Mężczyzna na kanapie z rozmytą głową - alegoria zespołu depersonalizacji-derealizacji (DD)
Weronika Babiec

Zespół depersonalizacji-derealizacji (DD) – czym jest? Jak sobie z nim radzić?

Zespół depersonalizacji-derealizacji (DD) to specyficzne zaburzenie dysocjacyjne, którego objawy są często trudne do opisania przez osoby nim dotknięte. Poczucie nierealności otaczającej rzeczywistości, a także oderwania od swojego ja” to najczęstsze, o czym mówią pacjenci z DD.

Zespół depersonalizacji-derealizacji to zaburzenie zaliczane do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych. Pacjenci w trakcie epizodu depersonalizacji-derealizacji doświadczają poczucia oddzielenia od samego siebie i oderwania od rzeczywistości. Niekiedy mówią, że czują się „jak we śnie”. Co to jest zespół DD? Jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?

Co to jest zespół depersonalizacji-derealizacji (DD)?

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zespół depersonalizacji-derealizacji zaliczany był do kategorii „innych” zaburzeń nerwicowych. W zaktualizowanej najnowszej wersji ICD-11 obowiązującej od 2022 roku depersonalizacja-derealizacja przyporządkowana jest do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych. Zgodnie z ICD-10 dysocjacja definiowana jest jako „częściowa lub całkowita utrata prawidłowej integracji między wspomnieniami z przeszłości, poczuciem własnej tożsamości, bezpośrednimi wrażeniami i kontrolą dowolnych ruchów ciała”.

Zespół depersonalizacji-derealizacji w Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (DSM-5) również został przyporządkowany do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych i definiowany jest jako uporczywe lub nawracające poczucie odłączenia (oddzielenia) od własnego ciała i procesów psychicznych.

Czym różni się derealizacja od depersonalizacji?

Depersonalizacja to stan psychiczny polegający na oddzieleniu lub oderwaniu od samego siebie i własnego ciała. Osoba doświadczająca depersonalizacji jest niejako obserwatorem własnych procesów psychicznych, myśli, emocji, uczuć i zachowań.

W derealizacji zaś występuje poczucie, że świat zewnętrzny jest nierealny. Osoby doświadczające epizodu derealizacji mają wrażenie, że otaczająca je rzeczywistość jest fikcyjna, nierealna, obca.

Depersonalizacja i derealizacja – objawy

Osoby doświadczające symptomów depersonalizacji-derealizacji bardzo często nie są w stanie samodzielnie opowiedzieć o swoich objawach, ponieważ są one bardzo trudne do zdefiniowania. Depersonalizacja objawia się:

  • poczuciem odłączenia od swojego ciała,
  • byciem obserwatorem własnych myśli, uczuć, emocji,
  • zniekształconym poczuciem czasu,
  • odrętwiałymi zmysłami,
  • poczuciem braku kontroli nad ruchami i mową,
  • osłabionymi reakcjami emocjonalnymi.
Osoby doświadczające epizodu depersonalizacji mogą również czuć, że ich wspomnienia nie są ich własnymi.

Jak wygląda derealizacja? Symptomy derealizacji to m.in.:

  • poczucie obcości lub oddzielenia od otaczającej rzeczywistości,
  • odczuwanie rzeczywistości „jak w filmie”,
  • wrażenie pustki,
  • wrażenie braku myśli,
  • wrażenie funkcjonowania w świecie, który nie istnieje,
  • poczucie zagubienia w świecie,
  • odbieranie świata jako zmienionego i nierealnego,
  • poczucie emocjonalnego oddzielenia od innych.

Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy derealizacja jest niebezpieczna. Jak najbardziej epizod derealizacji może być niebezpieczny, ponieważ osoba, która uważa, że to, co ją otacza, jest nierealne, może być bardziej skłonna do podejmowania zachowań ryzykownych. Warto jednak wiedzieć, że w derealizacji pacjenci zwykle mają zachowaną świadomość i wiedzą, że to, czego doznają, nie jest prawdziwe, ale mimo to nie są w stanie przerwać epizodu.

Jak długo może trwać derealizacja? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, ile trwa derealizacja i depersonalizacja. Objawy mogą trwać zarówno kilka minut, jak i kilka godzin, dni czy miesięcy. Czas trwania depersonalizacji-derealizacji w znacznej mierze zależny będzie od indywidualnej przyczyny wystąpienia zaburzenia.

Powiązane produkty

Zespół DD – przyczyny. Skąd się bierze derealizacja i depersonalizacja?

Jakie są przyczyny depersonalizacji-derealizacji? W pierwotnej postaci DD derealizacja i depersonalizacja jest wynikiem stresującego bodźca. Wśród czynników mogących wywołać epizod wymienia się m.in. przemoc psychiczną, fizyczną i seksualną, nagłą śmierć bliskiej osoby, sytuacje zagrożenia życia i wiele innych stresogennych wydarzeń.

Zespół DD obserwowany jest także w przebiegu niektórych chorób i zaburzeń psychicznych. Depersonalizacja-derealizacja może być jednym z objawów:

  • zaburzeń nastroju, np. depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej,
  • zaburzeń lękowych,
  • fobii,
  • napadów paniki,
  • zaburzeń osobowości,
  • zaburzeń psychotycznych,
  • zaburzeń organicznych: migrena, padaczka.
Epizody derealizacji i depersonalizacji obserwowane są także u osób zdrowych, które są nadmiernie przemęczone i osłabione. Prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu zwiększa się również u osób spożywających substancje psychoaktywne: niektóre leki, alkohol lub narkotyki.

Zespół depersonalizacji-derealizacji – leczenie

Po jakim czasie mija depersonalizacja? Epizod depersonalizacji-derealizacji w większości przypadków mija po ustąpieniu bodźca, jeżeli jego wystąpienie było spowodowane np. zażyciem substancji psychoaktywnej lub nadmiernym stresem.

Odpowiadając na pytanie, jak radzić sobie z depersonalizacją i jak wyleczyć się z derealizacji, należy wspomnieć o psychoterapii, głównie poznawczo-behawioralnej, której celem jest łagodzenie i kontrolowanie objawów. Jeżeli derealizacja-depersonalizacja współwystępuje z inną chorobą lub jest jej objawem, wówczas stosuje się leczenie ukierunkowane na terapię danego schorzenia. W leczeniu derealizacji-depersonalizacji w niektórych przypadkach konieczne może również okazać się zastosowanie leków.

  1. Gaebel, W., Zielasek, J., Reed, M. G. (2017). Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status. Psychiatr. Pol., 51(2): 169–195.
  2. Krawczyk, P., Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatr. Pol., 54(1): 7–20.
  3. Raypole, C. (2019). Understanding Depersonalization and Derealization Disorder. dostęp online: https://www.healthline.com/health/depersonalization-disorder, 19.11.2022.
  4. Sterna, W., Sterna, R. (2018). Depersonalizacja/derealizacja — zespół objawów czy odrębne zaburzenie? Via Medica, 15(1): 26-34.
  5. Sedeno, L. i in. (2014). How Do You Feel when You Can't Feel Your Body? Interoception, Functional Connectivity and Emotional Processing in Depersonalization-Derealization Disorder. PLoS One, 9(6).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Inhalacje dla dzieci – jak zrobić to dobrze?

    Inhalacja to jedna z podstawowych metod leczenia chorób dróg oddechowych u dzieci. Dzięki tej metodzie możliwe jest miejscowe podawanie leków, które mają za zadanie skutecznie redukować objawy i tym samym pomagać w leczeniu. Jakie korzyści może przynieść inhalacja oraz kto nie powinien być poddawany inhalacjom?

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.