rodzinie oraz emocjonalnego zaniedbywania dziecka w dzieciństwie.

Powiązane produkty

Jak objawia się bulimia?

Bulimia psychiczna czasem przez długi czas może zupełnie nie zostać zauważona, ponieważ masa ciała chorego cały czas będzie utrzymywać się w normie. W związku z tym, że chory ukrywa swoją sytuację, należy zwrócić szczególną uwagę na jego otoczenie oraz wykonywane przez niego czynności.

Do zachowań i znaków ostrzegawczych można zaliczyć:

  • zniknięcie dużych ilości jedzenia w krótkim czasie,
  • puste opakowania po produktach spożywczych,
  • korzystanie z toalety bezpośrednio po jedzeniu,
  • wykonywanie intensywnych ćwiczeń fizycznych,
  • czasem osoby chore izolują się społecznie,
  • osoby z bulimią często są bardzo impulsywne i łatwo wchodzą w konflikty z innymi,
  • osoby chore zazwyczaj bardzo mocno zabsorbowane są swoim wyglądem, swoje bardzo niską samoocenę,
  • często bulimia łączy się także z depresją oraz lękiem.

Jak pomóc osobie z bulimią?

Pomimo tego, że nasza wiedza dotycząca zarówno otyłości, jak i zaburzeń odżywiania jest coraz bardziej obszerna, wśród populacji ciągle panuje przekonanie, że żeby schudnąć, wystarczy chcieć przestać jeść, że anoreksja jest wymysłem małych dziewczynek, a to, czy ktoś po zjedzeniu będzie wymiotować, zależy tylko od tego, czy chce to zrobić. Nic bardziej mylnego! Aby pomóc osobie chorującej na zaburzenia odżywiania, w tym także bulimię, konieczne jest na początku zrozumienie, że to nie jest wymysł, a choroba. Zaburzenie, które nie zależy tylko do tego, czy ktoś chce kompensować sobie spożyte posiłki (na przykład przez wymioty), czy nie.

Jeśli podejrzewamy, że ktoś z bliskich osób choruje na bulimię, to konieczne jest przeprowadzenie z nim szczerej rozmowy, w bezpiecznej dla niego atmosferze. Należy okazać swoją troskę, powstrzymać się od oceniania czy krytykowania. Nie wolno lekceważyć uczuć chorego, straszyć go, szantażować emocjonalnie czy wzbudzać poczucia winy. Warto skupić się na słuchaniu, opowiedzieć o swoich obserwacjach i obawach, wskazać możliwości pomocy. Bulimicy często mają świadomość swojej choroby, tylko nie potrafią sobie z nią poradzić.

Diagnostyka i leczenie bulimii

Kryteria pozwalające zdiagnozować bulimię opisane są w klasyfikacji chorób ICD-11 oraz klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5. W klasyfikacji ICD mowa jest o tym, że epizody przejadania się pojawiają w częstotliwości minimum raz w tygodniu, przez co najmniej miesiąc i napadom tym towarzyszy utrata kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Ilość ta znacząco przewyższa zapotrzebowanie kaloryczne danej osoby i wykracza ponad to, co standardowo by zjadła. Po atakach napadowego jedzenia występują zachowania kompensacyjne: wymioty, środki przeczyszczające, lewatywy lub nadmierny wysiłek fizyczny.

Dodatkowo pojawia się nadmierne zaabsorbowanie własnym ciałem i wynikającą z tego niska samoocena. W przypadku klasyfikacji DSM warunki są bardzo podobne, zmienia się jednak częstotliwość napadów: muszą występować minimum raz w tygodniu przez okres przynajmniej trzech miesięcy.

Leczenie osób chorujących na bulimię często trwa długo, nawet całe lata. Konieczne jest naprawienie relacji z jedzeniem, uregulowanie posiłków, dostarczenie odpowiedniej ilość składników odżywczych wraz z dietą, co pozwoli zapobiegać napadom wilczego głodu. W procesie leczenia zazwyczaj biorą udział psychoterapeuta (rekomendowana jest jako terapia pierwszego wyboru psychoterapia poznawczo-behawioralna) oraz dietetyk wykorzystujący w swojej pracy warsztat psychodietetyczny.

Osoby z zaburzeniami żywienia nie powinny być kierowane do specjalistów z zakresu żywienia czy dietetyki niemających wiedzy i doświadczenia z zakresu psychologii odżywiania i psychodietetyki.

Czasem konieczny musi być także udział lekarza (nawet lekarza psychiatry). Jeśli masa ciała chorego nie jest prawidłowa, to dopiero na drugim planie (po odzyskaniu kontroli i naprawieniu relacji z jedzeniem) jest ewentualna redukcja kilogramów (jeśli masa ciała jest za niska, to zazwyczaj przy wprowadzeniu racjonalnej diety wraca do normy już wcześniej).

Leczenie bulimii zazwyczaj prowadzi się w warunkach ambulatoryjnych. Rzadko konieczny jest pobyt w szpitalu, chyba że współistnieją bardzo nasilone objawy depresji i jest to jedyne rozwiązanie zapewniające bezpieczeństwo pacjenta.

Bulimia – powikłania i rokowania

Osoby chorujące na bulimię częściej zapadają na depresję, zaburzenia lękowe czy inne uzależnienia. Ponadto bardzo często towarzyszą jej:

  • odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe, mogące wpływać na zaburzenia rytmu serca i wiążące się z bólami głowy oraz ogólnym złym samopoczuciem,
  • powiększenie ślinianek,
  • uszkodzenie szkliwa zębów oraz gardła i przełyku,
  • zmiany skórne w obronie dłoni (związane z prowokowaniem wymiotów),
  • zaparcia, biegunki i zaburzenia mikroflory jelitowej związane z używaniem środków przeczyszczających,
  • zaburzenia cyklu miesiączkowania, problemy z płodnością,
  • szara, ziemista cera,
  • ciągłe uczucie głodu,
  • pogorszenie relacji z bliskimi,
  • izolacja społeczna.

Rokowania bulimii – jeśli tylko zastosowane zostanie odpowiednie wsparcie psychoterapeutyczne i dietetyczne – są dość dobre. U większości pacjentów dochodzi do poprawy w dość krótkim czasie, konieczne jest jednak kontynuowanie pracy terapeutycznej, aby zapobiegać podobnym sytuacjom w przyszłości. Zaburzenie to można skutecznie leczyć, a nawroty są dość rzadkie. Konieczne jest jednak naprawienie relacji z jedzeniem oraz nauczenie się radzenia sobie ze stresem.

  1. N. Ogińska-Bulik, Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny, konsekwencje, sposoby zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
  2. Ch. G. Fairburn , Jak pokonać objadanie się, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
  3. A. Brytek-Matera, Psychodietetyka, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2020.
  4. A. Brytek-Matera, Zaburzenia odżywiania się, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2021.
  5. F. Lwow, K. Dunajska, A. Milewicz, Występowanie czynników ryzyka jadłowstrętu psychicznego i bulimii u 18-letnich dziewcząt, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii”, nr 3 (3) 2007.
  6. D. Mroczkowska, B. Ziółkowska, Bulimia od A do Z. Kompendium wiedzy dla rodziców, nauczycieli i wychowawców, Wydawnictwo Engram, Warszawa 2011.
  7. B. Józefik, Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.