Anyż – właściwości i zastosowanie. Do czego go dodawać?

Właściwości lecznicze anyżu znane były już w starożytności; w Polsce anyż pojawił się dopiero w średniowieczu, a spopularyzowany został przez benedyktynów. Owoce anyżu używane są jako przyprawa w kuchni orientalnej, składnik popularnych alkoholi, surowiec leczniczy oraz składnik kosmetyków.

Anyż – co to za roślina?

Anyż, nazywany także anyżkiem, to roślina o nazwie właściwej biedrzeniec anyż, należąca do rodziny selerowatych. Używa się jej owoców, które kształtem trochę przypominają kminek. Rośnie w formie jednorocznej, niewysokiej rośliny wyglądem przypominającej trochę koper.

Anyż gwiazdkowaty to podobna smakiem przyprawa o poprawnej nazwie badian właściwy, która należy do rodziny cytryńcowatych. Jest to dość duże drzewo, dożywające ponad 100 lat. Jego owoce mają bardzo atrakcyjny kształt 6–10-ramiennych gwiazdek, które wypełnione są owalnymi nasionkami.

Właściwości anyżu

Właściwości lecznicze anyżu znane są od wielu lat. Z powodzeniem stosowany jest w leczeniu kaszlu – działa wykrztuśnie oraz upłynnia wydzielinę zalegającą w oskrzelach. Zwiększa laktację u kobiet karmiących piersią, zmniejsza wzdęcia u dzieci oraz osób dorosłych. Działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit oraz może zwiększać wydzielanie soku żołądkowego, dlatego anyż jest częstym składnikiem herbat ziołowych poprawiających trawienie. Kolejną właściwością anyżu jest działanie przeciwbakteryjne i odkażające. W medycynie wykorzystuje się najczęściej napar z nasion anyżku, można używać cukierków anyżkowych, które także wykazują działanie wykrztuszające.

Zastosowanie anyżu w kuchni

Anyż w kuchni dodawany jest w bardzo niewielkich ilościach w związku z jego intensywnym smakiem i aromatem. Jest jedną z przypraw, które tworzą atmosferę i smak świąt Bożego Narodzenia. Obok goździków, kardamonu, cynamonu, imbiru, gałki muszkatołowej, ziela angielskiego i ziarenek kolendry jest składnikiem przyprawy do pierniczków. Jest także jedną z nut chińskiej mieszanki przyprawowej pięciu smaków (obok goździków, cynamonu, kopru włoskiego i pieprzu syczuańskiego). Doskonale komponuje się w wielu daniach, zarówno o charakterze słodkim, jak i wytrawnym.

Jego intensywne nuty bardzo dobrze pasują do owoców, takich jak: ananas, banany, cytryny, czarne porzeczki, figi, gruszki, jabłka, melony, pomarańcze, truskawki i winogrona. Wzbogaca smak ryb białych, owoców morza, wieprzowiny, wołowiny oraz kurczaka. Dodaje ciekawego posmaku pomidorom, czekoladzie, orzechom włoskim i migdałom. Odmienia zupełnie smak serów twardych oraz kozich.

Zastosowanie anyżu w kosmetyce

Związki z anyżu pomagają wygładzać skórę oraz redukować zmarszczki. Olejek z anyżu wykorzystywany jest w specjalistycznych kosmetykach zapobiegających starzeniu się skóry. W związku z jego działaniem przeciwbakteryjnym używany jest także do produkcji kosmetyków przeciwtrądzikowych. Można znaleźć w sprzedaży kremy, toniki z anyżem oraz czysty olejek. Dodatkowo anyż gwiazdkowaty znalazł także zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym. Dzięki atrakcyjnemu zapachowi jest również składnikiem mydeł i ekologicznych środków czystości.

Inne zastosowanie anyżu

Anyż jest składnikiem wielu znanych alkoholi: absynt, ouzo, raki, arrack, pastis, sambuca i galliano. Są to wysokoprocentowe alkohole destylowane z różnych składników, przez co lekko różnią się smakiem i kolorem.

Innym zastosowaniem anyżu jest wykorzystanie go do aromatyzowania leków.

Gdzie i za ile kupić anyż?

Anyż w postaci nasion biedrzeńca lub gwiazdek anyżu gwiazdkowego kupić można w niemal każdym większym sklepie stacjonarnym oraz internetowym. Sprzedawany jest na dziale przypraw, zazwyczaj w niedużych opakowaniach. Anyż w postaci nasion jest zazwyczaj tańszy i kosztuje około 2–4 zł za opakowanie 20 g. Anyż gwieździsty ma wyższą cenę i kosztuje około 5–10 zł za opakowanie o wadze 10 g. Nie warto zaopatrywać się w duże ilości przyprawy, jeśli nie mamy w planach szybkiego jej zużycia, ponieważ długo przechowywany, szczególnie jeśli jest otwarty, wietrzeje i traci na intensywności aromatu.

Anyż – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do spożywania anyżu jest alergia na zawarty w nim olejek eteryczny (anyż należy do grupy przypraw charakteryzowanych jako często alergizujące). Olejek anyżowy podawany doustnie w dużych dawkach może powodować podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Ponadto rozszerza naczynia włosowate, może powodować odurzenie, drgawki, przekrwienie mózgu, płuc i uszkodzenie nerek.