zajady w kącikach ust
Paulina Brożek

Zajady – przyczyny, leczenie domowymi sposobami

Zajady to nie tylko problem natury estetycznej – bolesne, piekące i czerwone pęknięcia umiejscowione w kącikach ust to dość powszechna przypadłość dotycząca błon śluzowych jamy ustnej. Wywołują ją m. in. grzyby (drożdżaki) oraz infekcje bakteryjne. Nieleczone zajady mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni i powodować poważne następstwa. Co stosować na zajady? Podpowiadamy.

Zajady to dość częsty problem pojawiający się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych osób. Zmiany powstają na podłożu infekcji u osób z czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi. Początkowo występują pod postacią zaczerwienionej i przesuszonej skóry w kącikach ust, w miarę upływu czasu dochodzi do tworzenia bolesnych pęknięć i nadżerek tej okolicy. Zajady nie są jedynie problemem kosmetycznym, mogą świadczyć o niedoborach witaminowych lub obecności chorób przewlekłych.

Zajady – przyczyny powstawania

Zapalenie kątów ust (ang. angular cheilitis lub angular stomatitis), potocznie nazywane zajadami, to zmiany zapalne skóry oraz błony śluzowej okolicy kącików ust. Dolegliwość występuje dość często zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Zajady nie są zmianami zaraźliwymi.

Przyczyny powstawania angular stomatitis są zróżnicowane i zwykle mają charakter wieloczynnikowy. Niektóre stany chorobowe stanowią czynnik predysponujący do ich wystąpienia. Najczęściej bezpośrednim czynnikiem etiologicznym jest infekcja wywoływana przez drożdżaki z głównie Candida albicans lub bakterie (gronkowce, paciorkowce), oba rodzaje patogenów udaje się wyizolować w ponad połowie przypadków zajadów.

Zapaleniu kącików ust, czyli zajadom, sprzyjają również: nawykowe oblizywanie warg, drażnienie przez protezy dentystyczne, szerokie otwieranie ust, nieprawidłowo wykonywane zabiegi higieniczne w jamie ustnej, nadmierne ślinienie oraz nadmierna suchość jamy ustnej.

Choroby ogólne związane z występowaniem zajadów to:

  • niedokrwistość z niedoboru żelaza,
  • niedokrwistość megaloblastyczna,
  • niedobory witaminowe, szczególnie witamin: B2 i PP,
  • cukrzyca,
  • obniżenie odporności (przed okresem, przewlekłe narażenie na stres),
  • alergie kontaktowe (np. uczulenie na nikiel zawarty w sztućcach, aparacie ortodontycznym, uczulenie na miętę obecną w pastach do zębów),
  • jako wynik działania niepożądanego niektórych leków np. izotretynoiny.

Zajady u dziecka

U dzieci dość częstym czynnikiem miejscowym sprzyjającym powstawaniu zajadów jest ciągłe narażenie skóry okolicy ust na ślinę. Zwiększone wydzielanie śliny obecne jest w okresie wyrzynania się zębów. Nie bez znaczenia jest ciągłe oblizywanie warg, ssanie palca lub smoczka czy wkładanie do buzi zabawek przez dziecko.

Zajady w ciąży

Ciąża z powodu zmian hormonalnych w organizmie kobiety predysponuje do powstawania zajadów. Obecność zmian zapalnych w kącikach ust u ciężarnej może być spowodowane również niedoborem żelaza, kwasu foliowego czy witamin z grupy B, dlatego też warto skonsultować problem z lekarzem prowadzącym, który zleci wykonanie odpowiednich badań.

Zajad a opryszczka wargowa

W przeciwieństwie do zajadów opryszczkę wargową wywołują wirusy z grupy Herpex simplex. Wirus obecny jest w wydzielinie pęcherzyków i przenosi się przez bezpośredni kontakt np. podczas pocałunków, używania wspólnych sztućców itp. Ponieważ wirus szybko ginie w temperaturze pokojowej i po wyschnięciu, rzadko do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej czy przez przedmioty. W miejscu wniknięcia wirusa w okolicy ust zwykle w kąciku odczuwalna jest przeczulica, świąd i pieczenie. Zmiany pojawiają się po 2–3 dniach, pod postacią drobnych, bolesnych pęcherzyków wypełnionych bezbarwnym płynem. Pęcherzyki pękają, pozostawiając bolesne nadżerki i owrzodzenia. Objawy opryszczki na ustach utrzymują się ok. 2 tygodni, goją się samoistnie, zwykle nie pozostawiając blizn. Zmiany o niewielkim nasileniu nie wymagają leczenia bądź stosuje się miejscowo maści przeciwwirusowe na opryszczkę (np. acyclovir) i wysuszające np. maść cynkową. Cięższe postacie wymagają ogólnoustrojowego podania leków przeciwwirusowych.

Zajady – objawy

Zajady charakteryzują  się podrażnieniem, rumieniem zapalnym i tworzeniem skorupowatych zgrubień w okolicy kątów ust. Zmiany te dość często tworzą bolesne nadżerki i pęknięcia o różnej głębokości z tendencją do krwawień (np. podczas ziewania czy szerokiego otwierania ust nadżerki pękają lub krwawią). Usta mogą być spierzchnięte, suche lub pozostać wolne od zmian.

Zajadom mogą towarzyszyć dolegliwości bólowe, świąd, pieczenie. Objawy ogólnoustrojowe nie występują. Zapalenie kącików ust w zależności od etiologi może trwać  kilka dni, a w postaciach przewlekłych nawet kilka lat.

Powiązane produkty

Leczenie zajadów w kącikach ust – jak wygląda, czym smarować?

Leczenie zajadów uzależnione jest od przyczyny ich powstawania. Zmiany powstałe na tle awitaminozy czy niedokrwistości wymagają suplementacji odpowiednimi preparatami. Zapalenie kącików ust pojawiające się u osób z cukrzycą może wymagać intensyfikacji leczenia przeciwcukrzycowego.

W przypadku większości zmian wystarczające jest ograniczenie czynników sprzyjających powstawaniu zajadów (oblizywanie ust, niewłaściwa higiena jamy ustnej) oraz stosowanie miejscowo działających maści lub kremów.

Wybór preparatów bez recepty jest ogromny (maści, kremy, żele, pomadki) dlatego warto poradzić się farmaceuty, który pomoże dobrać odpowiedni specyfik.  Ponieważ zapalenie kącików ust rozwija się w większości przypadków na podłożu infekcji, warto sięgnąć po preparaty zawierające w swoim składzie środki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze:

  • chlorquinaldol – wykazuje działanie przeciwbakteryjne na ziarniaki Gram-dodatnie,
  • klotrimazol – stosowany miejscowo zapobiega rozwojowi drożdżaków oraz Candida albicans

Skuteczny preparat na zajady powinien również zawierać substancje działające nawilżająco i odżywczo, wzmacniająco ochronny płaszcz lipidowy, wspomagające regenerację i łagodzące podrażnienia skóry. Najczęściej wykorzystywanymi składnikami w maściach i kremach na zajady są m. in:

  • witamina E – wykazuje działanie przeciwzapalne, przyspiesza proces gojenia się ran, zabezpiecza przed przesuszeniem oraz przed utratą elastyczności naskórka
  • ekstrakt z szałwii lekarskiej – działa kojąco i ściągająco,
  • witamina B2 – wspomaga pielęgnację skóry, przyspiesza wchłanianie zajadów i ułatwia gojenie,
  • D-pantenol – koi, uelastycznia i zmiękcza skórę,
  • masło Shea – wspomaga regenerację naskórka i uelastycznia go,
  • olejek z drzewa herbacianego – wykazuje działanie przeciwbakteryjne,
  • wyciąg z wąkrotki azjatyckiej – działa odżywczo i wygładzająco na skórę,
  • wyciąg z kasztanowca – w korzystny sposób wpływa na szczelność naczynek, zmniejsza zaczerwienienie, a także działa łagodząco w przypadku podrażnień.

Jak długo goją się zajady?

Zwykle przy prawidłowym i systematycznym leczeniu zajady goją się w przeciągu 2–3 tygodni. W przypadku braku poprawy po leczeniu, długiego czasu gojenia lub częstego nawracania zmian wskazane jest zasięgnąć porady lekarza rodzinnego, dermatologa bądź stomatologa. Niekiedy zalecane bywa wykonanie posiewu ze zmian okolicy kącików ust.

Blizny po zajadach

W większości przypadków zajady ustępują bez pozostawiania blizn. Na niewielkie blizny po zajadach wystarczy stosowanie preparatów natłuszczających i nawilżających. W przypadku rozległych czy głębokich blizn konieczna będzie wizyta u dermatologa.

Domowe sposoby na zajady

W przypadku występowania zajadów zanim sięgniemy po wyroby apteczne, możemy wypróbować niektóre domowe sposoby na zajady. Surowcem wspomagającym leczenie zajadów, a obecnym w każdej kuchni, jest np. miód czy propolis. Miód charakteryzuje się silnym działaniem przeciwzapalnym. Jego niewielką ilość możemy zmieszać z kilkoma kroplami tranu i nałożyć na 15 minut na zmienioną skórę.

Uwaga: u osób uczulonych na propolis zmiany mogą się znacznie zaostrzyć.

Skuteczną i bezpieczną metodą jest natłuszczanie ust oliwą z oliwek. Znajdujące się w jej składzie witaminy A, D, E, K przyśpieszają regenerację naskórka i posiadają właściwości natłuszczające oraz łagodzące podrażnienia.

Warto również w trakcie leczenia zajadów wzbogacić dietę w produkty zawierające witaminy z grupy B. Witaminy te m. in wspomagają układ odpornościowy, wspierają prawidłowy wygląd i funkcję skóry włosów i paznokci. Bogatym źródłem tych związków są drożdże, wątroba wołowa, rośliny strączkowe (soja, fasola i groch). Dobrym źródłem witamin z grupy B są również nabiał oraz jaja, ale także banany, brzoskwinie i szpinak.

Sprawdź na DOZ.pl: Suplementy z witaminą B.
  1. H. Batura-Gabryel, Niektóre aspekty kandydozy, „Mikol. Lek.” nr 6 1999.
  2. M. Szymankiewicz, J. Kowalewski, Zakażenia wywoływane przez grzyby Candida. Czynniki predysponujące, „Mikol. Lek.” nr 12 2005.
  3. A. J. Kurnatowska, Występowanie grzybów w ontocenozie jamy ustnej a zmiany błony śluzowej, „Mikol. Lek.” nr 10 2003.
  4. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 1: local etiologies, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 87 (6) 2011.
  5. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 2: nutritional, systemic, and drug-related causes and treatment, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 88 (1) 2011.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy ospy wietrznej, przebieg choroby, powikłania, szczepionka

    Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest wysoce zakaźną chorobą o etiologii wirusowej. Wywoływana jest przez wirusa Varicella-zoster virus (VZV), który jest identyczny z wirusem półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Jak rozpoznać chorobę, ile trwa, jak ją leczyć i jakie mogą być powikłania ospy?

  • Marihuana medyczna – na czym polega leczenie konopiami?

    U schyłku okresu PRL, w 1985 roku, wprowadzono przepisy karne, które zakazały używania w Polsce marihuany. Kontrowersje wywoływał pogląd, że wykorzystanie tej substancji do celów medycznych stało się również niedostępne, a wręcz karalne. Dopiero po 32 latach (w 2017 roku) stworzono przepisy, które formalnie zezwoliły na legalne wprowadzanie marihuany do obrotu jako surowca farmaceutycznego, a także na zastosowanie jej w leczeniu i łagodzeniu objawów towarzyszących określonym chorobom. Co warto wiedzieć o marihuanie medycznej?

  • Najlepszy krem na oparzenia – alantoina? Jakie ma właściwości?

    Alantoina ze względu na silne działanie regeneracyjne, nawilżające oraz łagodzące wykorzystywana jest w licznych produktach kosmetycznych. Obecnie w przemyśle kosmetycznym stosuje się głównie alantoinę pochodzenia syntetycznego. Jest częstym składnikiem produktów do pielęgnacji skóry bardzo wrażliwej, w tym skóry niemowląt i dzieci. Występuje w balsamach, kremach do ciała oraz emulsjach do kąpieli. Preparaty z jej dodatkiem wykazują działanie regenerujące i łagodzące podrażnienia.

  • Szczepionka na grypę – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

  • Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

    Silikony to składniki zaliczające się do tych niesłusznie uznawanych za niebezpieczne. Przybliżamy fakty i obalamy mity z nimi związane. Podpowiadamy: jakie właściwości mają silikony? W których kosmetykach znajdziemy silikony? Czy są bezpieczne? Dla kogo kosmetyki z silikonami są wskazane, a kto powinien od nich stronić?

  • Kolagen w proszku – czym jest i jak stosować?

    https://www.doz.pl/czytelnia/a17707-Najmocniejszy_kolagen_do_picia__jaki_jest_najlepiej_przyswajalnyKolagen w proszku jest jedną z postaci suplementów diety zawierających hydrolizowany kolagen. Peptydy kolagenowe naturalnie występują w organizmie człowieka – w skórze, kościach, ścięgnach i tkankach łącznych. Kolagen pozyskiwany jest najczęściej ze źródeł zwierzęcych: skóry, kości, tkanek krów, świń, ryb. W procesie hydrolizy kolagen jest rozkładany do mniejszych peptydów, które są łatwiej wchłaniane i przyswajane przez organizm. Kolagen w proszku stanowi suplement diety rekomendowany zazwyczaj w celu poprawy stanu skóry, włosów, paznokci, stawów i kości.

  • Nadmiar antyoksydantów wywołuje raka?

    Nowe badanie wykazało, że przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, aktywują mechanizm stymulujący wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych, pomagając im rosnąć i dawać przerzuty. Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia podkreślają potencjalne ryzyko przyjmowania suplementów przeciwutleniających wtedy, gdy nie są one potrzebne.

  • Jeden zastrzyk zamiast chemioterapii – nowa metoda leczenia raka

    Pierwszymi pacjentami na świecie, którzy skorzystają z terapii onkologicznej w formie zastrzyku, będą Anglicy. Jest to alternatywa dla klasycznego wlewu wykorzystywanego w leczeniu nowotworów. Na czym polega ten rodzaj leczenia? Czy pacjenci w Polsce także będą mogli uczestniczyć w takiej terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij