Mężczyzna na kanapie z rozmytą głową - alegoria zespołu depersonalizacji-derealizacji (DD)
Weronika Grzywna

Zespół depersonalizacji-derealizacji (DD) – czym jest? Jak sobie z nim radzić?

Zespół depersonalizacji-derealizacji (DD) to specyficzne zaburzenie dysocjacyjne, którego objawy są często trudne do opisania przez osoby nim dotknięte. Poczucie nierealności otaczającej rzeczywistości, a także oderwania od swojego „ja” to najczęstsze, o czym mówią pacjenci z DD.

Zespół depersonalizacji-derealizacji to zaburzenie zaliczane do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych. Pacjenci w trakcie epizodu depersonalizacji-derealizacji doświadczają poczucia oddzielenia od samego siebie i oderwania od rzeczywistości. Niekiedy mówią, że czują się „jak we śnie”. Co to jest zespół DD? Jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?

Co to jest zespół depersonalizacji-derealizacji (DD)?

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zespół depersonalizacji-derealizacji zaliczany był do kategorii „innych” zaburzeń nerwicowych. W zaktualizowanej najnowszej wersji ICD-11 obowiązującej od 2022 roku depersonalizacja-derealizacja przyporządkowana jest do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych. Zgodnie z ICD-10 dysocjacja definiowana jest jako „częściowa lub całkowita utrata prawidłowej integracji między wspomnieniami z przeszłości, poczuciem własnej tożsamości, bezpośrednimi wrażeniami i kontrolą dowolnych ruchów ciała”.

Zespół depersonalizacji-derealizacji w Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (DSM-5) również został przyporządkowany do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych i definiowany jest jako uporczywe lub nawracające poczucie odłączenia (oddzielenia) od własnego ciała i procesów psychicznych.

Czym różni się derealizacja od depersonalizacji?

Depersonalizacja to stan psychiczny polegający na oddzieleniu lub oderwaniu od samego siebie i własnego ciała. Osoba doświadczająca depersonalizacji jest niejako obserwatorem własnych procesów psychicznych, myśli, emocji, uczuć i zachowań.

W derealizacji zaś występuje poczucie, że świat zewnętrzny jest nierealny. Osoby doświadczające epizodu derealizacji mają wrażenie, że otaczająca je rzeczywistość jest fikcyjna, nierealna, obca.

Depersonalizacja i derealizacja – objawy

Osoby doświadczające symptomów depersonalizacji-derealizacji bardzo często nie są w stanie samodzielnie opowiedzieć o swoich objawach, ponieważ są one bardzo trudne do zdefiniowania. Depersonalizacja objawia się:

  • poczuciem odłączenia od swojego ciała,
  • byciem obserwatorem własnych myśli, uczuć, emocji,
  • zniekształconym poczuciem czasu,
  • odrętwiałymi zmysłami,
  • poczuciem braku kontroli nad ruchami i mową,
  • osłabionymi reakcjami emocjonalnymi.
Osoby doświadczające epizodu depersonalizacji mogą również czuć, że ich wspomnienia nie są ich własnymi.

Jak wygląda derealizacja? Symptomy derealizacji to m.in.:

  • poczucie obcości lub oddzielenia od otaczającej rzeczywistości,
  • odczuwanie rzeczywistości „jak w filmie”,
  • wrażenie pustki,
  • wrażenie braku myśli,
  • wrażenie funkcjonowania w świecie, który nie istnieje,
  • poczucie zagubienia w świecie,
  • odbieranie świata jako zmienionego i nierealnego,
  • poczucie emocjonalnego oddzielenia od innych.

Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy derealizacja jest niebezpieczna. Jak najbardziej epizod derealizacji może być niebezpieczny, ponieważ osoba, która uważa, że to, co ją otacza, jest nierealne, może być bardziej skłonna do podejmowania zachowań ryzykownych. Warto jednak wiedzieć, że w derealizacji pacjenci zwykle mają zachowaną świadomość i wiedzą, że to, czego doznają, nie jest prawdziwe, ale mimo to nie są w stanie przerwać epizodu.

Jak długo może trwać derealizacja? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, ile trwa derealizacja i depersonalizacja. Objawy mogą trwać zarówno kilka minut, jak i kilka godzin, dni czy miesięcy. Czas trwania depersonalizacji-derealizacji w znacznej mierze zależny będzie od indywidualnej przyczyny wystąpienia zaburzenia.

Powiązane produkty

Zespół DD – przyczyny. Skąd się bierze derealizacja i depersonalizacja?

Jakie są przyczyny depersonalizacji-derealizacji? W pierwotnej postaci DD derealizacja i depersonalizacja jest wynikiem stresującego bodźca. Wśród czynników mogących wywołać epizod wymienia się m.in. przemoc psychiczną, fizyczną i seksualną, nagłą śmierć bliskiej osoby, sytuacje zagrożenia życia i wiele innych stresogennych wydarzeń.

Zespół DD obserwowany jest także w przebiegu niektórych chorób i zaburzeń psychicznych. Depersonalizacja-derealizacja może być jednym z objawów:

  • zaburzeń nastroju, np. depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej,
  • zaburzeń lękowych,
  • fobii,
  • napadów paniki,
  • zaburzeń osobowości,
  • zaburzeń psychotycznych,
  • zaburzeń organicznych: migrena, padaczka.
Epizody derealizacji i depersonalizacji obserwowane są także u osób zdrowych, które są nadmiernie przemęczone i osłabione. Prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu zwiększa się również u osób spożywających substancje psychoaktywne: niektóre leki, alkohol lub narkotyki.

Zespół depersonalizacji-derealizacji – leczenie

Po jakim czasie mija depersonalizacja? Epizod depersonalizacji-derealizacji w większości przypadków mija po ustąpieniu bodźca, jeżeli jego wystąpienie było spowodowane np. zażyciem substancji psychoaktywnej lub nadmiernym stresem.

Odpowiadając na pytanie, jak radzić sobie z depersonalizacją i jak wyleczyć się z derealizacji, należy wspomnieć o psychoterapii, głównie poznawczo-behawioralnej, której celem jest łagodzenie i kontrolowanie objawów. Jeżeli derealizacja-depersonalizacja współwystępuje z inną chorobą lub jest jej objawem, wówczas stosuje się leczenie ukierunkowane na terapię danego schorzenia. W leczeniu derealizacji-depersonalizacji w niektórych przypadkach konieczne może również okazać się zastosowanie leków.

  1. Gaebel, W., Zielasek, J., Reed, M. G. (2017). Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status. Psychiatr. Pol., 51(2): 169–195.
  2. Krawczyk, P., Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatr. Pol., 54(1): 7–20.
  3. Raypole, C. (2019). Understanding Depersonalization and Derealization Disorder. dostęp online: https://www.healthline.com/health/depersonalization-disorder, 19.11.2022.
  4. Sterna, W., Sterna, R. (2018). Depersonalizacja/derealizacja — zespół objawów czy odrębne zaburzenie? Via Medica, 15(1): 26-34.
  5. Sedeno, L. i in. (2014). How Do You Feel when You Can't Feel Your Body? Interoception, Functional Connectivity and Emotional Processing in Depersonalization-Derealization Disorder. PLoS One, 9(6).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij