Resweratrol – czym jest i jak działa? Gdzie występuje i jak wpływa na zdrowie?

Fitoskładniki, czyli naturalnie występujące w roślinach substancje, których zadaniem jest ochrona przed negatywnymi czynnikami (jak zanieczyszczenia, infekcje wirusowe czy grzybicze), mogą przyjść w sukurs nam ludziom w walce z chorobami cywilizacyjnymi. Resweratrol jest aktualnie jednym z najintensywniej eksplorowanych substancji tego typu. Co to jest? W jakim winie znajdziemy go najwięcej? Czy liposomalny jest lepszy od „zwykłego”? Czy warto go suplementować? W jakich owocach występuje? Odpowiedzi na ta i wiele innych pytań udzielamy w poniższym artykule.     

1. Resweratrol – co to jest? Gdzie występuje?
2. Właściwości i działanie resweratrolu 
3. Skutki uboczne resweratrolu 
4. Suplementy z resweratrolem – które wybrać, jak dawkować? 

Choroby cywilizacyjne, jak nadciśnienie, cukrzyca, dolegliwości ze strony układu krążenia, otyłość, choroby układu nerwowego to palący problem, z którym jako ludzkość mierzymy się już od jakiegoś czasu. Nieustannie poszukiwane są nowe leki, które pomogą naszemu i kolejnym pokoleniom okiełznać te zdrowotne problemy. Leków poszukujemy pośród nowych, syntezowanych w warunkach laboratoryjnych substancji, jak również w naturze. Przyjrzyjmy się bliżej substancji, którą możemy znaleźć w ciemnych winogronach, malinach czy truskawkach.  

Resweratrol – co to jest? Gdzie występuje?

Resweratrol jest substancją pochodzenia roślinnego. Po raz pierwszy został wyizolowany w 1940 roku z rośliny o nazwie ciemiężyca biała (łac. Veratrum grandiflorum). Od tej pory potwierdzono jego występowanie w około 70 gatunkach roślin. Najbardziej znane z zawartości resweratrolu są ciemne winogrona, w których jego największa ilość znajduje się w skórce i pestkach. Znajdziemy go także w orzeszkach ziemnych, czarnej porzeczce, truskawkach, malinach czy morwie.  

Resweratrol zaliczamy do grupy związków o nazwie polifenole. Jak wielu z jej przedstawicieli także i resweratrol posiada właściwości przypisywane fitoskładnikom (substancje pochodzenia roślinnego, których celem jest ochrona rośliny przed patogenami np. wirusami i grzybami).        

Ze względu na możliwe warianty przestrzennej budowy resweratrolu rozróżniamy jego odmiany cis oraz trans. Warto pamiętać, że za biologicznie aktywną uznaje się odmianę trans.

Właściwości i działanie resweratrolu 

Przybliżając właściwości resewratrolu, nie sposób pominąć tzw. „paradoksu francuskiego” lub „fenomenu francuskiego”. W badaniach przeprowadzonych przez Światową Organizację Zdrowa (World Health Organization, WHO) w ramach projektu MONICA, w którym analizowano wyniki uzyskane dla populacji rzędu 15 milionów osób w wieku 25–64 lat, zauważono pewien paradoks. Ludność zamieszkująca obszar Francji, mimo bogatej w cukier i nienasycone tłuszcze diety, charakteryzowała się niskim procentem przypadków śmiertelnych związanych z chorobą wieńcową. Fenomen ten powiązano z kulturą spożywania czerwonego wina, które jest między innymi bogate właśnie w resweratrol.  

Badania naukowe przeprowadzone in vitro oraz in vivo wykazały, że ten naturalny składnik cechuje szereg właściwości mogących przyczynić się do poprawy działania naszego organizmu. Resweratrol ma działanie antyoksydacyjne – przeciwdziała niebezpiecznym dla zdrowia substancjom, jakimi są wolne rodniki. Działa przeciwwirusowo, przeciwgrzybicznie, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Wykazano również jego zdolność do hamowania agregacji czerwonych krwinek, a tym samym powstawania zakrzepów. Hamując narastanie płytek cholesterolowych, działa także przeciwmiażdżycowo. Inny sposób, w jaki pozytywnie wpływa na układ krwionośny, to pobudzenie produkcji tlenku azotu prowadzące do zwiększenia światła naczyń i ochrony przed niedokrwieniem. Pozytywny wpływ udowodniono również w przypadku insulinowrażliwości oraz pobudzenia lipolizy, która odpowiada za zmniejszenie tkanki tłuszczowej. Co więcej, ten fitoskładnik ma właściwości przeciwnowotworowe oraz neuroprotekcyjne.     

Niejednoznaczne wyniki uzyskano w przypadku wpływu resweratrolu na przebieg ciąży. Badania jego działania na modelach zwierzęcych (mysich i szczurzych) dają pewne obiecujące wyniki w kontekście np. cukrzycy ciążowej czy niedotlenienia. Z drugiej strony wskazuje się na niepożądane działanie związane z procesem wchłaniania żelaza. Do etapu jego stosowania jako substancji zalecanej jest zatem jeszcze daleka droga. Nie oznacza to jednak, że będąc w ciąży, mamy zrezygnować z roślin czy innych standardowych produktów zawierających resweratrol.

Skutki uboczne resweratrolu 

Resweratrol jest substancją ogólnie uznawaną za bezpieczną i nie powodującą działań ubocznych, jeżeli przyjmowany jest w rozsądnych dawkach. Jednak analizując wyniki raportowane przez naukowców, można wysnuć wniosek, że nieodpowiednio stosowany może stać się czynnikiem negatywnie wpływającym na zdrowie. Z dostępnych badań, przeprowadzonych na modelach zwierzęcych, wynika, że wysokie dawki tego fitoskładnika (powyżej 3 g na każdy kg masy ciała) mogą przyczynić się do wywołania niektórych chorób. Ze względu swoje działanie antyoksydacyjne, przyjmowany długotrwale w nadmiernej ilości, może doprowadzić do zmian w nerkach i pęcherzu żółciowym i/lub niekorzystnych wyników morfologii krwi. Postulowane jest również, że może on wchodzić w interakcję z lekami zażywanymi rutynowo (np. lekami przeciwzakrzepowymi). Dlatego też decyzję o długotrwałej suplementacji należy skonsultować z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą. 

Suplementy z resweratrolem – które wybrać, jak dawkować? 

Wysoka popularność resweratrolu sprawia, że na rynku suplementów diety znajdziemy całe mnóstwo preparatów zawierających ten cenny składnik „solo” lub w towarzystwie wielu innych substancji aktywnych o właściwościach prozdrowotnych (np. z lecytyną). Dostępne są zarówno tabletki, kapsułki jak i saszetki, a także preparaty zawierające resweratrol w płynie, dozowane w kroplach.  

Nie ma jednej uogólnionej dawki resweratrolu, która będzie długofalowo skuteczna we wspomaganiu naszego organizmu. Przyczyną jest fakt, że dawki powinny być dostosowane np. do wieku, masy ciała czy schorzeń, które dolegają pacjentowi. Co więcej, ilość antyoksydantu zawartego w wybranym suplemencie nie zawsze przekłada się na wysoką administrację w organizmie. Biodostępność resweratrolu jest niska. Naukowcy pracują nad nowymi formami tego fitoskładnika, które będą lepiej wchłaniane w naszym przewodzie pokarmowym. Przykładem jest resweratrol zamknięty w specjalnych mikrokapsułkach – liposomach – resewratrol liposomalny. Odpowiedź na pytanie, jak dawkować wybrany przez nas suplement diety, powinna być umieszczona na ulotce do niego dołączonej. Wszelkie wątpliwości powinniśmy jednak skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.      

Przybliżając resweratrol, należy również wspomnieć, że jest on składnikiem z powodzeniem stosowanym w kosmetyce. Na rynku dostępne są różne formuły zawierające ten cenny antyoksydant. Znajdziemy go w kremach, maskach, serach oraz innego rodzaju kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry całego ciała.