zajady w kącikach ust
Paulina Brożek

Zajady – przyczyny, leczenie domowymi sposobami

Zajady to nie tylko problem natury estetycznej – bolesne, piekące i czerwone pęknięcia umiejscowione w kącikach ust to dość powszechna przypadłość dotycząca błon śluzowych jamy ustnej. Wywołują ją m. in. grzyby (drożdżaki) oraz infekcje bakteryjne. Nieleczone zajady mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni i powodować poważne następstwa. Co stosować na zajady? Podpowiadamy.

Zajady to dość częsty problem pojawiający się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych osób. Zmiany powstają na podłożu infekcji u osób z czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi. Początkowo występują pod postacią zaczerwienionej i przesuszonej skóry w kącikach ust, w miarę upływu czasu dochodzi do tworzenia bolesnych pęknięć i nadżerek tej okolicy. Zajady nie są jedynie problemem kosmetycznym, mogą świadczyć o niedoborach witaminowych lub obecności chorób przewlekłych.

Zajady – przyczyny powstawania

Zapalenie kątów ust (ang. angular cheilitis lub angular stomatitis), potocznie nazywane zajadami, to zmiany zapalne skóry oraz błony śluzowej okolicy kącików ust. Dolegliwość występuje dość często zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Zajady nie są zmianami zaraźliwymi.

Przyczyny powstawania angular stomatitis są zróżnicowane i zwykle mają charakter wieloczynnikowy. Niektóre stany chorobowe stanowią czynnik predysponujący do ich wystąpienia. Najczęściej bezpośrednim czynnikiem etiologicznym jest infekcja wywoływana przez drożdżaki z głównie Candida albicans lub bakterie (gronkowce, paciorkowce), oba rodzaje patogenów udaje się wyizolować w ponad połowie przypadków zajadów.

Zapaleniu kącików ust, czyli zajadom, sprzyjają również: nawykowe oblizywanie warg, drażnienie przez protezy dentystyczne, szerokie otwieranie ust, nieprawidłowo wykonywane zabiegi higieniczne w jamie ustnej, nadmierne ślinienie oraz nadmierna suchość jamy ustnej.

Choroby ogólne związane z występowaniem zajadów to:

  • niedokrwistość z niedoboru żelaza,
  • niedokrwistość megaloblastyczna,
  • niedobory witaminowe, szczególnie witamin: B2 i PP,
  • cukrzyca,
  • obniżenie odporności (przed okresem, przewlekłe narażenie na stres),
  • alergie kontaktowe (np. uczulenie na nikiel zawarty w sztućcach, aparacie ortodontycznym, uczulenie na miętę obecną w pastach do zębów),
  • jako wynik działania niepożądanego niektórych leków np. izotretynoiny.

Zajady u dziecka

U dzieci dość częstym czynnikiem miejscowym sprzyjającym powstawaniu zajadów jest ciągłe narażenie skóry okolicy ust na ślinę. Zwiększone wydzielanie śliny obecne jest w okresie wyrzynania się zębów. Nie bez znaczenia jest ciągłe oblizywanie warg, ssanie palca lub smoczka czy wkładanie do buzi zabawek przez dziecko.

Zajady w ciąży

Ciąża z powodu zmian hormonalnych w organizmie kobiety predysponuje do powstawania zajadów. Obecność zmian zapalnych w kącikach ust u ciężarnej może być spowodowane również niedoborem żelaza, kwasu foliowego czy witamin z grupy B, dlatego też warto skonsultować problem z lekarzem prowadzącym, który zleci wykonanie odpowiednich badań.

Zajad a opryszczka wargowa

W przeciwieństwie do zajadów opryszczkę wargową wywołują wirusy z grupy Herpex simplex. Wirus obecny jest w wydzielinie pęcherzyków i przenosi się przez bezpośredni kontakt np. podczas pocałunków, używania wspólnych sztućców itp. Ponieważ wirus szybko ginie w temperaturze pokojowej i po wyschnięciu, rzadko do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej czy przez przedmioty. W miejscu wniknięcia wirusa w okolicy ust zwykle w kąciku odczuwalna jest przeczulica, świąd i pieczenie. Zmiany pojawiają się po 2–3 dniach, pod postacią drobnych, bolesnych pęcherzyków wypełnionych bezbarwnym płynem. Pęcherzyki pękają, pozostawiając bolesne nadżerki i owrzodzenia. Objawy opryszczki na ustach utrzymują się ok. 2 tygodni, goją się samoistnie, zwykle nie pozostawiając blizn. Zmiany o niewielkim nasileniu nie wymagają leczenia bądź stosuje się miejscowo maści przeciwwirusowe na opryszczkę (np. acyclovir) i wysuszające np. maść cynkową. Cięższe postacie wymagają ogólnoustrojowego podania leków przeciwwirusowych.

Zajady – objawy

Zajady charakteryzują  się podrażnieniem, rumieniem zapalnym i tworzeniem skorupowatych zgrubień w okolicy kątów ust. Zmiany te dość często tworzą bolesne nadżerki i pęknięcia o różnej głębokości z tendencją do krwawień (np. podczas ziewania czy szerokiego otwierania ust nadżerki pękają lub krwawią). Usta mogą być spierzchnięte, suche lub pozostać wolne od zmian.

Zajadom mogą towarzyszyć dolegliwości bólowe, świąd, pieczenie. Objawy ogólnoustrojowe nie występują. Zapalenie kącików ust w zależności od etiologi może trwać  kilka dni, a w postaciach przewlekłych nawet kilka lat.

Polecane dla Ciebie

Leczenie zajadów w kącikach ust – jak wygląda, czym smarować?

Leczenie zajadów uzależnione jest od przyczyny ich powstawania. Zmiany powstałe na tle awitaminozy czy niedokrwistości wymagają suplementacji odpowiednimi preparatami. Zapalenie kącików ust pojawiające się u osób z cukrzycą może wymagać intensyfikacji leczenia przeciwcukrzycowego.

W przypadku większości zmian wystarczające jest ograniczenie czynników sprzyjających powstawaniu zajadów (oblizywanie ust, niewłaściwa higiena jamy ustnej) oraz stosowanie miejscowo działających maści lub kremów.

Wybór preparatów bez recepty jest ogromny (maści, kremy, żele, pomadki) dlatego warto poradzić się farmaceuty, który pomoże dobrać odpowiedni specyfik.  Ponieważ zapalenie kącików ust rozwija się w większości przypadków na podłożu infekcji, warto sięgnąć po preparaty zawierające w swoim składzie środki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze:

  • chlorquinaldol – wykazuje działanie przeciwbakteryjne na ziarniaki Gram-dodatnie,
  • klotrimazol – stosowany miejscowo zapobiega rozwojowi drożdżaków oraz Candida albicans

Skuteczny preparat na zajady powinien również zawierać substancje działające nawilżająco i odżywczo, wzmacniająco ochronny płaszcz lipidowy, wspomagające regenerację i łagodzące podrażnienia skóry. Najczęściej wykorzystywanymi składnikami w maściach i kremach na zajady są m. in:

  • witamina E – wykazuje działanie przeciwzapalne, przyspiesza proces gojenia się ran, zabezpiecza przed przesuszeniem oraz przed utratą elastyczności naskórka
  • ekstrakt z szałwii lekarskiej – działa kojąco i ściągająco,
  • witamina B2 – wspomaga pielęgnację skóry, przyspiesza wchłanianie zajadów i ułatwia gojenie,
  • D-pantenol – koi, uelastycznia i zmiękcza skórę,
  • masło Shea – wspomaga regenerację naskórka i uelastycznia go,
  • olejek z drzewa herbacianego – wykazuje działanie przeciwbakteryjne,
  • wyciąg z wąkrotki azjatyckiej – działa odżywczo i wygładzająco na skórę,
  • wyciąg z kasztanowca – w korzystny sposób wpływa na szczelność naczynek, zmniejsza zaczerwienienie, a także działa łagodząco w przypadku podrażnień.

Jak długo goją się zajady?

Zwykle przy prawidłowym i systematycznym leczeniu zajady goją się w przeciągu 2–3 tygodni. W przypadku braku poprawy po leczeniu, długiego czasu gojenia lub częstego nawracania zmian wskazane jest zasięgnąć porady lekarza rodzinnego, dermatologa bądź stomatologa. Niekiedy zalecane bywa wykonanie posiewu ze zmian okolicy kącików ust.

Blizny po zajadach

W większości przypadków zajady ustępują bez pozostawiania blizn. Na niewielkie blizny po zajadach wystarczy stosowanie preparatów natłuszczających i nawilżających. W przypadku rozległych czy głębokich blizn konieczna będzie wizyta u dermatologa.

Domowe sposoby na zajady

W przypadku występowania zajadów zanim sięgniemy po wyroby apteczne, możemy wypróbować niektóre domowe sposoby na zajady. Surowcem wspomagającym leczenie zajadów, a obecnym w każdej kuchni, jest np. miód czy propolis. Miód charakteryzuje się silnym działaniem przeciwzapalnym. Jego niewielką ilość możemy zmieszać z kilkoma kroplami tranu i nałożyć na 15 minut na zmienioną skórę.

Uwaga: u osób uczulonych na propolis zmiany mogą się znacznie zaostrzyć.

Skuteczną i bezpieczną metodą jest natłuszczanie ust oliwą z oliwek. Znajdujące się w jej składzie witaminy A, D, E, K przyśpieszają regenerację naskórka i posiadają właściwości natłuszczające oraz łagodzące podrażnienia.

Warto również w trakcie leczenia zajadów wzbogacić dietę w produkty zawierające witaminy z grupy B. Witaminy te m. in wspomagają układ odpornościowy, wspierają prawidłowy wygląd i funkcję skóry włosów i paznokci. Bogatym źródłem tych związków są drożdże, wątroba wołowa, rośliny strączkowe (soja, fasola i groch). Dobrym źródłem witamin z grupy B są również nabiał oraz jaja, ale także banany, brzoskwinie i szpinak.

Sprawdź na DOZ.pl: Suplementy z witaminą B.
  1. H. Batura-Gabryel, Niektóre aspekty kandydozy, „Mikol. Lek.” nr 6 1999.
  2. M. Szymankiewicz, J. Kowalewski, Zakażenia wywoływane przez grzyby Candida. Czynniki predysponujące, „Mikol. Lek.” nr 12 2005.
  3. A. J. Kurnatowska, Występowanie grzybów w ontocenozie jamy ustnej a zmiany błony śluzowej, „Mikol. Lek.” nr 10 2003.
  4. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 1: local etiologies, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 87 (6) 2011.
  5. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 2: nutritional, systemic, and drug-related causes and treatment, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 88 (1) 2011.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym są modulatory homocysteiny? Jak wpływa na zmęczenie i poziom hormonów?

    Homocysteina jest aminokwasem. Nieregulowany poziom tej cząsteczki sprzyja rozwojowi chorób układu krwionośnego u ludzi. Suplementy z modulatorami homocysteiny zawierają zazwyczaj witaminę B6, B12, kwas foliowy i betainę (trimetyloglicynę, TMG). Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że regularne przyjmowanie przez minimum kilka tygodni modulatorów homocysteiny może przyczynić się do obniżenia nadmiernego poziomu homocysteiny we krwi.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij