Estrogen – badanie, normy, niedobór, nadmiar, interpretacja wyników badania krwi
Agnieszka Gierszon

Estrogen – badanie, normy, niedobór, nadmiar, interpretacja wyników badania krwi

Badanie poziomu estrogenów jest jednym z głównych parametrów, który jest analizowany, kiedy lekarz specjalista (endokrynolog, ginekolog czy dermatolog) próbuje ustalić przyczynę długotrwałego braku miesiączki, zaburzeń dojrzewania płciowego, funkcji jajników, niekontrolowanych zmian masy ciała, a także niepokojących objawów natury dermatologicznej, takich jak np. trądzik. Poziom estrogenów kobiety w ciąży różni się od zakresów referencyjnych dla nieciężarnych pacjentek. Jak należy się przygotować do pobrania krwi, jakie są objawy nadmiaru i niedoboru estrogenów i czy badanie poziomu tych hormonów jest refundowane? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Estrogeny to grupa hormonów steroidowych odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych oraz rozwój drugorzędowych cech płciowych u kobiet (sromu, łechtaczki, pochwy, macicy i jajowodów). Należą do nich występujące w surowicy krwi i moczu: estron, estradiol i estriol. W połączeniu z progesteronem wspomagają regulację cyklu miesiączkowego, zaangażowane są w rozwój gruczołów płciowych i macicy oraz utrzymanie prawidłowo rozwijającej się ciąży. U mężczyzn odpowiadają za wzrost organizmu i metabolizm kostny. Pomiar ich stężenia wykorzystywany jest m.in. w diagnostyce niepłodności i objawów związanych z menopauzą, a ponadto do monitorowania rozwoju płodu w czasie ciąży.

Estrogen – co to jest? Jakie ma właściwości ten żeński hormon płciowy?

Mówiąc o estrogenach, mamy na myśli hormony steroidowe, czyli estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3), z których każdy ma nieco inne działanie i inne normy laboratoryjne. Synteza hormonów z grupy estrogenów zachodzi w jajnikach i – w niewielkich ilościach – w tkance tłuszczowej, łożysku, kościach czy mózgu. U mężczyzn estrogeny produkowane są przez jądra i korę nadnerczy. W osoczu krwi estrogeny występują w formie związanej z białkami: albuminą lub globuliną wiążącą steroidy płciowe. Główna rola estrogenów u kobiet polega między innymi na wspomaganiu rozwoju cech płciowych (rozwój narządów płciowych i gruczołów piersiowych), regulacji cyklu miesiączkowego i przygotowaniu błony śluzowej macicy do zagnieżdżenia się zarodka, utrzymywaniu ciąży, regulacji gospodarki lipidowej, białkowej i wapniowej oraz zwiększaniu mineralizacji tkanki kostnej.

Estrogeny wywierają także ochronne działanie na ściany naczyń krwionośnych, zwiększają krzepliwość krwi oraz mają korzystny wpływ na stan psychoemocjonalny. U mężczyzn odpowiadają za regulację popędu płciowego i dojrzewanie plemników.

Kiedy należy wykonać badanie estrogenu?

W przypadku kobiet badania poziomu estrogenów należy wykonać w sytuacji, gdy u pacjentki występują objawy zaburzeń hormonalnych, takie jak nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych lub długotrwały brak miesiączki, zbyt późne lub zbyt wczesne dojrzewanie płciowe, osteoporoza, zaburzenia funkcji jajników, nagłe i niekorzystne zmiany wagi ciała i kondycji skóry.

Badanie poziomu estrogenu istotne jest też w monitorowaniu owulacji, a także w diagnostyce podłoża i leczeniu przyczyn niepłodności i podczas hormonalnej terapii zastępczej w czasie klimakterium.

Kolejnym wskazaniem do badania poziomu estrogenów jest monitorowanie rozwoju ciąży, łożyska i płodu. Wskazania do oznaczenia poziomu estrogenów u mężczyzn stanowią: diagnostyka przyczyn opóźnionego dojrzewania płciowego, diagnostyka podłoża ginekomastii, ocena zaburzeń innych hormonów płciowych (np. testosteronu) oraz diagnostyka w kierunku guzów nowotworowych wytwarzających estrogeny.

Powiązane produkty

Właściwy poziom estrogenu w ciąży

Właściwy poziom estrogenów jest szczególnie istotny w przebiegu ciąży, o czym świadczy fakt, że wzrasta on już od około 8. tygodnia ciąży. Estrogen odpowiada za powiększanie się macicy, uwrażliwia jej receptory na oksytocynę oraz wpływa na prawidłowy rozwój płodu. Ma także korzystne działanie na rozwój kanalików mlecznych w gruczołach piersiowych.

Estrogen – przebieg badania. Które parametry należy sprawdzić wraz z oznaczeniem poziomu estrogenu?

Poziom estrogenu można zbadać w próbce krwi żylnej, pobranej w zgięciu łokciowym, a na wyraźne zlecenie lekarza prowadzącego, także w próbce moczu pochodzącej z dobowej zbiórki. Nie ma konieczności szczególnego przygotowania się do badania, jednak przed pobraniem krwi wskazane jest pozostawanie na czczo, to znaczy bez jedzenia, picia, żucia gumy i palenia papierosów przez 8–12 godzin. W przypadku wykonywania serii oznaczeń poziomu estrogenów ważne jest, by kolejne pobrania krwi wykonywać mniej więcej o tej samej porze dnia i w wyznaczonych przez lekarza prowadzącego dniach cyklu miesiączkowego lub we wskazanym przez niego okresie ciąży.

Badanie estrogenu często wykonywane jest w pakiecie z oznaczeniem pozostałych hormonów płciowych, przede wszystkim progesteronu (co pozwala na bardzo dokładne określenie momentu owulacji), hormonu luteinizującego (LH), hormonu folikulotropowego (FSH) i prolaktyny (PRL).

Estrogen – normy, interpretacja wyników

U kobiet nieciężarnych najniższe stężenie estrogenu występuje podczas miesiączki. W fazie folikularnej cyklu miesiączkowego poziom estrogenów wzrasta do momentu owulacji, po czym w fazie lutealnej, gdy nie dojdzie do zapłodnienia uwolnionej komórki jajowej, obniża się. Po menopauzie czynność wydzielnicza jajników ustaje, co przekłada się na niedobór estrogenów i bardzo niski ich poziom uzyskiwany w wynikach badań laboratoryjnych.

U pacjentek niebędących w ciąży poziom estradiolu, który jest najczęściej badanym hormonem z grupy estrogenów, kształtuje się następująco:

  • w fazie pęcherzykowej wynosi ok. 84 do 970 pg/ml,
  • w czasie owulacji od ok. 13 do 330 pg/ml,
  • w fazie lutealnej ok. 73 do 200 pg/ml.

U pacjentek po menopauzie stężenie estradiolu utrzymuje się na jednolitym poziomie około 20–30 pg/ml.

Zupełnie inaczej kształtują się normy estradiolu przewidziane dla pacjentek w ciąży. W pierwszym trymestrze poziom estradiolu wynosi około 188 do 2497 pg/ml, w drugim trymestrze mniej więcej 1278 do 7192 pg/ml, natomiast w trzecim trymestrze średnio 6137 do 13460 pg/ml.

Zakres normy estradiolu u mężczyzn wynosi zazwyczaj 11,2 do 50,4 pg/ml.

Należy pamiętać, że nie można porównywać ze sobą wyników badań wykonanych w różnych laboratoriach i za pomocą różnych metod diagnostycznych. Nie ma też możliwości porównania poziomu estrogenu zbadanego we krwi i w moczu. Ponadto na wynik badania estrogenu mogą wpływać przyjmowane leki, niektóre choroby (np. nadciśnienie, niedokrwistość, upośledzenie funkcji wątroby lub nerek).

Estrogen – objawy i skutki nadmiaru

Podwyższony poziom estradiolu i estronu obserwuje się u pacjentek, u których dochodzi do przedwczesnego dojrzewania płciowego, ze zdiagnozowaną nadczynnością tarczycy i marskością wątroby lub ze zdiagnozowanymi guzami jajnika i nadnerczy.

U mężczyzn wzrost stężenia hormonów z grupy estrogenów skutkuje powiększeniem gruczołów piersiowych, opóźnieniem dojrzewania płciowego, może być także powiązany z występowaniem guzów nadnerczy lub jąder.

Jak obniżyć za wysoki poziom estrogenów?

Chcąc zmniejszyć poziom estrogenów we krwi, z pewnością należy zadbać o właściwy poziom tkanki tłuszczowej (tkanka tłuszczowa produkuje estrogeny), zdrowe jelita, odpowiednią podaż błonnika pokarmowego i suplementację, a ponadto spróbować odstawić używki (głównie alkohol). Sugeruje się przyjmowanie inhibitorów aromatazy, które zatrzymują przekształcanie się hormonów androgenowych w estrogeny, tj. selenu, magnezu, zielonej herbaty, imbiru, liści Damiana czy propolisu.

Estrogen – objawy i skutki niedoboru

Obniżony poziom estrogenów obserwuje się u pacjentek ze zdiagnozowanym zespołem Turnera, niedoczynnością przysadki mózgowej i jajników, w przebiegu anoreksji, zespołu policystycznych jajników (PCOS) oraz u zawodniczek sportowych, uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe. U pacjentek ciężarnych obniżenie poziomu estrogenów może świadczyć o zagrożeniu poronieniem lub nieprawidłowym rozwoju płodu.

Jak podnieść zbyt niski poziom estrogenów?

Przede wszystkim należy zadbać o właściwą dietę, która powinna być bogata w fitoestrogeny. Z tego powodu zaleca się włączenie do swojego menu roślin strączkowych, kalafiora, brokułów, żurawiny, śliwek lub oleju z wiesiołka. Dodatkowo wskazane jest wprowadzenie odpowiedniej suplementacji adaptogenami, takimi jak ashwaganda czy MACA, a także cynkiem i D-glukaranem wapnia.

Estrogen u mężczyzn

Hormony z grupy estrogenów występują u mężczyzn w stężeniach o wiele niższych niż u kobiet. Niezbędne są do regulacji procesu dojrzewania płciowego, wzrostu i spermatogenezy.

Badanie estrogenu – cena/refundacja

Gdy na badanie poziomu estrogenu skierowanie wyda odpowiedni specjalista, np. lekarz ginekolog albo endokrynolog, koszt badania pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia. Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie badania estrogenu za odpłatnością, badanie będzie kosztowało około 40–50 złotych. Należy jednak pamiętać, by otrzymany wynik skonsultować z lekarzem prowadzącym, który przy interpretacji weźmie pod uwagę nie tylko pojedyncze oznaczenie poziomu hormonu, ale też wywiad kliniczny, wskazania do badania i aktualny stan zdrowia pacjentki.

  1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, pod red. A. Dembińskiej-Kieć, J. Naskalskiego i B. Solnicy, wyd. IV, Wrocław 2018.
  2. Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna, Warszawa 2014.
  3. Neumeister B, Besenthal I, Böhm B.O. Diagnostyka laboratoryjna – poradnik kliniczny. Wrocław 2013
  4. Estrogens, https://labtestsonline.org/ [online], https://labtestsonline.org/tests/estrogens, [dostęp:] 31.03.2021.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij