Dystymia – objawy, leczenie i przyczyny

Dystymia jest rodzajem depresji. Charakteryzuje się trwającym minimum dwa lata, czyli przewlekłym, obniżeniem nastroju, aczkolwiek jej objawy są łagodniejsze niż w przypadku depresji endogennej. Inaczej dystymia bywa też nazywana depresją nerwicową lub też przewlekłą depresją z lękiem.

Jakie są przyczyny powstania dystymii?

Jak w przypadku większości chorób o podłożu psychicznym, przyczyny powstawania dystymii nie są do końca poznane. Badacze i lekarze biorą jednak pod uwagę kilka różnych czynników, które mogą powodować u chorego rozwój tego typu zaburzeń. Przede wszystkim w przypadku dystymii bierze się pod uwagę uwarunkowania genetyczne. O roli czynników genetycznych w rozwoju dystymii może świadczyć fakt, że bardzo często zdarza się, iż w rodzinie chorego na dystymię ktoś wcześniej już cierpiał z powodu zaburzeń natury psychicznej, np. z powodu depresji czy też choroby afektywnej dwubiegunowej.

Jako kolejną przyczynę rozwoju dystymii u pacjenta, rozpatruje się również zaburzenia w obrębie układu neuroprzekaźników w mózgu, zwłaszcza zmniejszona ilość serotoniny i noradrenaliny. Ostatnio mówi się też o tym, że wpływ na rozwój dystymii mogą mieć również zaburzenia w układzie endokrynnym, głównie nieprawidłowa praca gruczołu tarczowego oraz nadnerczy i zaburzona praca układu podwzgórze- przysadka- nadnercza. Dodatkowo może się zdarzyć, że za rozwój dystymii nie są odpowiedzialne żadne czynniki organiczne, a powstaje ona samoistnie. W takiej sytuacji często jej rozwój poprzedzany jest traumatycznym dla pacjenta wydarzeniem, jakim może być śmierć kogoś bliskiego, problemy finansowe, zła sytuacja w pracy.

Jakie są najczęściej występujące u pacjentów objawy dystymii?

Przede wszystkim u chorych, u których zostanie rozpoznana dystymia, dominującym objawem jest ciągle obniżony nastrój. Pacjent taki cały czas jest smutny, nic go nie cieszy, nie ma chęci na różnego rodzaju spotkania towarzyskie czy też nawet na spotkania z najbliższą rodziną. Ponadto, częstym objawem są też problemy ze snem, chory nie może spać, przez całą noc "przewraca się z boku na bok". Typowym objawem dystymii jest też uczucie przewlekłego zmęczenia, pacjentowi nic się nic chce, nie ma ochoty nawet na wykonywanie czynności, które do niedawana sprawiały mu wiele przyjemności. Chory zaczyna też tracić wszystkie dotychczasowe zainteresowania, może mieć też bardzo duży problem ze skupieniem uwagi nawet na ważnych rzeczach.

Zdarza się też, że w przebiegu dystymii obecne są również zburzenia łaknienia – pacjent nie ma apetytu, nie chce nic jeść lub wręcz odwrotnie, mógłby jeść cały czas i to w dużych ilościach. Chory ma problem z podejmowaniem wszelkich decyzji, nawet tych najbardziej błahych dotyczących  np. kupna czegoś w sklepie. Samoocena pacjenta jest bardzo niska i z biegiem czasu trwania choroby staje się ona coraz gorsza. Chory ma poczucie beznadziejności, ma wrażenie, ze wszystko jest bez sensu, że absolutnie już nic dobrego na pewno go w życiu nie spotka. Czasami pacjent odczuwa też przez prawie cały czas napięcie psychiczne, a nawet lęk, który bywa, że jest mocno nasilony. W naprawdę ciężkich przypadkach chory przestaje też dbać o higienę osobistą.

Kto może zachorować na dystymię? 

Zazwyczaj na dystymię chorują ludzie młodzi. Zwykle pierwsze objawy dystymii pojawiają się już w okresie dojrzewania, częste są też zachorowania wśród młodych ludzi dorosłych pomiędzy 20. a 30. rokiem życia. Czasami chorują również ludzie starsi, bywa, że choroba dotyka też dzieci. Zwykle większe ryzyko rozwoju dystymii obserwuje się też u kobiet oraz wśród krewnych pierwszego stopnia chorych na depresje endogenną. 

W jaki sposób stawia się rozpoznanie dystymii? 

Rozpoznanie dystymii jest stawiane przez lekarza specjalistę psychiatrii. Stawia on diagnozę na podstawie rozmów z pacjentem oraz po obserwacji zachowania chorego. Aby psychiatra mógł postawić rozpoznanie dystymii, musi on stwierdzić, że co najmniej dwa objawy z wyżej wymienionych utrzymują się u pacjenta przez co najmniej dwa lata, a okresy remisji, jeśli w ogóle występują, trwają nie dłużej niż dwa miesiące.

U dzieci i młodzieży zaś do postawienia ostatecznej diagnozy objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej rok. Widać zatem, że aby specjalista mógł postawić ostateczną diagnozę, musi spotykać się z pacjentem długo i regularnie.

Jak leczy się dystymię?

W leczeniu dystymii wykorzystuje się skojarzenie psychoterapii z leczeniem farmakologicznym. W farmakoterapii dystymii najczęściej stosuje się leki należące do inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), jak również inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI) oraz trójcykliczne leki przeciwdepresyjne. Natomiast najczęściej wykorzystywaną formą psychoterapii jest metoda poznawczo-behawioralna.

Wybór właściwej metody leczenia dystymii jest również uzależniony od stopnia nasilenia objawów i czasu trwania choroby, zatem lekarz psychiatra zawsze też ustala indywidualny schemat postępowania dla każdego pacjenta. Dzięki temu leczenie jest jak najbardziej efektywne i chory pacjent jak najszybciej zacznie obserwować u siebie systematyczne zmniejszanie się uciążliwych objawów i poprawę swojego samopoczucia.