Trądzik u dorosłych. Jakie są jego przyczyny i jak pielęgnować cerę trądzikową u osób dorosłych?

Trądzik, kiedyś kojarzony głównie z burzliwym okresem dojrzewania, coraz częściej staje się problemem osób po 25., a nawet 30. i 40. roku życia. Trądzik u dorosłych (Acne Tarda) to dermatoza o złożonym podłożu, która potrafi znacząco obniżyć komfort życia i wpłynąć na samoocenę. Jej przebieg i przyczyny różnią się od trądziku młodzieńczego, dlatego wymaga ona innego podejścia nie tylko w diagnostyce, ale także w leczeniu i codziennej pielęgnacji.

1. Trądzik u dorosłych – przyczyny
2. Jakie badania wykonać w przypadku trądziku u dorosłych?
3. Jak leczyć trądzik u dorosłych? 
4. Codzienna pielęgnacja skóry z trądzikiem u dorosłych
5. Trądzik dorosłych – najczęściej zadawane pytania
6. Trądzik u dorosłych – podsumowanie

Trądzik u dorosłych – przyczyny

W odróżnieniu od trądziku pospolitego (Acne Vulgaris), który zwykle lokalizuje się w strefie T (czoło, nos, broda), trądzik u dorosłych najczęściej pojawia się w strefie U, czyli na linii żuchwy, brodzie i szyi. Zmiany mają charakter zapalny – są to bolesne, głęboko osadzone guzki i krosty, które trudno się goją i często pozostawiają po sobie przebarwienia oraz blizny.

U podłoża problemu leży wiele współwystępujących czynników, a terapia jest często długim procesem. Najważniejsze przyczyny trądziku dojrzałego:

• Zaburzenia hormonalne: To główny winowajca. Nawet niewielkie wahania w gospodarce hormonalnej mogą prowadzić do nasilenia zmian. Kluczową rolę odgrywają:
  • androgeny – nadmiar lub nadwrażliwość receptorów na męskie hormony płciowe stymuluje gruczoły łojowe do nadprodukcji sebum;
  • estrogeny i progesteron – spadek ich poziomu w drugiej fazie cyklu miesiączkowego osłabia kondycję skóry i może nasilać zmiany trądzikowe;
  • prolaktyna – jej podwyższony poziom, często związany ze stresem, również może stymulować produkcję androgenów;
  • insulina i hormon wzrostu (IGF-1) – wysoki poziom insuliny (hiperinsulinemia) prowadzi do zwiększonej produkcji androgenów;
  • hormony tarczycy – zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy mogą negatywnie wpływać na stan cery.
• Stres i styl życia: Przewlekły stres prowadzi do uwalniania kortyzolu, który osłabia barierę naskórkową i nasila procesy zapalne w organizmie, co stwarza idealne warunki do rozwoju trądziku. Niehigieniczny tryb życia i pośpiech również nie sprzyjają cerze.
• Niewłaściwa dieta: Produkty o wysokim indeksie glikemicznym (słodycze, białe pieczywo), ostre przyprawy, nabiał (szczególnie mleko) oraz żywność wysokoprzetworzona mogą zaostrzać zmiany skórne.
• Czynniki genetyczne: Skłonność do trądziku bywa dziedziczna.
• Zanieczyszczenie środowiska: Toksyny i zanieczyszczenia obecne w powietrzu mogą zaburzać funkcjonowanie skóry.
• Niewłaściwa pielęgnacja: Stosowanie zbyt agresywnych, wysuszających kosmetyków lub produktów komedogennych (zatykających pory) może pogarszać stan cery.

Jakie badania wykonać w przypadku trądziku u dorosłych?

Diagnostyka jest kluczowym elementem skutecznej terapii trądziku dojrzałego. Ze względu na to, że za problemem często stoją zaburzenia wewnętrzne, sama pielęgnacja może okazać się niewystarczająca. Terapia powinna być prowadzona we współpracy kilku specjalistów – dermatologa, kosmetologa, a często także endokrynologa i ginekologa.

W celu zidentyfikowania przyczyny problemu lekarz może zlecić wykonanie badań laboratoryjnych. Podstawowy panel zazwyczaj obejmuje:

• morfologię krwi z oznaczeniem białka C-reaktywnego (CRP), które jest wskaźnikiem stanu zapalnego w organizmie;
• badania hormonalne:
  • hormony płciowe – estradiol, progesteron, testosteron wolny, DHEA-S, DHT (dihydrotestosteron);
  • hormony przysadkowe – LH (hormon luteinizujący), FSH (hormon folikulotropowy), prolaktyna;
  • globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG);
  • poziom insuliny i glukozy na czczo w celu oceny gospodarki cukrowej.

Ważne jest, aby badania hormonów płciowych u kobiet wykonywać w odpowiednich dniach cyklu miesiączkowego, zgodnie z zaleceniami lekarza (np. estradiol, LH, FSH zazwyczaj między 1. a 4. dniem cyklu, a progesteron między 19. a 21.).

Jak leczyć trądzik u dorosłych? 

Leczenie trądziku dojrzałego jest procesem wielokierunkowym i wymaga cierpliwości. Terapia powinna być spersonalizowana i opierać się na dokładnej diagnostyce. Leczenie łączy w sobie działania przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, nawilżające, seboregulujące oraz odbudowujące barierę ochronną skóry.

W zależności od nasilenia zmian i ich przyczyny terapia może obejmować:

• Leczenie farmakologiczne: Wprowadzane przez dermatologa, może polegać na stosowaniu preparatów miejscowych (antybiotyki, retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu) lub leków doustnych (antybiotyki, izotretynoina, leki hormonalne).
• Profesjonalne zabiegi kosmetologiczne: Stanowią nieocenione wsparcie dla leczenia dermatologicznego i pielęgnacji domowej. Ich celem jest ograniczenie stanu zapalnego, regulacja pracy gruczołów łojowych, przebudowa skóry oraz redukcja blizn i przebarwień. Do najskuteczniejszych zabiegów należą:
  • peelingi chemiczne z wykorzystaniem kwasów, takich jak kwas azelainowy, laktobionowy, salicylowy czy traneksamowy;
  • terapie z użyciem retinoidów;
  • zabiegi z wykorzystaniem aparatury – światło LED niebieskie lub zielone, prądy d’Arsonvala czy światło pulsacyjne IPL.
• Suplementację: Może być cennym uzupełnieniem diety i terapii. Warto rozważyć suplementy o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, takie jak cynk, witamina C, kurkumina czy kwasy omega-3. Pomocne mogą okazać się również adaptogeny (np. ashwagandha), które wspierają organizm w walce ze stresem, oraz palma sabałowa, która wykazuje działanie antyandrogenne.

Codzienna pielęgnacja skóry z trądzikiem u dorosłych

Prawidłowa pielęgnacja domowa jest fundamentem w walce z trądzikiem dojrzałym. Skóra trądzikowa, mimo skłonności do przetłuszczania, jest często wrażliwa, odwodniona i ma naruszoną barierę hydrolipidową, dlatego rutyna pielęgnacyjna musi być przemyślana i delikatna.

• Oczyszczanie: Należy zrezygnować z agresywnych, wysuszających żeli z alkoholem. Idealnym rozwiązaniem jest stosowanie wieczorem dwuetapowego oczyszczania – najpierw olejek lub płyn micelarny do zmycia makijażu i zanieczyszczeń, a następnie łagodny żel lub pianka do mycia twarzy o fizjologicznym pH.
• Tonizacja i działanie celowane: Po umyciu skóry warto zastosować tonik, który przywróci jej prawidłowe pH. Następnie należy sięgnąć po serum z substancjami aktywnymi. W pielęgnacji cery z trądzikiem dojrzałym świetnie sprawdzają się kosmetyki z kwasem azelainowym, niacynamidem, retinoidami (retinal, retinol) czy kwasem salicylowym. Składniki te działają przeciwzapalnie, normalizują wydzielanie sebum i wspomagają redukcję przebarwień.
• Nawilżanie i odbudowa: To kluczowy krok, ponieważ nawet tłusta cera potrzebuje nawilżenia. Należy wybierać lekkie kremy, które nie zapychają porów, ale skutecznie regenerują skórę. Warto szukać w składzie ceramidów, kwasu hialuronowego, wąkroty azjatyckiej czy pantenolu, które odbudowują barierę ochronną skóry.
• Ochrona przeciwsłoneczna: Jest absolutnie obowiązkowa przez cały rok. Promieniowanie UV nasila stany zapalne, powoduje powstawanie przebarwień pozapalnych i przyspiesza starzenie się skóry. Należy codziennie stosować krem z wysokim filtrem SPF 50.

Trądzik dorosłych – najczęściej zadawane pytania

Objawem jakich chorób jest trądzik u osób dorosłych?

Uporczywy trądzik u osoby dorosłej, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne niepokojące objawy (np. nieregularne miesiączki, nadmierne owłosienie, gwałtowny wzrost wagi, wypadanie włosów), może być sygnałem świadczącym o chorobach ogólnoustrojowych. Najczęściej jest powiązany z zaburzeniami hormonalnymi, takimi jak zespół policystycznych jajników (PCOS), choroby tarczycy (np. Hashimoto, niedoczynność tarczycy), insulinooporność czy zaburzenia pracy nadnerczy. Z tego względu tak ważne są konsultacja lekarska i szeroka diagnostyka.

Czego brakuje w organizmie przy trądziku osób dorosłych?

Trądzik rzadko jest wynikiem niedoboru jednego składnika – najczęściej jest efektem zaburzonej równowagi w organizmie. Badania wskazują jednak na korelację między nasileniem trądziku a niższym poziomem niektórych składników odżywczych. Szczególną uwagę zwraca się na potencjalne niedobory cynku, który reguluje pracę gruczołów łojowych i działa przeciwzapalnie. Ważna jest również odpowiednia podaż witamin z grupy B, witaminy A, D oraz antyoksydantów takich jak witamina C i E. Istotna jest także równowaga kwasów tłuszczowych – dieta bogata w prozapalne kwasy omega-6 i jednocześnie uboga w przeciwzapalne omega-3 może zaostrzać zmiany skórne.

Trądzik u dorosłych – podsumowanie

Trądzik dojrzały to złożony problem dermatologiczny, którego nie należy lekceważyć. Jego terapia wymaga holistycznego podejścia, które powinno obejmować nie tylko odpowiednio dobrane leczenie i pielęgnację, ale także modyfikację diety i stylu życia. Kluczem do sukcesu są współpraca z lekarzami i kosmetologami, cierpliwość oraz systematyczność w działaniu. Dzięki kompleksowej i dobrze zaplanowanej strategii możliwe jest wyciszenie stanów zapalnych, zredukowanie niedoskonałości i odzyskanie zdrowego, promiennego wyglądu skóry.