Bergamota – czy jest skuteczna w walce z za wysokim poziomem cholesterolu? Pomarańcza bergamota a monakolina – co wybrać?

Zaburzenia lipidowe i związane z nimi choroby układu sercowo-naczyniowego to ogromny i stale narastający problem współczesnych społeczeństw. Zmusza to do poszukiwania nowych rozwiązań i terapii, które będą wykazywały się wyższą skutecznością i bezpieczeństwem.

Pomarańcza bergamota – co to za owoc? Właściwości

Pomarańcza bergamota (łac. Citrus bergamia Risso & Poiteau), nazywana bergamotą, cytryną bergamotką lub bergamotką, jest drzewem z rodziny rutowatych (łac. Rutaceae) i nie należy jej mylić z dziką bergamotką (łac. Monarda fistulosa), czyli pysznogłówką dętą. Pochodzi najprawdopodobniej z Indii, a jej największe uprawy znajdują się we Włoszech. Nazwa rośliny pochodzi od miasta Bergamo, gdzie od wieków pozyskiwano i sprzedawano olejek z bergamoty. Drogocennych składników, czyli olejku i soku, dostarczają owoce przypominające małe pomarańcze lub limonki. Są zielone, charakterystycznie pofałdowane, w smaku cierpkie z wyraźnie wyczuwalną dozą goryczy.

Olejek eteryczny z bergamoty, którego dostarczają również liście i kwiaty, wykorzystywany jest w przemyśle perfumeryjnym, kosmetycznym oraz do aromatyzowania popularnej herbaty Earl grey. Badania wykazały również jego działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i rozkurczowe, co wykorzystuje się m.in. w pielęgnacji skóry trądzikowej. Potwierdzono, że olejek bergamotowy używany do aromatoterapii zmniejsza nasilenie objawów depresji u pacjentów powyżej 60. roku życia. Wątpliwe natomiast wydają się doniesienia na temat jego działania przeciwlękowego, przeciwłuszczycowego czy wspomagającego odchudzanie. Podczas stosowania olejku z bergamoty u zwierząt stwierdzono obniżanie poziomu glukozy we krwi. Choć nie potwierdzono tego w badaniach na ludziach, należy zachować ostrożność, szczególnie u pacjentów stosujących leki przeciwcukrzycowe. Przed zewnętrznym użyciem olejku warto sprawdzić reakcję skóry na jej małym obszarze i pamiętać o jego fototoksyczności w połączeniu z promieniowaniem UV. Reakcja fototoksyczna przypomina oparzenia słoneczne, którym towarzyszy zaczerwienienie, obrzęk oraz pęcherze. Uczulenie pojawia się niemal natychmiast lub do kilku godzin po ekspozycji na światło.

Wpływ bergamoty na obniżenie poziomu cholesterolu

Prowadząc badania nad pomarańczą bergamotą, naukowcy odkryli, że sok z owoców zawiera polifenole, a dokładniej flawonoidy: flawanony i flawony. Ich skład jest unikatowy, a stężenie najwyższe wśród wszystkich owoców cytrusowych. Wyodrębniono m.in. naringinę, neoeriocytrynę, neohesperydynę, melitydynę, rhoifolinę i poncirinę, które na drodze różnych mechanizmów wpływają korzystnie na profil lipidowy i na poziom cukru we krwi. Obniżają one stężenie cholesterolu całkowitego i LDL (tzw. złego cholesterolu) oraz podnoszą frakcję HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu. Zauważono również znaczącą redukcję poziomu trójglicerydów. Pacjenci stosujący BPF – standaryzowaną kompozycję polifenoli – uzyskują również dobre wyniki w ograniczaniu insulinooporności, redukcji masy ciała i zmniejszenia stłuszczenia wątroby. Terapia BPF wpływa na poprawę funkcji śródbłonka naczyniowego oraz erekcji u pacjentów z cukrzycą. Do działań BPF zaliczyć można również wpływ na zmniejszone przewodnictwo bólu przewlekłego, działanie ochronne przed skutkami promieniowania UVB – istotne w profilaktyce przeciwstarzeniowej, w kontekście nowotworów skóry, a także działanie protekcyjne na mięsień sercowy podczas chemioterapii.

Suplementacja ekstraktem z bergamoty – dla kogo?

Według oficjalnych zaleceń stosowanie standaryzowanej kompozycji polifenoli z bergamoty można rekomendować pacjentom:

• z zespołem metabolicznym,
• z niskim lub umiarkowanym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, gdy nie trzeba intensywnie obniżać poziomu lipidów we krwi,
• którzy nie chcą lub nie mogą przyjmować statyn,
• którzy przyjmują już statyny, ale leczenie wymaga zastosowania większej dawki.

Jak stosować bergamotę na cholesterol?

Suplementy z bergamotą na cholesterol zaleca się przyjmować od 1 do 3 razy dziennie przed posiłkami. Należy popijać je wodą. Dawka polifenoli zależna jest od stanu klinicznego pacjenta i wnosi od 500 do 1500 mg.

Polifenole z pomarańczy bergamoty wykazują wysoką aktywność bakteriobójczą wobec bakterii Helicobacter pylori, która jest przyczyną zapaleń błony śluzowej i nowotworów żołądka oraz owrzodzeń żołądka i dwunastnicy. Wykazano również, że połączenie w leczeniu antybiotyku z ekstraktem bergamoty zwiększa jego skuteczność. Badania nadal trwają i niosą nadzieję na alternatywne terapie zakażeń w przypadku stale narastającej antybiotykoodporności.

Bergamota czy monakolina – co wybrać? Jakie są najnowsze wytyczne?

Ze względu na ogromny potencjał i wielokierunkowe działanie, a jednocześnie brak działań niepożądanych podczas terapii, obecne rekomendacje zalecają stosowanie standaryzowanych kompozycji polifenoli z bergamoty. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca stosowanie bergamoty w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, gdyż korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową i węglowodanową oraz na naczynia krwionośne, co zostało potwierdzone w badaniach klinicznych. Ponadto w świetle ostatnich doniesień – w przeciwieństwie do monakoliny jest pozbawiona działań niepożądanych, posiada wysoką skuteczność porównywalną ze statynami i jest dobrze tolerowana przez pacjentów.