Jakie objawy daje cyklotymia? Co to za choroba?

1. Co to jest cyklotymia? Objawy cyklotymii
2. Cyklotymia a ChAD i borderline
3. Cyklotymia – diagnostyka, test
4. Cyklotymia – przyczyny
5. Cyklotymia – leczenie

Co to jest cyklotymia? Objawy cyklotymii

Cyklotymia to zaburzenie afektywne, czyli – jak sama nazwa wskazuje – ma związek z nastrojem. Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) cyklotymia to „utrzymujące się stale wahania nastroju w postaci licznych okresów depresji i łagodnie wzmożonego samopoczucia”. Do rozpoznania zaburzenia wymagane są dwa lata niestabilności nastroju.

Natomiast w klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-5) mamy do czynienia z zaburzeniem cyklotymicznym, które dotyczy osób będących chronicznie albo w stanie depresji, albo euforii. Co więcej, zgodnie z DSM-5 cyklotymia nie spełnia kryteriów żadnego z epizodów: depresyjnego, hipomaniakalnego i maniakalnego. Podobnie jak w ICD-10, do zdiagnozowania cyklotymii wymagany jest co najmniej 2-letni czas występowania objawów u dorosłych oraz roczny u dzieci i młodzieży.

Jakie są objawy cyklotymii? Pacjenci z zaburzeniem cyklotymicznym w stanie podwyższonego nastroju charakteryzują się następującymi objawami:

• euforia,
• natłok i gonitwa myśli,
• nadmierny optymizm,
• gadatliwość,
• nieodpowiedzialność i impulsywność,
• skłonność do zachowań ryzykownych,
• wysokie poczucie własnej wartości,
• pobudzenie,
• zmniejszona potrzeba snu,
• przekonanie o tym, że mogą dokonać „niemożliwego”.

Z kolei w momencie obniżonego nastroju pojawiają się symptomy takie jak:

• smutek,
• płaczliwość,
• drażliwość,
• spadek motywacji,
• rozkojarzenie/problemy z koncentracją,
• pesymizm,
• izolowanie się od innych,
• niskie poczucie własnej wartości i niska samoocena,
• poczucie winy,
• brak poczucia sensu życia,
• myśli/próby samobójcze.

Oba te stany w cyklotymii naprzemiennie przeplatają się między sobą. Niemniej jednak jednocześnie mogą pojawiać się kilkumiesięczne okresy bez występowania objawów.

Cyklotymia a ChAD i borderline

Wiele osób zastanawia się, czy cyklotymia to ChAD, czyli choroba afektywna dwubiegunowa. Przebieg cyklotymii jest podobny do ChAD, niemniej jej objawy są znacznie łagodniejsze. Warto wiedzieć, że cyklotymia może zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej, dlatego powinna zostać poddana odpowiedniemu leczeniu.

Jednym z problemów diagnostycznych jest rozróżnienie cyklotymii od zaburzenia osobowości z pogranicza, czyli borderline. W cyklotymii i borderline można bowiem dostrzec pewne podobne objawy, takie jak np. impulsywność, wzmożone poczucie własnej wartości, ale i spadek nastroju oraz inne symptomy depresyjne. Jednak w przypadku borderline objawy te będą znacznie bardziej nasilone. Ponadto nastrój w borderline zmienia się bardzo szybko, nawet w ciągu kilku godzin.

Cyklotymia – diagnostyka, test

Osobą, która zajmuje się diagnozą i leczeniem cyklotymii, jest lekarz psychiatra. Specjalista na podstawie wywiadu diagnostycznego oraz oceny psychologicznej i psychiatrycznej dokonuje wstępnego rozpoznania i proponuje dalszą ścieżkę postępowania. W diagnostyce cyklotymii psychiatra może zalecić np. prowadzenie tzw. dziennika nastroju, w którym pacjent będzie zapisywać, jaki nastrój odczuwa w różnych momentach w ciągu dnia.

Aby prawidłowo zdiagnozować cyklotymię, przede wszystkim należy kierować się kryteriami diagnostycznymi, wśród których jest wymóg co najmniej 2-letniego utrzymywania się objawów zaburzenia. Podczas diagnozy lekarz musi także wykluczyć inne zaburzenia, które mogą być mylone z cyklotymią, m.in. choroba afektywna dwubiegunowa, borderline, schizofrenia  czy dystymia.

Cyklotymia – przyczyny

Przyczyny zaburzenia cyklotymicznego do tej pory nie zostały dobrze zbadane. Zakłada się, że większe ryzyko wystąpienia tego schorzenia obserwowane jest u osób obciążonych genetycznie chorobami afektywnymi. Mówiąc o przyczynach cyklotymii, wskazuje się też na zaburzenia funkcjonowania niektórych neuroprzekaźników w mózgu: serotoniny, dopaminy i noradrenaliny.

Ponadto wystąpienie cyklotymii może być związane z silnym i przewlekłym stresem oraz z traumatycznymi doświadczeniami z przeszłości.

Cyklotymia – leczenie

Objawy cyklotymii w większości przypadków są na tyle łagodne, że wiele osób nie decyduje się skorzystać z pomocy specjalisty. Wahania nastroju jednak wyraźnie dezorganizują codzienne życie, a co więcej – wpływają na zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju ChAD. Osoby z cyklotymią zmagają się z objawami depresyjnymi, które mogą prowadzić do myśli, a nawet prób samobójczych. Z drugiej strony objawy podobne do epizodu hipomaniakalnego mogą skutkować impulsywnymi i ryzykownymi zachowaniami, dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiedniego leczenia.

Leczenie zaburzenia cyklotymicznego opiera się także na psychoterapii poznawczo-behawioralnej, która polega na m.in. znalezieniu sposobów radzenia sobie ze stresem, zmianie myślenia i zachowania oraz na zidentyfikowaniu tego, co wywołuje i nasila objawy cyklotymii. Wszystko to ma na celu złagodzić objawy lub całkowicie je zniwelować.