Melisa, mięta, rumianek, pokrzywa, szałwia w ciąży – jakie zioła są bezpieczne dla ciężarnych, a które są w ciąży zakazane?

Zioła w ciąży – jak stosować? Czy są bezpieczne? 

Leki roślinne mogą być tak samo niebezpieczne, jak leki syntetyczne. W wielu przypadkach z powodu niewystarczającej ilości danych i informacji na temat bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania niektórych ziół w okresie ciąży.  

ESCOP (ang. European Scientific Cooperative on Phytotherapy), czyli organizacja, która skupia stowarzyszenia fitoterapeutyczne państw europejskich, dzieli substancje roślinne na cztery kategorie bezpieczeństwa: 

• kategoria A – można stosować w okresie ciąży, 
• kategoria B – brak danych (według ogólnie przyjętych zasad nie powinny być stosowane bez konsultacji z lekarzem), 
• kategoria C – dane ograniczone (według ogólnie przyjętych zasad nie powinny być stosowane bez konsultacji z lekarzem), 
• kategoria D – nie można stosować w okresie ciąży. 

Melisa w ciąży 

Według monografii ESCOP liść melisy zaliczany jest do kategorii B. Melisa lekarska w ciąży może łagodzić stany niepokoju i lęku, a także bezsenności i zdenerwowania. Wykazuje również działanie antyoksydacyjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Liść melisy działa przeciwskurczowo, pobudza wydzielanie soków trawiennych oraz zmniejsza stany zapalne. Z uwagi na fakt, iż melisa zawiera dużą ilość olejków lotnych jej stosowanie może działać drażniąco lub pobudzająco na macicę, liść melisy należy stosować z ostrożnością. 

Mięta w ciąży 

Liść mięty zaliczany jest do kategorii B w klasyfikacji ESCOP. W literaturze oraz publikacjach można spotkać informację, iż mięta pieprzowa zaliczana jest do surowców roślinnych bezpiecznych w okresie ciąży. Wykazuje ona działanie przeciwskurczowe w obrębie przewodu pokarmowego, a także wpływa na wydzielanie soków trawiennych. Liść mięty pieprzowej działa także uspokajająco i przeciwbakteryjnie. Znalazł zastosowanie w zaburzeniach trawiennych z towarzyszącymi mdłościami i wzdęciami. 

Rumianek w ciąży 

Według monografii ESCOP koszyczek rumianku zaliczany jest do kategorii A, czyli do grupy surowców roślinnych, które można stosować w czasie ciąży. Koszyczek rumianku wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, a także przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne. Stosowany jest podczas stanów zapalnych i skurczowych przewodu pokarmowego oraz stanach zapalnych pęcherza moczowego. Rumianek stosowany zewnętrznie wykorzystywany jest w stanach zapalnych jamy ustnej, a także podrażnieniach i stanach zapalnych skóry. 

Pokrzywa w ciąży 

Liść pokrzywy znajduje się według monografii ESCOP w kategorii B, czyli w grupie, w której według ogólnie przyjętych zasad surowce roślinne nie powinny być stosowane u kobiet w ciąży bez konsultacji z lekarzem. Pokrzywa znajduje zastosowanie w problemach związanych drogami moczowymi (stany zapalne, zaburzenia oddawania moczu), stosuje się ją także w celu uzupełniania mikroelementów oraz witamin.  Wykazuje ona także działanie przeciwpotne i przeciwłojotokowe, a także wzmacnia  mieszki włosowe. 

Szałwia w ciąży 

Liść szałwii jest przeciwwskazany w okresie ciąży. Według monografii ESCOP zaliczany jest on do kategorii D. Szałwia nie powinna być stosowana w okresie ciąży ze względu na działanie toksyczne składników olejku, a także przez wykazywanie działania poronnego. Stosowanie szałwii może przyczynić się także do zatrzymania laktacji. 

Imbir w ciąży 

Kłącze imbiru według monografii ESCOP zaliczany jest do kategorii B. Warto jednak zaznaczyć, iż w literaturze kłącze imbiru zaliczane jest do surowców bezpiecznych w okresie ciąży. Nie zaobserwowano wzrostu: wad wrodzonych, poronień, działania teratogennego czy też niskich mas urodzeniowych. Imbir zmniejsza nudności w okresie ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Roślinę można stosować w postaci naparów lub herbat, a także wykorzystywać świeży imbir jako dodatek do potraw. 

Jakich ziół unikać w ciąży? 

Według wyżej wspomnianej klasyfikacji w okresie ciąży należy unikać surowców roślinnych zaliczanych do kategorii D. W tej grupie, obok szałwii, znajdują się: 

• ziele piołunu, 
• aloes, 
• olejek anyżowy, 
• liść boldo,  
• kłącze pluskwicy, 
• olejek koperkowy, 
• nasienie kozieradki, 
• kora kruszyny, 
• korę kruszyny amerykańskiej, 
• liść miłorzębu, 
• korzeń/kłącze lukrecji, 
• owoc jałowca, 
• kłącze krzyżownicy zwyczajnej,  
• korzeń rzewienia, 
• liść szałwii, 
• liść/owoc senesu, 
• liść mącznicy. 

Do surowców, których stosowanie przez kobiety w ciąży jest przeciwwskazane zalicza się również: 

• borówkę brusznice, 
• lubczyk ogrodowy, 
• serdecznik pospolity. 

Natomiast surowce roślinne, takie jak kozłek lekarski, malina właściwa oraz dzika róża są klasyfikowane pod względem bezpieczeństwa jako surowce gdzie „należy zachować ostrożność w czasie ciąży”. Liście maliny są także zaliczane do grupy surowców roślinnych nieodpowiednich dla kobiet w okresie ciąży. 

Zioła bezpieczne w ciąży               

Do surowców roślinnych, które można używać w okresie ciąży (czyli tych, które wchodzą w skład kategorii A według monografii ESCOP) należą: 

• cebula, czosnek, 
• owoc anyżu (przetwory wodne), 
• kwiat arniki (zewnętrznie), 
• kwiat nagietka (zewnętrznie), 
• owoc kopru (przetwory wodne), 
• nasienie lnu, 
• owoc borówki czernicy, 
• koszyczek rumianku, 
• nasienie babki jajowatej, 
• nasienie babki płesznik.