Drożdżyca – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Piotr Ziętek

Drożdżyca – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie

Drożdżyca jest chorobą wywołaną przez grzyby z rzędu drożdżaków. Grzyby te naturalnie bytują w organizmie, jednak w określonych warunkach dochodzi do ich nadmiernego namnażania, co prowadzi do infekcji grzybiczej. W jaki sposób dochodzi do rozwoju drożdżycy? Czym się ona objawia i w jaki sposób się ją leczy?  

Drożdżyca to zakażenie grzybicze wywołane przez drożdżaki. Zakażenia te najczęściej dotyczą skóry i błon śluzowych. Możliwe są też poważniejsze infekcje narządów wewnętrznych lub obecność komórek drożdżaków we krwi. Na zakażenie drożdżakami szczególnie narażone są osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu odpornościowego. 

Drożdżyca (kandydoza) – czym jest i może ją powodować?  

Drożdżyca jest zakażeniem grzybiczym wywołanym przez grzyby z rodzaju Candida (stąd inna nazwa choroby – kandydoza lub kandydiaza). Grzyby te są szeroko rozpowszechnione w otoczeniu, a także obecne w organizmie, np. na skórze i w przewodzie pokarmowym. Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy oraz przestrzeganie zasad higieny zapobiegają nadmiernemu namnażaniu się drożdżaków w organizmie. Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego są więc czynnikiem ryzyka rozwoju kandydozy. Często do spadku liczby białych krwinek prowadzi stosowanie leków takich jak niektóre antybiotyki, sterydy, leki immunosupresyjne oraz chemioterapii.

Do grupy ryzyka należą też osoby osłabione, np. po rozległych zabiegach operacyjnych, wentylowane mechanicznie, po ciężkich oparzeniach, pacjenci onkologiczni, noworodki o niskiej masie urodzeniowej i wcześniaki, chorzy wyniszczeni. Przyczyną kandydozy są nabyte niedobory odporności takie jak AIDS.

Drożdżycy skóry i błon śluzowych sprzyjają wilgoć, ciepło, zaniedbania higieniczne, a także bezpośredni kontakt z osobą zakażoną grzybem. Z tych powodów szczególnie narażone są osoby starsze, otyłe, z cukrzycą, cierpiące na nadmierną potliwość oraz unieruchomione.

Kandydozy głębokie, tzn. dotyczące ośrodkowego układu nerwowego, płuc, układu sercowo-naczyniowego, narządów jamy brzusznej oraz kandydozy rozsiane rozwijają się praktycznie tylko u chorych z ciężkimi zaburzeniami odporności w przebiegu AIDS, w stanach immunosupresji lub we wrodzonych zaburzeniach odporności.

Zakażenia grzybicze układu sercowo-naczyniowego w postaci zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia wsierdzia i zapalenia naczyń mogą być powikłaniem obecności np. protez i cewników naczyniowych.

Czynnikami etiologicznymi tego typu zakażeń najczęściej są bakterie i wirusy, ale zakażenia grzybicze także są możliwe. Obecność komórek drożdżaków z rodzaju Candida nosi nazwę kandydozy. Może być ona przyczyną ciężkiej sepsy i kandydozy rozsianej, w przebiegu której powstają mnogie ropnie grzybicze rozmieszczone w tkankach całego organizmu. 

Drożdżyca – jak się objawia i jakie są jej rodzaje?  

Kandydoza ma wiele różnych postaci. Może być powierzchowna, gdy dotyczy skóry lub błon śluzowych. Zakażenie może rozwinąć się w obrębie śluzówek jamy ustnej, nosa, narządów płciowych, przełyku czy okolic odbytu. Zakażenie w kącikach ust powoduje powstawanie zajadów. Drożdżyca skóry najczęściej pojawia się w fałdach skóry, w miejscach wilgotnych i nieprzewiewnych. Widoczne może być zaczerwienienie z białymi nalotami. Zmiany powodują świąd i pieczenie. Po pewnym czasie skóra może się łuszczyć tworząc nadżerki. Czasami, w przebiegu kandydozy, w przerwach pomiędzy palcami powstają bolesne pęknięcia skóry.

Pewnym specyficznym rodzajem infekcji drożdżakowej jest łupież pstry. Jest to choroba wywołana przez grzyby z rodzaju Pityrosporium. Objawia się ona powstawaniem plam przebarwieniowych na powierzchni tułowia.

Kolejnym rodzajem powierzchownej infekcji drożdżakowej jest grzybica paznokci. Początkowo choroba objawia się bolesnym obrzękiem w okolicach wałów paznokciowych, co wyglądem może przypominać zanokcicę. Później dochodzi do powstawania przebarwień i rozwarstwienia paznokci.

Zakażenia drożdżakowe rozwijają się także w obrębie narządów płciowych. Choć problem ten dotyczy głównie kobiet, możliwy jest on także u mężczyzn. Grzybicze zapalenia sromu i pochwy powodują swędzenie, pieczenie przy, oddawaniu moczu, ból podczas stosunku oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu. Infekcjom tym sprzyjają m.in. ciąża i cukrzyca. Możliwe jest rozprzestrzeniania się infekcji grzybiczej przez ciągłość z narządów płciowych do okolic odbytu. 

Infekcje drożdżakowe w obrębie przewodu pokarmowego dotyczą głównie jamy ustnej, gardła i przełyku. Kandydoza w obrębie jamy ustnej ma postać białych plam (pleśniawek) pojawiających się na zaczerwienionej błonie śluzowej. Dodatkowo może być widoczne wygładzenie powierzchni języka. Kandydoza przełyku najczęściej nie daje żadnych objawów w momencie rozpoznania. Czasami może pojawić się ból za mostkiem lub zgaga. Drożdżyca dalszych części przewodu pokarmowego, czyli żołądka i jelit występuje bardzo rzadko. Dominują niespecyficzne objawy w postaci bólu brzucha, nudności, luźnych stolców. 

Zakażenie drożdżakowe ośrodkowego układu nerwowego przebiega często pod postacią grzybiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czasem z wytworzeniem ropni mózgu. Pojawiają się silne bóle głowy, objawy oponowe, zaburzenia świadomości. Z czasem może dojść do rozwoju wodogłowia. Sepsa wywołana przez drożdżaki zwykle ma ciężki przebieg.  

Powiązane produkty

Diagnostyka drożdżycy 

Rozpoznanie drożdżycy powierzchownej, a więc skóry, błon śluzowych i paznokci, opiera się na charakterystycznym obrazie zmian oraz występowania charakterystycznych objawów. Na zakażenie drożdżakowe wskazują również wspomniane wcześniej przyczyny osłabienia odporności. W razie wątpliwości można wykonać posiew mykologiczny materiału pobranego ze zmiany. Za grzybiczą etiologią zapalenia pochwy przemawia biała, grudkowata wydzielina z pochwy o odczynie kwaśnym. Dodatkowo można zaobserwować kolonie grzyba w preparacie bezpośrednim pod mikroskopem. 

Kandydoza przełyku może być rozpoznana na podstawie badania endoskopowego przełyku. Podczas badania dodatkowo pobiera się wymaz szczoteczkowy do badania mikrobiologicznego. Pozwala ono dokładnie określić gatunek patogenu i jego wrażliwość na leki. 

Zakażenia grzybicze ośrodkowego układu nerwowego można rozpoznać na podstawie badania mikrobiologicznego płynu mózgowo-rdzeniowego. W tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym można wykazać obecność ropni w obrębie mózgu. 

Zarówno sepsa wywołana przez drożdżaki, jak i rozsiana kandydemia mają ciężki przebieg. Mogą skutkować m.in. niewydolnością krążenia, niewydolnością nerek, zaburzeniami krzepnięcia. 

Jak powinno wyglądać leczenie drożdżycy (kandydozy)? 

Leczenie grzybic przebiega różnie, w zależności od lokalizacji i obrazu zmian chorobowych. Pojedyncze zmiany na skórze lub paznokciach są wskazaniem jedynie do leczenia miejscowego. Z kolei mnogie zmiany grzybicze, rozległe zmiany na skórze lub drożdżyca paznokci na co najmniej dwóch palcach są wskazaniami do połączenia leków doustnych z miejscowymi. Leczenie drożdżycy w obrębie skóry nieowłosionej lub błon śluzowych trwa zwykle ok. 2 tygodni. Natomiast drożdżyce paznokci oraz skóry owłosionej wymagają niejednokrotnie wielomiesięcznej terapii. Czas trwania leczenia może być różny w zależności od leku.

Do najczęściej stosowanych leków przeciwgrzybiczych należą ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, terbinafina, nystatyna, amfoterycyna B i natamycyna. Każdy z tych leków ma określoną skuteczność w stosunku do poszczególnych odmian drożdżycy. Ketokonazol jest dostępny w formie doustnej, jak również w formie popularnych szamponów przeciwgrzybiczych czy kremów do stosowania na skórę. Itrakonazol jest lekiem bezpieczniejszym, bardziej skutecznym. W formie doustnej może być stosowany w kandydozie paznokci, także u dzieci. Doustne preparaty flukonazolu są jednymi z najskuteczniejszych leków przeciwko zakażeniom drożdżakowym. Są szczególnie wskazane w leczeniu drożdżycy błony śluzowej jamy ustnej, przełyku pochwy, a także grzybicy paznokci. Terbinafina jest dostępna w formie doustnej, jak również w postaci kremów i aerozoli. Podobnie jak itrakonazol, jest skuteczna w drożdżycy paznokci.

Do jeszcze innej grupy leków należą nystatyna, amfoterycyna B i natamycyna. Leki te są stosowane w postaci dożylnej lub doustnej w ciężkich zakażeniach grzybiczych, ale nystatyna i natamycyna mogą być też stosowane miejscowo. Są one dostępne w formie kremów, maści, globulek dopochwowych oraz roztworów do płukania jamy ustnej. Preparaty leków takich jak ketokonazol i terbinafina, przeznaczonych do stosowania miejscowego w drożdżycach skóry, błon śluzowych i paznokci, są dostępne bez recepty.

Istnieje również wiele środków o działaniu przeciwgrzybiczym przeznaczonych tylko do stosowania miejscowego. Przykładowo, maść z kwasem undecylenowym jest wskazana przy niektórych grzybicach skóry owłosionej i gładkiej. Skutecznym środkiem w przypadku drożdżycy paznokci oraz skóry między palcami jest płyn do stosowania na skórę zawierający chlormidazol. Amorolfina jest lekiem przeciwgrzybiczym dostępnym jako lakier do paznokci. 

Drożdżyca – profilaktyka

W zapobieganiu grzybicy powierzchownej duże znaczenie ma utrzymywanie prawidłowej higieny skóry, jamy ustnej oraz okolic intymnych. Osoby przyjmujące przewlekle sterydy wziewne, np. w przebiegu astmy, powinny po każdorazowej aplikacji leku przepłukać usta wodą. Utrzymanie higieny jamy ustnej jest szczególnie ważne u osób posiadających protezy zębowe. Ponieważ może być to problematyczne, w tym przypadku należy stosować płukanki do jamy ustnej zawierające roztwór chlorheksydyny. W aptekach dostępne są również płukanki zawierające składniki ziół o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym. 

Leczenie nawracającej grzybicy stóp jest długotrwałe i również wymaga zachowania higieny. Pomocne może być profilaktyczne stosowanie pudrów przeciwgrzybiczych, np. preparatów mikonazolu dostępnych w formie aerozoli. 

Nawracająca kandydoza jamy ustnej i przełyku dotyczy głównie chorych z zaburzeniami odporności w przebiegu zakażenia wirusem HIV. U tych osób należy rozważyć profilaktyczne stosowanie flukonazolu w formie doustnej trzy razy w tygodniu. 

  1. S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2010.
  2. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia T. 2., Warszawa 2015. 
  3. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  4. P. Rogalski, Kandydoza przewodu pokarmowego — fakty i mity, „Gastroenterologia Kliniczna”, nr 87–97 (3) 2010. 
  5. P. Biliński, I. Seferyńska, K. Warzocha, Diagnostyka i leczenie układowych zakażeń grzybiczych w onkohematologii, „Onkologia w Praktyce Klinicznej”, nr 15-24 (4) 2008. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl