Menopauza a andropauza – jak przekwitają kobiety, a jak mężczyźni?
Julia Krupińska

Menopauza a andropauza – jak przekwitają kobiety, a jak mężczyźni?

Pewne jest, że kobiety i mężczyźni starzeją się inaczej. Wiadomo też, że każda kobieta przechodzi w swoim życiu menopauzę, która kładzie kres jej zdolnościom prokreacyjnym. Czy mężczyzn spotyka to samo? Z reguły nie. Doświadczają oni jednak pewnego stanu przejściowego, który potocznie nazywamy andropauzą. Czym się różni przekwitanie kobiet i mężczyzn?

Starzenie ma płeć

Trzeba zacząć od tego, że kobieta i mężczyzna inaczej się starzeją. A przekwitanie jest niczym innym, jak procesem związanym ze zmianami w organizmie postępującymi z wiekiem. Różni nas już sama długość życia – Polki żyją średnio o osiem lat dłużej niż Polacy. Jednak w ramach rekompensaty u mężczyzn oznaki starzenia są z kolei mniej widoczne. Ich skóra starzeje się później i łagodniej, bo zawiera więcej elastyny i kolagenu, jest o 25 proc. grubsza niż u kobiet, a co za tym idzie – jędrniejsza. U kobiet zmarszczki czy mniejsze napięcie skóry nasilają się zwłaszcza po menopauzie. Kobiety są również narażone na większy ubytek masy mięśniowej wraz z wiekiem. Panie po 75. roku życia tracą do 40 proc. masy mięśni, zaś panowie jedynie do 25 proc. Również o osteoporozie mówi się zwykle w kontekście chorób kobiet – według statystyk jedna na trzy kobiety i jeden na pięciu mężczyzn po pięćdziesiątce doświadcza złamania osteoporotycznego. Wiadomo też, że panom szybciej pogarsza się słuch z wiekiem, również ich układ trawienny cierpi na starość mocniej niż kobiet – wrzody czy rak jelita grubego atakują ich wcześniej. Z kolei kobiety powinny uważać na serce, bo choroby tego narządu wysyłają u nich mniej specyficzne sygnały.

Andropauza – jest, ale jakby jej nie było

Przyczyn dolegliwości związanych z menopauzą czy andropauzą upatruje się przede wszystkim w spadku hormonów: u kobiet – estrogenów i progesteronu, u mężczyzn – testosteronu. W przypadku kobiet zmiany zachodzą wcześniej i są gwałtowniejsze, u mężczyzn objawy przychodzą później i są bardziej rozciągnięte w czasie.

Ale to niejedyne różnice. Choć w Polsce i na świecie istnieje wiele ośrodków medycznych zajmujących się diagnozowaniem i leczeniem dolegliwości związanych z andropauzą, to jednak zarówno samo uznanie jej istnienia, jak i formy leczenia budzą kontrowersje w świecie nauki. Dzieli już sama nazwa. Andropauza nie jest najtrafniejszym określeniem, bo nie mamy do czynienia, jak u kobiet, z zatrzymaniem funkcji hormonalnych, co mogłoby sugerować określenie „pauza”, tylko raczej z upośledzeniem czy dysfunkcją. Choć określenie andropauza weszło do powszechnego użycia, pojawiają się też inne synonimy, np. męskie klimakterium, andropenia, późno ujawniający się hipogonadyzm lub częściowy niedobór androgenów u starzejących się mężczyzn.

Dlaczego istnienie „męskiego klimakterium” jest kwestionowane? Po pierwsze, andropauza nie ma tak przejrzystych granic jak menopauza – nie zaczyna się ustaniem miesiączki i nie jest jednoznaczna z utraceniem możliwości reprodukcyjnych. Wielu mężczyzn zdolność seksualną – a także spłodzenia potomstwa – zachowuje nawet do śmierci. Znani są mężczyźni, którzy zostali ojcami po przekroczeniu 90. roku życia. Po drugie, naukowcy nie mają jednego wspólnego zdania na temat andropauzy, niektóre badania wykluczają się wzajemnie, inne zwracają uwagę na odmienne źródła dolegliwości w tym wieku. I wreszcie: sami mężczyźni często spuszczają zasłonę milczenia na przykre objawy pojawiające się u nich po pięćdziesiątce. Depresja? Huśtawki nastrojów? Brak ochoty na seks? Wszak samiec alfa do późnej starości nie może mieć słabości, a jeśli takowe się pojawią, najlepiej je po prostu przemilczeć. Takie podejście jest niestety częste. A to nie pomaga; przeciwnie – wzmaga dyskomfort psychiczny.

Według wielu specjalistów tak zwana męska menopauza w rzeczywistości dotyczy niewielkiego odsetka mężczyzn – ok. 2 proc. Potwierdza to np. badanie ekspertów z Uniwersytetu w Manchesterze (Anglia) opublikowane w „New England Journal of Medicine”. Naukowcy przeanalizowali dane ponad 3,3 tys. europejskich mężczyzn w wieku 40-79 lat i zauważyli, że wiele symptomów sugerujących przekwitanie nie wiąże się bezpośrednio z niskim poziomem testosteronu. A problem medyczny w postaci późno ujawniającego się hipogonadyzmu (w efekcie dysfunkcji jąder) zauważono u 2,1 proc. badanych. Trzeba w tym miejscu dodać, że spadek testosteronu jest naturalnym procesem już od trzeciej dekady życia – stężenie hormonu obniża się u mężczyzn o mniej więcej 1 proc. w ciągu roku.

Powiązane produkty

Andropauza – skąd się bierze i jakie są objawy?

Choć więc za przyczynę andropauzy uważa się najczęściej spadek poziomu testosteronu, to nie jest to jedyne możliwe źródło problemów. Eksperci z brytyjskiego National Health Service podkreślają, że objawy andropauzy może wywoływać wiele czynników: począwszy od spadku z wiekiem innych hormonów (m.in. DHEA, estradiolu, melatoniny, hormonu wzrostu), przez niezdrowy styl życia (palenie papierosów, używki, otyłość, brak ruchu), mniej sprawny układ krwionośny, po kwestie psychologiczne (tzw. kryzys wieku średniego, problemy w związku, niska samoocena itd.). Te elementy mogą powodować u mężczyzn oznaki uznawane za charakterystyczne dla andropauzy:

  • osłabienie funkcji seksualnych,
  • problemy z erekcją,
  • obniżone libido,
  • spadek masy mięśniowej, a wzrost tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha,
  • zmiany nastrojów, depresję czy apatię,
  • pogorszenie pamięci i koncentracji,
  • pogorszenie jakości snu.

Menopauza – jasne granice, oczywiste objawy

Inaczej jest z menopauzą. Choć część objawów pokrywa się z tymi łączonymi z andropauzą, to jednak zasadniczo te dwa stany przejściowe się różnią. Podstawowa rozbieżność jest taka, że menopauza jest trwałym naturalnym zatrzymaniem cyklu miesiączkowego, a co za tym idzie owulacji i możliwości prokreacyjnych. Dotyczy wszystkich kobiet. Przez kilka lat (najczęściej w przedziale między 45. a 55. rokiem życia) wyczerpują się u nich zapasy komórek jajowych, jajniki nie są już w stanie wytwarzać wystarczającej ilości estrogenów – głównych żeńskich hormonów płciowych podtrzymujących cykle miesiączkowe, odstępy między krwawieniami stają się coraz dłuższe, by w końcu miesiączki mogły całkowicie zaniknąć. Przekwitaniu towarzyszą niestety przykre objawy. Kobiety w tym czasie skarżą się na:

  • uderzenia gorąca,
  • nadmierną potliwość,
  • uczucie „uderzania krwi do głowy”,
  • suchość pochwy, bolesny seks, nawracające infekcje intymne,
  • bóle i zawroty głowy,
  • wahania nastrojów, stany depresyjne,
  • drażliwość,
  • osłabienie pamięci i koncentracji.

Choć pojawiająca się w trakcie przekwitania niedoczynność jajników jest stanem naturalnym, to niestety może być przyczyną problemów zdrowotnych: zmian metabolicznych, chorób układu krążenia, w tym zwłaszcza miażdżycy. Zmiany w narządach intymnych spowodowane zahamowaniem produkcji hormonów sprzyjają częstszym infekcjom tego rejonu, a także nietrzymaniu moczu. Z okresem przekwitania u kobiet wiąże się również groźna osteoporoza. Warto pomyśleć o tym jeszcze zanim rozpocznie się przekwitanie, gdyż nieocenione w ochronie kości są codzienne nawyki: aktywność fizyczna, dieta bogata w wapń i odpowiednia podaż witaminy D.

Dla kobiet, które wyjątkowo ciężko znoszą klimakterium, przeznaczona jest przede wszystkim hormonalna terapia zastępcza. Z dolegliwościami najlepiej zgłosić się do lekarza ginekologa, który odpowiednio zbada problem i zaleci leczenie.

Co nas łączy?

W czasie przekwitania sfera emocjonalna może ucierpieć podobnie – niezależnie od płci. Podatność na stany depresyjne, obniżony nastrój czy problemy z pamięcią są wspólnym punktem dla kobiet i mężczyzn, mogą dosięgnąć każdego. Dlatego właśnie o menopauzie czy andropauzie powinno myśleć się szerzej niż tylko w kategoriach hormonalnego kryzysu.

Naukowcy są zgodni co do tego, że korzyści przyniesie zdrowy styl życia, zwłaszcza ograniczenie używek, zrezygnowanie z papierosów, regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta. Wiadomo, że palenie papierosów przyspiesza rozpoczęcie menopauzy. Z kolei sport łagodzi objawy.

Jedno z badań przeprowadzonych przez naukowców z University of Birmingham i King's College London sugeruje, że receptą na dolegliwości kojarzone z andropauzą może być aktywność fizyczna. Eksperyment z udziałem 125 rowerzystów amatorów w wieku 55-79 lat (wyłączono z badania palaczy, osoby nadużywające alkoholu i z wysokim ciśnieniem tętniczym) wskazał, że u ćwiczących regularnie nie występowały: utrata tkanki mięśniowej, nadmiar tkanki tłuszczowej, podwyższanie się cholesterolu z wiekiem, a poziom testosteronu utrzymywał się na wysokim pułapie – co sugeruje, że badani rowerzyści unikną wielu objawów andropauzy. Choć kobietom trudniej z pewnością uchronić się przed konsekwencjami menopauzy, to jednak podobnie jak u mężczyzn systematyczna dawka ruchu łagodzi dolegliwości i pomaga poradzić sobie z problemami natury emocjonalnej. Pamiętając przy tym, że w każdym przypadku, kiedy symptomy klimakterium przejmują nad nami kontrolę i utrudniają codzienne funkcjonowanie, wskazane jest udanie się do specjalisty.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mleko z czosnkiem czy napar z imbiru? Przedstawiamy najlepsze napoje na przeziębienie!

    Mleko z czosnkiem i miodem, napój z imbiru, czarny bez, lukrecja, herbata z kurkumą, a może napar z prawoślazu – co i kiedy pić, gdy mamy kaszel, katar, drapie, a także boli gardło? Oto najlepsze napoje na przeziębienie.

  • Problemy z erekcją –jak stres, zmęczenie i zaburzenia układu hormonalnego wpływają na wzwód?

    Problemy z erekcją są dość częstą przypadłością. Po 60. roku życia mogą dotyczyć nawet co drugiego mężczyzny, ale coraz częściej występują u młodych panów, jeszcze zanim skończą 30 lat. Brak wzwodu stanowi przeszkodę w prowadzeniu satysfakcjonującego życia płciowego, która może mieć podłoże zarówno fizjologiczne, np. hormonalne, jak i natury psychologicznej. Jak zmęczenie, stres i zaburzenia układu hormonalnego mogą wpływać na erekcję, co zrobić, kiedy zaburzenia związane ze wzwodem nie ustają i co wspólnego ma cukrzyca z pożyciem intymnym? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • 10 faktów o czosnku

    Okazuje się, że choć czosnek jest niemal w każdej polskiej kuchni, to jednak mało o nim wiemy. Czy można mieć alergię na czosnek? Jak czosnek chroni nasze naczynia krwionośne i czy faktycznie działa jak antybiotyk?

  • Domowe sposoby na przeziębienie

    Przeziębienie jest najczęściej diagnozowaną dolegliwością w okresie jesienno–zimowym. Zmiany temperatur i niekorzystne czynniki atmosferyczne osłabiają nasz układ odpornościowy, który staje się bardziej podatny na działanie rinowirusów. Warto wówczas wzmocnić organizm, sięgając w pierwszej kolejności po naturalne środki czerpiące moc z przyrody.

  • Witamina D i pochodne — niedobór, nadmiar, źródła występowania, dawkowanie

    Niedobór witaminy D może mieć więcej niż 90 proc. Polaków. To spory problem, ponieważ witamina D ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Jest dobra na kości i odporność, wspomaga układ krwionośny, wpływa na nastrój, ma też wiele innych funkcji. Gdzie jej szukać, jak ją przyjmować i jak rozpoznać niedobór oraz nadmiar witaminy D w organizmie?

  • Zmarszczki mimiczne – dlaczego powstają i jak z nimi walczyć?

    Marszczenie i podnoszenie brwi, uśmiech lub mrużenie oczu – nie sposób wyobrazić sobie funkcjonowania bez mimiki. Poprzez pracę dziesiątek mięśni twarzy wysyłamy niewerbalne komunikaty do otoczenia. Ta zdolność okupiona jest jednak przykrymi dla wielu konsekwencjami w postaci najpierw delikatnych, później coraz głębszych zmarszczek. Skąd się biorą? Jak ukryć, wygładzić, zlikwidować zmarszczki mimiczne?

  • Katar sienny – jak się objawia i jakie są sposoby na alergiczny nieżyt nosa?

    Katar sienny, zwany też katarem alergicznym, to zmora uczuleniowców. Jego objawy to nie tylko cieknąca, bezbarwna wydzielina z nosa czy świąd i zaczerwienienie nosa. Katar może odbijać się na naszym samopoczuciu, jakości snu, powodować bóle głowy lub gorączkę. Czy istnieje domowy sposób na katar alergiczny? Jak go wyleczyć i ile trwa? Kiedy z katarem siennym pójść do lekarza? 

  • Wapno na alergię – czy wapń rzeczywiście pomaga w walce z objawami alergii?

    Wapń to nie tylko budulec kości. Ma wiele bardzo ważnych zadań w naszym organizmie, o których często zapominamy, bo – jak wynika z badań – zaspokajamy jedynie ok. 60 proc. zapotrzebowania na ten pierwiastek. Po wapń, zwany potocznie wapnem, sięgamy przy objawach alergii. Czy słusznie? Komu i kiedy faktycznie potrzebny jest wapń?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.