Drożdżyca – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Piotr Ziętek

Drożdżyca – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie

Drożdżyca jest chorobą wywołaną przez grzyby z rzędu drożdżaków. Grzyby te naturalnie bytują w organizmie, jednak w określonych warunkach dochodzi do ich nadmiernego namnażania, co prowadzi do infekcji grzybiczej. W jaki sposób dochodzi do rozwoju drożdżycy? Czym się ona objawia i w jaki sposób się ją leczy?  

Drożdżyca to zakażenie grzybicze wywołane przez drożdżaki. Zakażenia te najczęściej dotyczą skóry i błon śluzowych. Możliwe są też poważniejsze infekcje narządów wewnętrznych lub obecność komórek drożdżaków we krwi. Na zakażenie drożdżakami szczególnie narażone są osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu odpornościowego. 

Drożdżyca (kandydoza) – czym jest i może ją powodować?  

Drożdżyca jest zakażeniem grzybiczym wywołanym przez grzyby z rodzaju Candida (stąd inna nazwa choroby – kandydoza lub kandydiaza). Grzyby te są szeroko rozpowszechnione w otoczeniu, a także obecne w organizmie, np. na skórze i w przewodzie pokarmowym. Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy oraz przestrzeganie zasad higieny zapobiegają nadmiernemu namnażaniu się drożdżaków w organizmie. Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego są więc czynnikiem ryzyka rozwoju kandydozy. Często do spadku liczby białych krwinek prowadzi stosowanie leków takich jak niektóre antybiotyki, sterydy, leki immunosupresyjne oraz chemioterapii.

Do grupy ryzyka należą też osoby osłabione, np. po rozległych zabiegach operacyjnych, wentylowane mechanicznie, po ciężkich oparzeniach, pacjenci onkologiczni, noworodki o niskiej masie urodzeniowej i wcześniaki, chorzy wyniszczeni. Przyczyną kandydozy są nabyte niedobory odporności takie jak AIDS.

Drożdżycy skóry i błon śluzowych sprzyjają wilgoć, ciepło, zaniedbania higieniczne, a także bezpośredni kontakt z osobą zakażoną grzybem. Z tych powodów szczególnie narażone są osoby starsze, otyłe, z cukrzycą, cierpiące na nadmierną potliwość oraz unieruchomione.

Kandydozy głębokie, tzn. dotyczące ośrodkowego układu nerwowego, płuc, układu sercowo-naczyniowego, narządów jamy brzusznej oraz kandydozy rozsiane rozwijają się praktycznie tylko u chorych z ciężkimi zaburzeniami odporności w przebiegu AIDS, w stanach immunosupresji lub we wrodzonych zaburzeniach odporności.

Zakażenia grzybicze układu sercowo-naczyniowego w postaci zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia wsierdzia i zapalenia naczyń mogą być powikłaniem obecności np. protez i cewników naczyniowych.

Czynnikami etiologicznymi tego typu zakażeń najczęściej są bakterie i wirusy, ale zakażenia grzybicze także są możliwe. Obecność komórek drożdżaków z rodzaju Candida nosi nazwę kandydozy. Może być ona przyczyną ciężkiej sepsy i kandydozy rozsianej, w przebiegu której powstają mnogie ropnie grzybicze rozmieszczone w tkankach całego organizmu. 

Drożdżyca – jak się objawia i jakie są jej rodzaje?  

Kandydoza ma wiele różnych postaci. Może być powierzchowna, gdy dotyczy skóry lub błon śluzowych. Zakażenie może rozwinąć się w obrębie śluzówek jamy ustnej, nosa, narządów płciowych, przełyku czy okolic odbytu. Zakażenie w kącikach ust powoduje powstawanie zajadów. Drożdżyca skóry najczęściej pojawia się w fałdach skóry, w miejscach wilgotnych i nieprzewiewnych. Widoczne może być zaczerwienienie z białymi nalotami. Zmiany powodują świąd i pieczenie. Po pewnym czasie skóra może się łuszczyć tworząc nadżerki. Czasami, w przebiegu kandydozy, w przerwach pomiędzy palcami powstają bolesne pęknięcia skóry.

Pewnym specyficznym rodzajem infekcji drożdżakowej jest łupież pstry. Jest to choroba wywołana przez grzyby z rodzaju Pityrosporium. Objawia się ona powstawaniem plam przebarwieniowych na powierzchni tułowia.

Kolejnym rodzajem powierzchownej infekcji drożdżakowej jest grzybica paznokci. Początkowo choroba objawia się bolesnym obrzękiem w okolicach wałów paznokciowych, co wyglądem może przypominać zanokcicę. Później dochodzi do powstawania przebarwień i rozwarstwienia paznokci.

Zakażenia drożdżakowe rozwijają się także w obrębie narządów płciowych. Choć problem ten dotyczy głównie kobiet, możliwy jest on także u mężczyzn. Grzybicze zapalenia sromu i pochwy powodują swędzenie, pieczenie przy, oddawaniu moczu, ból podczas stosunku oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu. Infekcjom tym sprzyjają m.in. ciąża i cukrzyca. Możliwe jest rozprzestrzeniania się infekcji grzybiczej przez ciągłość z narządów płciowych do okolic odbytu. 

Infekcje drożdżakowe w obrębie przewodu pokarmowego dotyczą głównie jamy ustnej, gardła i przełyku. Kandydoza w obrębie jamy ustnej ma postać białych plam (pleśniawek) pojawiających się na zaczerwienionej błonie śluzowej. Dodatkowo może być widoczne wygładzenie powierzchni języka. Kandydoza przełyku najczęściej nie daje żadnych objawów w momencie rozpoznania. Czasami może pojawić się ból za mostkiem lub zgaga. Drożdżyca dalszych części przewodu pokarmowego, czyli żołądka i jelit występuje bardzo rzadko. Dominują niespecyficzne objawy w postaci bólu brzucha, nudności, luźnych stolców. 

Zakażenie drożdżakowe ośrodkowego układu nerwowego przebiega często pod postacią grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czasem z wytworzeniem ropni mózgu. Pojawiają się silne bóle głowy, objawy oponowe, zaburzenia świadomości. Z czasem może dojść do rozwoju wodogłowia. Sepsa wywołana przez drożdżaki zwykle ma ciężki przebieg.  

Powiązane produkty

Diagnostyka drożdżycy 

Rozpoznanie drożdżycy powierzchownej, a więc skóry, błon śluzowych i paznokci, opiera się na charakterystycznym obrazie zmian oraz występowania charakterystycznych objawów. Na zakażenie drożdżakowe wskazują również wspomniane wcześniej przyczyny osłabienia odporności. W razie wątpliwości można wykonać posiew mykologiczny materiału pobranego ze zmiany. Za grzybiczą etiologią zapalenia pochwy przemawia biała, grudkowata wydzielina z pochwy o odczynie kwaśnym. Dodatkowo można zaobserwować kolonie grzyba w preparacie bezpośrednim pod mikroskopem. 

Kandydoza przełyku może być rozpoznana na podstawie badania endoskopowego przełyku. Podczas badania dodatkowo pobiera się wymaz szczoteczkowy do badania mikrobiologicznego. Pozwala ono dokładnie określić gatunek patogenu i jego wrażliwość na leki. 

Zakażenia grzybicze ośrodkowego układu nerwowego można rozpoznać na podstawie badania mikrobiologicznego płynu mózgowo-rdzeniowego. W tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym można wykazać obecność ropni w obrębie mózgu. 

Zarówno sepsa wywołana przez drożdżaki, jak i rozsiana kandydemia mają ciężki przebieg. Mogą skutkować m.in. niewydolnością krążenia, niewydolnością nerek, zaburzeniami krzepnięcia. 

Jak powinno wyglądać leczenie drożdżycy (kandydozy)? 

Leczenie grzybic przebiega różnie, w zależności od lokalizacji i obrazu zmian chorobowych. Pojedyncze zmiany na skórze lub paznokciach są wskazaniem jedynie do leczenia miejscowego. Z kolei mnogie zmiany grzybicze, rozległe zmiany na skórze lub drożdżyca paznokci na co najmniej dwóch palcach są wskazaniami do połączenia leków doustnych z miejscowymi. Leczenie drożdżycy w obrębie skóry nieowłosionej lub błon śluzowych trwa zwykle ok. 2 tygodni. Natomiast drożdżyce paznokci oraz skóry owłosionej wymagają niejednokrotnie wielomiesięcznej terapii. Czas trwania leczenia może być różny w zależności od leku.

Do najczęściej stosowanych leków przeciwgrzybiczych należą ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, terbinafina, nystatyna, amfoterycyna B i natamycyna. Każdy z tych leków ma określoną skuteczność w stosunku do poszczególnych odmian drożdżycy. Ketokonazol jest dostępny w formie doustnej, jak również w formie popularnych szamponów przeciwgrzybiczych czy kremów do stosowania na skórę. Itrakonazol jest lekiem bezpieczniejszym, bardziej skutecznym. W formie doustnej może być stosowany w kandydozie paznokci, także u dzieci. Doustne preparaty flukonazolu są jednymi z najskuteczniejszych leków przeciwko zakażeniom drożdżakowym. Są szczególnie wskazane w leczeniu drożdżycy błony śluzowej jamy ustnej, przełyku pochwy, a także grzybicy paznokci. Terbinafina jest dostępna w formie doustnej, jak również w postaci kremów i aerozoli. Podobnie jak itrakonazol, jest skuteczna w drożdżycy paznokci.

Do jeszcze innej grupy leków należą nystatyna, amfoterycyna B i natamycyna. Leki te są stosowane w postaci dożylnej lub doustnej w ciężkich zakażeniach grzybiczych, ale nystatyna i natamycyna mogą być też stosowane miejscowo. Są one dostępne w formie kremów, maści, globulek dopochwowych oraz roztworów do płukania jamy ustnej. Preparaty leków takich jak ketokonazol i terbinafina, przeznaczonych do stosowania miejscowego w drożdżycach skóry, błon śluzowych i paznokci, są dostępne bez recepty.

Istnieje również wiele środków o działaniu przeciwgrzybiczym przeznaczonych tylko do stosowania miejscowego. Przykładowo, maść z kwasem undecylenowym jest wskazana przy niektórych grzybicach skóry owłosionej i gładkiej. Skutecznym środkiem w przypadku drożdżycy paznokci oraz skóry między palcami jest płyn do stosowania na skórę zawierający chlormidazol. Amorolfina jest lekiem przeciwgrzybiczym dostępnym jako lakier do paznokci. 

Drożdżyca – profilaktyka

W zapobieganiu grzybicy powierzchownej duże znaczenie ma utrzymywanie prawidłowej higieny skóry, jamy ustnej oraz okolic intymnych. Osoby przyjmujące przewlekle sterydy wziewne, np. w przebiegu astmy, powinny po każdorazowej aplikacji leku przepłukać usta wodą. Utrzymanie higieny jamy ustnej jest szczególnie ważne u osób posiadających protezy zębowe. Ponieważ może być to problematyczne, w tym przypadku należy stosować płukanki do jamy ustnej zawierające roztwór chlorheksydyny. W aptekach dostępne są również płukanki zawierające składniki ziół o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym. 

Leczenie nawracającej grzybicy stóp jest długotrwałe i również wymaga zachowania higieny. Pomocne może być profilaktyczne stosowanie pudrów przeciwgrzybiczych, np. preparatów mikonazolu dostępnych w formie aerozoli. 

Nawracająca kandydoza jamy ustnej i przełyku dotyczy głównie chorych z zaburzeniami odporności w przebiegu zakażenia wirusem HIV. U tych osób należy rozważyć profilaktyczne stosowanie flukonazolu w formie doustnej trzy razy w tygodniu. 

  1. S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2010.
  2. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia T. 2., Warszawa 2015. 
  3. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  4. P. Rogalski, Kandydoza przewodu pokarmowego — fakty i mity, „Gastroenterologia Kliniczna”, nr 87–97 (3) 2010. 
  5. P. Biliński, I. Seferyńska, K. Warzocha, Diagnostyka i leczenie układowych zakażeń grzybiczych w onkohematologii, „Onkologia w Praktyce Klinicznej”, nr 15-24 (4) 2008. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij