
Jak zmiana czasu z zimowego na letni wpływa na zdrowie?
Czym są geny zegarowe?
Rytmy okołodobowe są kontrolowane przez tzw. „geny zegarowe” (ang. Circadian Locomotor Output Cycles Kaput, CLOCK). Kodują białka, których produkcja wzrasta lub maleje według rytmicznych wzorców. Codzienne wahania poziomu białek zegarowych wywołują oscylujące sygnały biochemiczne, od których zależą funkcje organizmu, takie jak m.in. metabolizm, zużycie tlenu, temperatura ciała, aktywność serca, wydzielanie hormonów, ciśnienie krwi.
Dokładne zrozumienie, jak działają geny zegarowe może pomóc naukowcom w opracowaniu leków, które będą w stanie wpływać na ludzki zegar biologiczny i niwelować negatywne skutki zmiany strefy czasowej, pracy na nocną zmianę czy zimowej depresji.
Zmiana czasu negatywnie wpływa na nasze zdrowie
Każda komórka naszego ciała śledzi zmiany w codziennych wzorcach okołodobowych. Wszelkie odstępstwa od rutyny mogą wywoływać reakcję stresową i prowadzić do zaburzeń metabolicznych, behawioralnych i poznawczych. Mogą powodować zaburzenia snu, uczenia się, a nawet utratę pamięci oraz trudności w interakcjach społecznych.
Według Josepha Takeshi'ego, jednego z czołowych ekspertów w dziedzinie zegarów biologicznych z Peter O'Donnell Jr. Brain Institute na Uniwersytecie UT Southwestern, na rozwój tych chorób, w prawdzie mają wpływ różne czynniki, lecz „wielu naukowców uważa, że głównym winowajcą jest zakłócenie optymalnego fazowania naszych rytmów okołodobowych – synchronizacji naszych rytmów z fazą słonecznego cyklu dnia i nocy”.
Eve Van Cauter, profesor medycyny na Uniwersytecie w Chicago, w rozmowie dla "Healthline" stwierdziła, że „większość dowodów na negatywne skutki koncentruje się na wiosennym przejściu z czasu standardowego na czas letni. Zmiana może powodować utratę snu, zwiększoną mgłę mózgową i senność, a badania populacyjne wykazały podwyższone ryzyko zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, wysokiego ciśnienia krwi i migotania przedsionków w ciągu kilku dni od zmiany”.
Powiązane produkty
Zmiana czasu przyczynia się do wzrostu częstości śmiertelnych wypadków
Najnowsze analizy wykazały, że przejście na czas letni sprzyja deprywacji snu i zaburzeniom dobowym, co z kolei wpływa na wzrost ryzyka wypadku samochodowego. Tego typu zdarzenia są częstsze rano bezpośrednio po sezonowej zmianie czasu. Badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Colorado Boulder wykazało, że w Stanach Zjednoczonych liczba śmiertelnych wypadków samochodowych wzrasta wówczas o 6%.
Zmiana czasu wywiera większy wpływ na kierowców w zachodnich częściach stref czasowych. Zjawisko to spowodowane jest przez tzw. efekt strefy czasowej (ang. time zone effect). Wschód słońca i lokalny czas naświetlania zależą od danego miejsca pozycji w strefie czasowej. Słońce wschodzi o wcześniejszej godzinie zegarowej we wschodnich regionach danej strefy czasowej niż w regionach zachodnich, co, jak się uważa, wywołuje wyższe poziom niedostosowania dobowego na zachodzie niż na wschodzie.
Jak uniknąć zakłóceń zegara biologicznego? Czy zrezygnujemy z sezonowych zmian czasu?
Co zrobić, aby uniknąć przykrych konsekwencji zmiany czasu? Trzeba zrozumieć, że ludzie mają różne chronotypy. Wśród nas są zarówno “skowronki”, jak i “sowy”. Eksperci zalecają kłaść się spać około 15 minut wcześniej, stopniowo starać się zniwelować różnicę – przez kilka nocy przed zmianą czasu.
Od kilku lat toczy się debata na temat wpływu zmian czasowych na zdrowie i gospodarkę. Wprowadzenie czasu letniego miało na celu wypracowanie oszczędności i dostosowanie naszego funkcjonowania, tak, aby jak najefektywniej wykorzystać dostępność naturalnego światła słonecznego.
Coraz więcej stanów USA, w tym Oregon, Waszyngton, Kalifornia i Floryda, rozważa całkowite wyeliminowanie zmiany czasu i starają się o zgodę Kongresu na wprowadzenie czasu na letniego na stałe.