Szczepienie na pneumokoki dla dorosłych – kogo obejmuje? Ile dawek trzeba przyjąć?

Na liście leków refundowanych w 2023 roku znalazł się Prevenar 13, czyli trzynastowalentna szczepionka przeciwko pneumokokom. Refundacja dotyczy niektórych grup dorosłych. Kto może zaszczepić się w ramach refundacji i komu zalecane jest szczepienie? 

1. Dlaczego dorośli powinni się zaszczepić na pneumokoki?
2. Szczepienie na pneumokoki dla dorosłych – refundacja
3. Jak uzyskać refundację na szczepienie na pneumokoki?
4. Ile dawek szczepionki na pneumokoki należy przyjąć?
5. Czy warto szczepić się na pneumokoki?
6. Skutki uboczne po szczepieniu dorosłych na pneumokoki
7. Szczepienie na pneumokoki dorosłych – kto nie powinien się szczepić?

Dlaczego dorośli powinni się zaszczepić na pneumokoki?

Mówi się, że dwoinka zapalenia płuc (pneumokok; łac. Streptococcus pneumoniae) stała się w ostatnim czasie jeszcze bardziej niepokojącym patogenem z punktu widzenia zdrowia publicznego. Dotychczas zakażenie pneumokokowe kojarzono najczęściej z dziećmi, a w mniejszym stopniu z osobami dorosłymi. Bakteria wywołuje przede wszystkim wspomniane zapalenie płuc (najczęściej przy obniżonej odporności) i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Ponadto może również wywołać zapalenie ucha środkowego, zatok, wsierdzia, osierdzia czy stawów. Infekcja z udziałem pneumokoków może przebiegać w sposób bardzo ostry, co może doprowadzić do sepsy i bakteriemii.

Szczepienie na pneumokoki dla dorosłych – refundacja

Bezpłatne szczepienie na pneumokoki dla pacjentów powyżej 65. roku życia przeznaczone jest dla osób z chorobami takimi jak:

• przewlekła chorobą płuc,
• przewlekła chorobą serca,
• przewlekła chorobą wątroby,
• przewlekła niewydolność nerek,
• cukrzyca,
• białaczka,
• szpiczak mnogi,
• wszelkie schorzenia związane z niedoborem odporności, jak zakażenie wirusem HIV, z innymi wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności,
• uogólniona choroba nowotworowa,
• wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego,
• choroba niedokrwienna,
• implant ślimakowy.

Eksperci przyznają, że niektórzy pacjenci są bardziej narażeni na zapalenie płuc wywołane dwoinką. Są to przede wszystkim cukrzycy, osoby uzależnione od alkoholu i nikotyny czy astmatycy.

Jak uzyskać refundację na szczepienie na pneumokoki?

Aby wziąć udział w szczepieniu na pneumokoki po 65. roku życia, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu w swoim POZ-cie, który wystawi receptę na refundowany preparat. Należy dopilnować, aby na recepcie znalazł się symbol „S”. Z taką receptą trzeba udać się do apteki, gdzie otrzymamy szczepionkę bezpłatnie. Kolejnym krokiem jest umówienie się na podanie preparatu.

Ile dawek szczepionki na pneumokoki należy przyjąć?

Osoby spoza grupy ryzyka, aby być w pełni zaszczepionymi, powinny przyjąć jedną dawkę preparatu. Pozostali (osoby z grupy ryzyka wymienione wyżej) powinni przyjąć jedną dawkę szczepionki polisacharydowej PCV13 i jedną dawkę szczepionki polisacharydowej PPSV23 po upływie jednego roku od pierwszej dawki. Osoby w wieku powyżej 18 lat, które chcą się zaszczepić i są w grupie ryzyka, powinny przyjąć jedną dawkę szczepionki PCV13 i jedną dawkę szczepionki polisacharydowej PPSV23 w odstępie ponad ośmiu tygodniu. PCV13 oznacza, że szczepionka zawiera różne oczyszczone polisacharydy otoczkowe 13 serotypów Streptococcus pneumoniae. Analogicznie, PCC20 zawiera ich 20, a PCV23 zawiera ich 23.

Czy warto szczepić się na pneumokoki?

Niezależnie od tego, czy obejmuje nas refundacja szczepienia na pneumokoki przez wzgląd na to, że znajdujemy się w grupie ryzyka, lekarze zalecają przyjęcie szczepionki na pneumokoki także pacjentom spoza tej grupy. W populacji seniorów powyżej 65. roku życia występuje większe ryzyko zakażenia pneumokokami. Szczepienie jest najlepszym sposobem na uniknięcie choroby zarówno w grupie osób zaszczepionych, jak i wśród ich bliskich, którzy nie są zaszczepieni. Co więcej, w związku z rosnącą lekoopornością na antybiotyki w zakażeniu pneumokokowym im więcej osób będzie odpornych na dwoinkę zapalenia płuc, tym mniej będzie szczepów lekoopornych. Ponadto im jesteśmy starsi, tym mniej wydolny jest nasz układ odpornościowy i gorzej poradzi sobie z ewentualnym zapaleniem płuc.

Skutki uboczne po szczepieniu dorosłych na pneumokoki

Szczepionki PPSV13 i PPSV20 na pneumokoki uznawane są za bezpieczne, skuteczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Po szczepieniu mogą wystąpić jedynie łagodne odczyny poszczepienne. Mowa tu przede wszystkim o krótkotrwającym (około 2-3 dni) zaczerwienieniu, obrzęku czy tkliwości w miejscu podania szczepionki.

Szczepienie na pneumokoki dorosłych – kto nie powinien się szczepić?

Osoby, które kiedykolwiek przechodziły przez ciężką reakcję alergiczną po podaniu szczepionki, są nadwrażliwe lub mają uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu, powinny odstąpić od przyjmowania szczepionki. Ponadto na zmianę terminu przyjęcia zastrzyku powinny zdecydować się osoby, które są w trakcie infekcji przebiegającej z gorączką czy stanem podgorączkowym.