Jak zmiana czasu z zimowego na letni wpływa na zdrowie?

W nocy z 30 na 31 marca przestawiamy wskazówki zegara o godzinę do przodu (z 2:00 na 3:00). Zmiana czasu z zimowego na letni nie jest łatwa dla naszych wewnętrznych zegarów. Jakie konsekwencje zdrowotne powoduje ich desynchronizacja?

1. Zmiana czasu negatywnie wpływa na nasze zdrowie
2. Zmiana czasu przyczynia się do wzrostu częstości śmiertelnych wypadków
3. Czy należy zrezygnować z sezonowych zmian czasu?
4. Jakie byłyby skutki zniesienia zmian czasu?
5. Czym są geny zegarowe?

Zmiana czasu negatywnie wpływa na nasze zdrowie

Każda komórka naszego ciała śledzi zmiany w codziennych wzorcach okołodobowych. Wszelkie odstępstwa od rutyny mogą wywoływać reakcję stresową i prowadzić do zaburzeń metabolicznych, behawioralnych i poznawczych. Mogą powodować zaburzenia snu, uczenia się, a nawet utratę pamięci oraz trudności w interakcjach społecznych.

Według Josepha Takahashiego, jednego z czołowych ekspertów w dziedzinie zegarów biologicznych z Peter O'Donnell Jr. Brain Institute na Uniwersytecie UT Southwestern, na rozwój tych chorób mają wprawdzie wpływ różne czynniki, lecz „wielu naukowców uważa, że głównym winowajcą jest zakłócenie optymalnego fazowania naszych rytmów okołodobowych – synchronizacji naszych rytmów z fazą słonecznego cyklu dnia i nocy”.

– przekonuje Eve Van Cauter, profesor medycyny na Uniwersytecie w Chicago, w rozmowie dla „Healthline”.

Zmiana czasu przyczynia się do wzrostu częstości śmiertelnych wypadków

Najnowsze analizy wykazały, że przejście na czas letni sprzyja deprywacji snu i zaburzeniom dobowym, co z kolei wpływa na wzrost ryzyka zdarzeń takich jak wypadki samochodowe. Występują one częściej rano bezpośrednio po sezonowej zmianie czasu. Badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Colorado Boulder wykazało, że w Stanach Zjednoczonych liczba śmiertelnych wypadków samochodowych wzrasta wówczas o 6%.

Zmiana czasu wywiera większy wpływ na kierowców w zachodnich częściach stref czasowych. Zjawisko to spowodowane jest przez tzw. efekt strefy czasowej (ang. time zone effect). Wschód słońca i lokalny czas naświetlania zależą od pozycji danego miejsca w strefie czasowej. Słońce wschodzi o wcześniejszej godzinie zegarowej we wschodnich regionach danej strefy czasowej niż w regionach zachodnich, co – jak się uważa – wywołuje wyższy poziom niedostosowania dobowego na zachodzie niż na wschodzie.

Czy należy zrezygnować z sezonowych zmian czasu?

Co zrobić, aby uniknąć przykrych konsekwencji zmiany czasu? Trzeba zrozumieć, że ludzie mają różne chronotypy. Wśród nas są zarówno „skowronki”, jak i „sowy”.

Od kilku lat m.in. w Unii Europejskiej toczy się debata na temat wpływu zmian czasowych na zdrowie i gospodarkę. Wprowadzenie czasu letniego miało na celu wypracowanie oszczędności i dostosowanie naszego funkcjonowania, tak aby jak najefektywniej wykorzystać dostępność naturalnego światła słonecznego.

Coraz więcej stanów USA, w tym Oregon, Waszyngton, Kalifornia i Floryda, rozważa jednak całkowite wyeliminowanie zmiany czasu i stara się o zgodę Kongresu na wprowadzenie czasu letniego na stałe.

Jakie byłyby skutki zniesienia zmian czasu?

Czym są geny zegarowe?

Rytmy okołodobowe są kontrolowane przez tzw. „geny zegarowe” (ang. Circadian Locomotor Output Cycles Kaput, CLOCK). Kodują one białka, których produkcja wzrasta lub maleje według rytmicznych wzorców. Codzienne wahania poziomu białek zegarowych wywołują oscylujące sygnały biochemiczne, od których zależą funkcje organizmu, takie jak m.in. metabolizm, zużycie tlenu, temperatura ciała, aktywność serca, wydzielanie hormonów, ciśnienie krwi.