Bratek
Mateusz Durbas

Bratek – właściwości, zastosowanie

Bratek występuje nie tylko w Polsce, lecz także w innych krajach europejskich oraz Azji, Australii, Afryce Północnej i Ameryce Północnej. Mało kto wie, że kwiaty bratka wielokwiatowego są jadalne i mogą stanowić składnik zup, dań mięsnych oraz surówek i sałatek, a także świetnie nadają się do dekoracji ciast i deserów.

Bratek ogrodowy (Viola × Wittrockiana Gams.), inaczej nazywany również bratkiem lub fiołkiem ogrodowym, jest gatunkiem dwuletniej rośliny zaliczanej do rodziny fiołkowatych (Violaceae Batsch.). Bratek jest w naszym kraju powszechnie uprawiany jako roślina ozdobna, jak również rośnie dziko od kwietnia do października na polach, łąkach i nieużytkach, które są dobrze nasłonecznione.

Na co pomaga bratek? Od czego jest bratek? Bratek – właściwości

Ziele bratka jest surowcem leczniczym, który znajduje szerokie zastosowanie w medycynie i kosmetologii ze względu na to, iż jest bogatym źródłem wielu bioaktywnych związków pochodzenia roślinnego, o których wiadomo, że mają dobrze udokumentowane właściwości prozdrowotne. Bratek zawiera witaminę C, salicylan metylu, sole mineralne, flawonoidy (zwłaszcza kwercetynę, rutynę i luteolinę), antocyjany, kwasy fenolowe (m.in.: salicylowy, p-kumarowy, kawowy i prokatechowy), saponiny triterpenowe, hydroksykumaryny, cyklotydy, alkaloidy, olejki eteryczne, garbniki oraz śluzy.

Bratek posiada właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, moczopędne, napotne, uspokajające, hepatoprotekcyjne oraz uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne.

W tradycyjnej medycynie ludowej bratek był niezwykle ważnym składnikiem wielu różnych preparatów stosowanych w terapii dolegliwości ze strony układu oddechowego (głównie uporczywego kaszlu i przewlekłego zapalenia oskrzeli) oraz żółtaczki. Saponiny triterpenowe zawarte w zielu bratka mogą rzeczywiście pomóc w łagodzeniu objawów ze strony układu oddechowego, ponieważ drażnią one błonę śluzową oskrzeli, zwiększają wydzielanie bardziej płynnej wydzieliny (śluzu), która jest zdecydowanie łatwiejsza do odkrztuszenia.

Napary z kwiatów bratka są bardzo często wykorzystywane we wspomaganiu leczenia trądziku młodzieńczego oraz zmian skórnych wynikających z zaburzenia przemiany materii. Stosowanie ziela bratka w trądziku pospolitym może w początkowym etapie przyczyniać się do zaostrzenia objawów choroby skóry ze względu na to, że produkty przemiany materii (metabolity) wydalane są przez gruczoły łojowe. Bratek wspiera terapię zasadniczą trądziku pospolitego i może zmniejszać nasilenie objawów klinicznych choroby, zwłaszcza gdy jest stosowany przez okres przynajmniej kilku miesięcy. Oprócz wspomagania leczenia trądziku pospolitego ziele bratka jest również stosowane wewnętrznie i zewnętrznie w dermatologii w przypadku występowania pajączków naczyniowych na skórze oraz kruchości i nadwrażliwości naczyń krwionośnych.

Jak zaparzyć bratka? Bratek do picia, herbatki z bratka

W celach leczniczych stosuje się przede wszystkim ziele bratka, które można bez problemu nabyć w aptece lub sklepie zielarsko-medycznym. Zaleca się wybierać głównie suszone ziele bratka w formie sypkiej (najczęściej dostępne w opakowaniach 50 g) do zaparzania, gdyż saszetki mają małą objętość, a co za tym idzie – znacznie mniejszą skuteczność terapeutyczną. Aby prawidłowo zaparzyć ziele bratka, należy 2 łyżki suszonego surowca zalać dwiema szklankami wrzącej wody i odstawić na 20 minut.

Przygotowany napar z bratka można spożywać doustnie lub podawać zewnętrznie na chorobowo zmienioną skórę w celu wspomagania leczenia łagodnych stanów zapalnych skóry. Warto nadmienić, że ziele bratka dobrze komponuje się z innymi ziołami, np. korzeniem łopianu, zielem skrzypu, zielem pokrzywy, kłączem perzu oraz korzeniem lub zielem mniszka lekarskiego – zwłaszcza we wspomaganiu terapii chorób dermatologicznych.

Powiązane produkty

Kiedy pić bratek?

Herbatę z bratka zaleca się spożywać od 3 do 4 razy dziennie po 150 ml naparu za każdym razem. Nie ma większego znaczenia, o jakiej dokładnie porze dnia bratek będzie wypijany, gdyż o wiele ważniejsze jest jego regularne spożywanie, aby uzyskać pożądane efekty terapeutyczne. Jak się bowiem okazuje, lecznicze działanie ziela bratka występuje jedynie w przypadku długotrwałego stosowania, tj. każdego dnia minimum 2 napary przez okres co najmniej czterech miesięcy.

Napar z ziela bratka jest uważany za bezpieczny dla zdrowia zdecydowanej większości konsumentów, dlatego nawet małe dzieci o masie ciała od 15 do 20 kg mogą spożywać napar z bratka 3-4 razy dziennie po około 30 ml. Warto pamiętać, że stosowanie bratka w zbyt dużych ilościach (zwłaszcza wodnych wyciągów z bratka) może prowadzić do wystąpienia nudności, biegunki i/lub wymiotów.

Jak długo można stosować bratek?

W celu osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego w leczeniu trądziku pospolitego należy stosować bratek przez okres przynajmniej trzech miesięcy, zaś w przypadku innych schorzeń przewlekłych nawet przez pięć miesięcy. Jedynym przeciwwskazaniem do regularnego stosowania ziela bratka jest zaawansowana miażdżyca naczyń krwionośnych u osób w starszym wieku. Nie zaleca się również wypijania naparu z ziela bratka u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, gdyż nie ma dostępnych badań potwierdzających bezpieczeństwo zdrowotne dla rozwijającego się wewnątrz matki płodu oraz noworodków i niemowląt. Nade wszystko ostrożność zalecana jest również w przypadku dzieci poniżej 12. roku życia.

Czy bratek jest moczopędny?

Bratek przyjmowany doustnie (np. w formie naparu) jest często używany jako łagodny środek moczopędny. Rzeczywiście wykazano, iż bratek posiada działanie moczopędne, dlatego zwykle poleca się regularne wypijanie naparów z suszonego ziela bratka zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu chorób układu moczowego. Wśród najczęstszych wskazań do wykorzystania właściwości moczopędnych ziela bratka wymienia się: kamicę nerkową, skąpomocz, stany zapalne dróg moczowych, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie kłębuszków nerkowych, zapalenie miedniczek nerkowych oraz zaburzenia oddawania moczu.

  1. Fernandes L., Ramalhosa E., Baptista P., et al., Nutritional and Nutraceutical Composition of Pansies (Viola × wittrockiana) During Flowering, „J Food Sci.” 2019 Mar;84(3):490-498.
  2. Fernandes L., Ramalhosa E., Pereira J.A., et al., Borage, camellia, centaurea and pansies: Nutritional, fatty acids, free sugars, vitamin E, carotenoids and organic acids characterization, „Food Res Int.” 2020 Jun;132:109070.
  3. González-Barrio R., Periago M.J., Luna-Recio C., et al., Chemical composition of the edible flowers, pansy (Viola wittrockiana) and snapdragon (Antirrhinum majus) as new sources of bioactive compounds, „Food Chem.” 2018 Jun 30;252:373-380.
  4. Kaźmierska A.D., Bolesławska I., Przysławski J., Wpływ diety oraz fitoterapii w leczeniu trądziku pospolitego, „Farm Pol” 2020, 76(7): 373–380.
  5. Moksa K., Teległów A., Zioła zalecane przez świętą Hildegardę w pielęgnacji skóry, „Post Fitoter” 2021; 22(1): 61-69.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • O to musisz zadbać jesienią w trosce o odporność, skórę, sen i udany powrót na siłownię

    Jesień to pora roku, która może wyjątkowo dać się nam we znaki. To okres przejściowy między krótkim rękawem a kurtką, długimi dniami a szybką szarówką, powrót z wakacji do szkoły oraz powrót do rutyny związanej z dietą czy aktywnością fizyczną. Co zrobić, żeby nie przebodźcować swojego organizmu, wzmocnić odporność, ukoić zmęczone mięśnie i zasypiać bez problemu?

  • Jesienne osłabienie organizmu - jak uniknąć choroby?

    Jesienna aura sprzyja nie tylko obniżeniu nastroju, ale również osłabieniu organizmu, co powoduje, że jesteśmy bardziej podatni na infekcje i częściej chorujemy. Poznaj kilka sposobów na wzmocnienie organizmu i ograniczenie ryzyka wystąpienia choroby.

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Maślanka – właściwości zdrowotne i przeciwwskazania. Czy maślanka jest zdrowa?

    Mleko oraz przetwory mleczne to ważna grupa produktów w żywieniu zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Produkty te zawierają duże ilości dobrze przyswajalnego wapnia, pełnowartościowe białko, witaminy oraz składniki mineralne. Jednym z najważniejszych wyrobów przemysłu mleczarskiego jest maślanka. Na co jest dobra maślanka? Jakie ma właściwości oraz kto powinien unikać jej spożywania?

  • Czy proteinowa dieta Dukana działa? Fazy diety i skutki uboczne

    Dieta Dukana jest znana inaczej jako dieta proteinowa, białkowa oraz Protal (z jęz. fr. protéines alternatives). Pomysłodawcą tej słynnej diety jest były francuski dietetyk Pierre Dukan, który w 2013 roku otrzymał zakaz wykonywania zawodu lekarza na terenie Francji. Mimo to dieta Dukana zyskała w ostatnich latach miano jednej z najpopularniejszych diet odchudzających na całym świecie i stanowi model żywienia dla wielu osób.

  • Kiwi – właściwości odżywcze, wartości

    Kiwi jest niezwykle popularnym owocem, który nazywany bywa również chińskim agrestem. Owoce kiwi są jagodami, a ich miąższ jest soczysty, galaretowaty i zasobny w brązowe lub czarne nasiona. Kiwi zawiera wiele różnych składników bioaktywnych (m.in. witamin, składników mineralnych, karotenoidów i polifenoli), dzięki czemu wywiera pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij