Nerwica natręctw (zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne OCD) – objawy, leczenie i przyczyny

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zwane potocznie nerwicą natręctw, dotyczą ok. 2-3 proc. całej populacji. Charakteryzują się uporczywymi i nawracającymi myślami oraz przymusem wykonywania określonych czynności. Wszelkie próby walki z obsesjami i kompulsjami kończą się natomiast dyskomfortem i napięciem. Czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne? Jakie mają objawy i jak się je leczy?

1. Nerwica natręctw (zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne) – co to jest?
2. Nerwica natręctw – przyczyny
3. Czym objawia się nerwica natręctw? Przykłady
4. Czy nerwica natręctw to choroba psychiczna?
5. Jak wygrać z nerwicą natręctw? Nerwica natręctw – leczenie
6. Nerwica natręctw – test, rozpoznanie

Nerwica natręctw (zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne) – co to jest?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) to zaburzenia psychiczne, które objawiają się tzw. kompulsjami oraz obsesjami. Warto na tym etapie wspomnieć, że czasem możemy spotkać się z określeniem „zaburzenia obsesyjno-kompulsywne”. Taka forma jest jednak błędna, ponieważ to właśnie od kompulsji bierze się prawidłowa nazwa zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. 

Czym są kompulsje? To przymusowe i wielokrotne wykonywanie pewnych czynności. Chory czuje silną potrzebę wykonania określonej czynności, co ma za zadanie zmniejszyć napięcie w ciele lub zapobiec niebezpiecznym konsekwencjom (które zdaniem chorego mogłyby mieć miejsce). Obsesje zaś charakteryzują się irracjonalnymi i nawracającymi myślami, od których osoba chora nie jest w stanie się uwolnić.

Każda próba powstrzymywania się od uporczywych myśli lub od wykonania danej czynności będzie się wiązać ze wzrostem napięcia, które wyraźnie wpływa na codzienne funkcjonowanie.

Nerwica natręctw – przyczyny

Skąd się bierze nerwica natręctw? Przyczyny OCD są złożone i wśród nich wymienia się m.in.:

• doświadczenia z dzieciństwa (wówczas obsesje i kompulsje traktowane są jako wyuczone zachowania),
• nieprawidłowe funkcjonowanie mózgu (np. nadaktywność niektórych obszarów),
• traumę po stracie bliskiej osoby,
• stres związany z traumatycznym doświadczeniem,
• czynniki genetyczne.

Badania naukowe wskazują również na związek OCD z zaburzeniami produkcji serotoniny.

Czym objawia się nerwica natręctw? Przykłady

Jakie są objawy nerwicy natręctw? Kompulsje mogą objawiać się poprzez:

• natrętne i wielokrotne sprawdzanie, czy np. drzwi są zamknięte, czy żelazko zostało wyłączone z kontaktu,
• nawracające czyszczenie danych rzeczy,
• nawracające sprzątanie,
• nawracające i obsesyjne mycie rąk,
• nawracające układanie rzeczy w określony sposób,
• wykonywanie „dziwacznych rytuałów”,
• gromadzenie przedmiotów.

Natomiast przykłady nerwicy natręctw myślowych to:

• nieustanne myślenie o tym, czy zamknęliśmy drzwi, czy wyłączyliśmy żelazko z kontaktu,
• ruminacje, czyli myślenie ciągle o jednym temacie,
• przymus przywracania jakiejś myśli, np. o śmierci bliskich osób, o chorobie, o potencjalnym niebezpieczeństwie,
• obsesyjne myślenie o przedmiotach, które są niesymetrycznie/nieprawidłowo ułożone,
• obsesyjne myśli o zabrudzeniu, zanieczyszczeniu lub skażeniu,
• natrętne myśli dotyczące zakazanych zachowań, np. rozebrania się w miejscu publicznym, obrażania innych,
• odczuwanie przymusu liczenia np. przedmiotów w pomieszczeniu.

Czy nerwica natręctw to choroba psychiczna?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne zostały sklasyfikowane zarówno w ICD-10, jak i DSM-5, w związku z czym są uznawane za zaburzenie psychiczne, które wymaga leczenia. Co więcej, w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych obserwowane mogą być również objawy innych chorób psychicznych, m.in. zaburzeń odżywiania, depresji, depersonalizacji, fobii społecznej, PTSD, dysmorfofobii, zaburzeń lękowych czy zaburzeń osobowości.

Jak wygrać z nerwicą natręctw? Nerwica natręctw – leczenie

Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak pozbyć się nerwicy natręctw. W przypadku jakichkolwiek objawów wskazujących na OCD warto jak najszybciej zasięgnąć pomocy specjalisty. Jak leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne? Leczenie OCD opiera się na farmakoterapii, psychoterapii lub połączeniu obu tych form.

Największą skuteczność wykazuje psychoterapia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych w podejściu poznawczo-behawioralnym, która polega na ekspozycji z powstrzymywaniem reakcji. Taka terapia skupia się bowiem na celowej ekspozycji na lękowy bodziec, a następnie nauce powstrzymywania się od wykonania czynności natrętnych. W niektórych przypadkach specjalista może także zalecić wdrożenie farmakoterapii. Leki na nerwicę natręctw to z kolei głównie te, które oddziałują na serotoninę.

Nerwica natręctw – test, rozpoznanie

Rozpoznanie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych odbywa się pod okiem specjalisty – psychologa lub psychiatry. Diagnoza stawiana jest na podstawie wywiadu diagnostycznego i kwestionariuszy psychologicznych. Jeżeli zastanawiasz się, czy OCD może dotyczyć Ciebie, możesz również odpowiedzieć sobie na kilka poniższych pytań:

1. Czy doświadczasz niechcianych, powtarzających się i uporczywych myśli, które powodują niepokój?
2. Czy angażujesz się w powtarzające się czynności, ponieważ wiesz, że jeśli ich nie wykonasz, będziesz odczuwać napięcie?
3. Czy odczuwasz potrzebę ciągłego sprawdzania czegoś?
4. Czy angażujesz się w rytuały, które zapewniają Ci chwilową ulgę i zmniejszają napięcie?
5. Czy Twoje obsesyjne myśli negatywnie wpływają na Twoje codzienne funkcjonowanie?

Należy jednak pamiętać, że żaden test dostępny online nie jest narzędziem diagnostycznym, a jedynie wskazówką. W przypadku odczuwania jakichkolwiek objawów, które mogą świadczyć o OCD, warto zgłosić się na konsultację do specjalisty.