Adrenalina, Adrenalinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o adrenalinie

Substancje aktywne
adrenalina, chlorowodorek epinefryny, epinefryna, winian adrenaliny
Działanie adrenaliny
chronotropowe dodatnie (+) (zwiększenie częstości pracy serca), inotropowe dodatnie (+) (zwiększa siłę skurczu), podwyższa ciśnienie krwi, poprawia krążenie wieńcowe, rozszerza oskrzela (rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli)
Postacie adrenaliny
roztwór do wstrzykiwań
Układy narządowe
układ krwionośny (sercowo-naczyniowy)
Specjalności medyczne
Alergologia, Anestezjologia i intensywna terapia, Kardiologia, Medycyna ratunkowa, Pulmonologia
Rys historyczny adrenaliny

W 1895 roku polski fizjolog Napoleon Cybulski otrzymał ekstrakt z nadnerczy zawierający aminy katecholowe, a w 1901 roku japoński chemik Jōkichi Takamine wyizolował spośród amin adrenalinę. Proces syntezy adrenaliny opracował w 1904 roku Fredrich Stolz.

Wzór sumaryczny adrenaliny

C9H13NO3

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające adrenalinę

Wskazania do stosowania adrenaliny

Adrenalina jest stosowana w sytuacji zatrzymania krążenia w celu przywrócenia bicia serca i czynności oddechowej, we wstrząsie kardiogennym lub anafilaktycznym i w innych ostrych reakcjach alergicznych wywołanych np. ukąszeniem owadów, pokarmem, lekami itp. Innym wskazaniem do stosowania adrenaliny jest ciężka bradykardia i przerwanie skurczu oskrzeli w napadzie astmy oskrzelowej.

Dawkowanie adrenaliny

Adrenalinę stosuję się podskórnie, dożylnie i domięśniowo. Dawka i droga podania adrenaliny zależą od wskazania, wieku, masy ciała itp. Stosowanie podania dożylnego jest ograniczone do zagrażającego życiu wstrząsu i innych szczególnych przypadków (np. pacjent podczas znieczulenia ogólnego).
Dawki zwykle stosowane w bolusie, domięśniowo lub podskórnie u osób dorosłych to 0,3–1,0 mg.
Maksymalna dawka stosowana we wlewie dożylnym u osób dorosłych to 0,5 μg/kg mc./min.
Dawki zwykle stosowane w bolusie u dzieci to 10 μg/kg mc.
Dawki zwykle stosowane domięśniowo lub podskórnie u dzieci to 10 μg/kg mc. (maksymalnie jednorazowo 0,5 μg).
Dawki jednorazowe można ponawiać w zależności od konieczności (stopnia poprawy stanu pacjenta) w odpowiednich odstępach czasowych.
W stanach zagrożenia życia, gdy nie ma możliwości dostępu do żyły dopuszczalne jest podanie adrenaliny doszpikowo w dawkach odpowiadających dawce dożylnej lub dotchawiczo po rozcieńczeniu (3 mg u osób dorosłych i 100 μg/kg mc.u dzieci).

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania adrenaliny

W sytuacjach, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia, adrenalinę należy stosować ostrożnie, zwłaszcza u osób z zaburzeniami czynności serca i upośledzeniem funkcjonowania układu krążenia, z nadczynnością tarczycy, z ciężką niewydolnością nerek, gruczolakiem gruczołu krokowego, guzem chromochłonnym nadnerczy, wysokim ciśnieniem śródgałkowym, cukrzycą, hiperkalcemią i hipokaliemią, a także u osób w wieku podeszłym i u kobiet w ciąży.
Przypadkowe podanie leku w dłonie/stopy itp. może zablokować przepływ krwi do otaczających tkanek (niedokrwienie obwodowe).
Podanie dożylne adrenaliny musi być wykonane przez doświadczonego specjalistę. Lek należy uprzednio rozcieńczyć do odpowiedniego stężenia i podawać powoli, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Szczególnej uwagi wymagają osoby, u których zatrzymanie krążenia jest wynikiem nadużywania kokainy i innych leków sympatykomimetycznych.
Pacjent, który ma przepisaną adrenalinę w automatycznym wstrzykiwaczu musi być dokładnie poinformowany, w jaki sposób prawidłowo podać lek i w jakich okolicznościach go stosować. Zalecane jest, aby najbliższe osoby pacjenta również zostały przeszkolone na wypadek konieczności udzielenia pomocy. Po podaniu dawki adrenaliny należy wezwać karetkę. Adrenalina we wstrzykiwaczu automatycznym przeznaczona jest do podania w przednio-boczną część uda (możliwość podania bezpośrednio przez skórę lub przez ubranie). Wstrzykiwacza nie należy używać ponownie.
Należy być świadomym możliwości wystąpienia nawrotu objawów reakcji anafilaktycznej kilka godzin po ustąpieniu pierwszych objawów.
Stopień nasilenia reakcji anafilaktycznej może być większy u osób chorujących na astmę.
Podając lek domięśniowo osobie z dużą zawartością tkanki tłuszczowej może być konieczne podanie dodatkowej dawki, aby zapewnić dostarczenie odpowiedniej ilości leku i skuteczności działania.

Interakcje adrenaliny z innymi substancjami czynnymi

Nasilenie działania adrenaliny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amitryptylina (Amitriptyline) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Atropina (Atropine) antagoniści receptora muskarynowego
Biperyden (Biperiden) antagoniści receptora muskarynowego
Difenhydramina (Diphenhydramine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Doksepina (Doxepin) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Entakapon (Entacapone) inhibitory COMT - inhibitory katecholo-O-metylotransferazy
Fenylefryna (Phenylephrine) agoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Guanfacyna (Guanfacine) agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Skopolamina (Hioscyna) (Scopolamine) spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia
Klomipramina (Clomipramine) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Klonidyna (Clonidine) agoniści receptora imidazolowego
Lewodopa (Levodopa) DOPA i pochodne
Lewotyroksyna (Levothyroxine (sodium)) hormony tarczycy
Midodryna (Midodrine) agoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Milnacypran (Milnacipran) SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Moklobemid (Moclobemide) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Moksonidyna (Moxonidine) agoniści receptora imidazolowego
Oksytocyna (Oxytocin) oksytocyna i analogi
Opipramol (Opipramol) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Selegilina (Selegiline) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Tolkapon (Tolcapone) inhibitory COMT - inhibitory katecholo-O-metylotransferazy
Tyzanidyna (Tizanidine) agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Wenlafaksyna (Venlafaxine) SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Ryzyko ciężkiego nadciśnienia tętniczego i bradykardii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Pindolol (Pindolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sotalol (Sotalol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Tymolol (Timolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Zwiększone ryzyko zaburzeń rytmu serca.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Desfluran (Desflurane) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Izofluran (Isoflurane) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory
Metylodigoksyna (Metildigoxin) glikozydy nasercowe
Sewofluran (Sevoflurane) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory
Działanie leków przeciwne do działania adrenaliny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Betaksolol (Betaxolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Esmolol (Esmolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Karwedilol (Carvedilol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metoprolol (Metoprolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Pindolol (Pindolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Sotalol (Sotalol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Tymolol (Timolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Zmniejszenie uwalniania insuliny i konieczność dostosowania dawki leków przeciwcukrzycowych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose) doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy
Eksenatyd (Exenatide) analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Gliklazyd (Gliclazide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glikwidon (Gliquidone) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Insulina Aspart (Insulin aspart) insuliny
Insulina Degludec (Insulin degludec) insuliny
Insulina Detemir (Insulin detemir) insuliny
Insulina Glargine (Insulin glargine) insuliny
Insulina Glulizynowa (Insulin glulisine) insuliny
Insulina Izofanowa (Insulin isophane) insuliny
Insulina Lispro (Insulin lispro) insuliny
Insulina Neutralna (Insulin human) insuliny
Linagliptyna (Linagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Liraglutyd (Liraglutide) analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Nateglinid (Nateglinide) doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Pioglitazon (Pioglitazone) doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Repaglinid (Repaglinide) doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Saksagliptyna (Saxagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Sitagliptyna (Sitagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Wildagliptyna (Vildagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Glibenklamid (Glibenclamide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika

Interakcje adrenaliny z alkoholem

Alkohol nasila działanie adrenaliny.

Wpływ adrenaliny na prowadzenie pojazdów

Pacjent nie powinien prowadzić pojazdów po zastosowaniu adrenaliny. Przyczyna przyjęcia leku i ryzyko nawrotu objawów np. wstrząsu anafilaktycznego stanowi ryzyko upośledzenia zdolności prowadzenia pojazdów.

Wpływ adrenaliny na ciążę

Adrenalina może przenikać przez łożysko, dlatego stosowanie leku u kobiet w ciąży należy ograniczyć do sytuacji bezwzględnie koniecznych, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

Wpływ adrenaliny na laktację

Adrenalina przenika w niewielkich ilościach do mleka matki, dlatego przypuszcza się, że taka ilość leku nie wpływa negatywnie na karmione dziecko.

Inne możliwe skutki uboczne

Podanie pozajelitowe: reakcje nadwrażliwości, wzrost stężenia glukozy we krwi, hipokaliemia (obniżenie stężenia potasu), kwasica metaboliczna, zaburzenia psychiczne (lęk, nerwowość, omamy), zawroty i ból głowy, drżenia, rozszerzenie źrenic, zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca, tachykardia (częstoskurcz serca), nagły wzrost ciśnienia tętniczego (ryzyko wylewu krwi do mózgu), omdlenia, zaburzenia oddychania, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, trudności w oddawaniu moczu, osłabienie, wzmożona potliwość, bladość, uczucie zimnych dłoni i stóp.

Objawy przedawkowania adrenaliny

Przedawkowanie adrenaliny może prowadzić do zaburzeń rytmu serca, nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego i wylewu krwi do mózgu, a także do obrzęku płuc, trudności w oddychaniu i zgonu.

Mechanizm działania adrenaliny

Adrenalina to hormon naturalnie wydzielany w organizmie z rdzenia nadnerczy m.in. w odpowiedzi na stres lub wysiłek fizyczny. Adrenalina pobudza receptory alfa- i beta-adrenergiczne. Na skutek pobudzenia receptorów αzlokalizowanych w mięśniach gładkich naczyń powoduje skurcz naczyń krwionośnych przez co podwyższa ciśnienie krwi, a także zmniejsza obrzęk i pokrzywkę. Pobudzenie receptorów β1 prowadzi do zwiększenia siły skurczu i częstości skurczów mięśnia sercowego. Stymulacja receptorów β2 skutkuje rozszerzeniem oskrzeli i w związku z tym złagodzeniem objawów świszczącego oddechu i duszności.

Wchłanianie adrenaliny

Chwilowe zwężenie naczyń krwionośnych po podaniu domięśniowym lub podskórnym może opóźniać wchłanianie leku.

Dystrybucja adrenaliny

Adrenalina wiąże się w 50% z białkami osocza.

Metabolizm adrenaliny

Adrenalina jest metabolizowana przede wszystkim w wątrobie przy udziale enzymu COMT (katechol-O -metylotransferaza) i MAO (oksydaza monoaminowa). Powstające główne metabolity: metanefryna i normetanefryna są w kolejnym etapie sprzęgane z kwasem siarkowym lub glukuronowym.

Wydalanie adrenaliny

Okres półtrwania adrenaliny wynosi około 2,5 minuty. Wydalanie leku następuje głównie przez nerki z moczem w postaci metabolitów, a tylko niewielka część dawki jest wydalana w postaci niezmienionej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.