Łupież pstry – przyczyny, objawy, leczenie, pielęgnacja

O łupieżu słyszał zapewne każdy z nas, część być może miała z nim do czynienia na własnej skórze. Zdecydowana większość na pytanie, jak wygląda łupież, opowie o nim jako o białych okruszkach sypiących się z głowy. Poniekąd słusznie, jednak należy zdawać sobie sprawę, że odmian łupieżu jest wiele. Jedną z nich jest łupież pstry. Charakterystyczne dla niego jest występowanie różnokolorowych, złuszczających się plam na całym ciele. Dowiedz się skąd bierze się łupież pstry i jak go skutecznie leczyć. 

Łupież pstry – czym jest?

Łupież pstry (łac. Pityriasis versicolor) jest chorobą skóry, a dokładniej grzybicą, wywoływaną przez drożdżopodobnego grzyba z gatunku Malassezia. Grzyb ten naturalnie bytuje na skórze większości zdrowych osób, bowiem wchodzi w skład naturalnej flory fizjologicznej.

Dlaczego więc u niektórych staję się on przyczyną choroby? Zdarza się, że u osób szczególnie podatnych na zakażenia, przy odpowiednich warunkach (wysoka temperatura, duża wilgotność powietrza), dochodzi do jego szybkiego i nadmiernego rozwoju, czego skutkiem są zmiany chorobowe widoczne na skórze. Dlatego też choroba bardzo często dotyka mieszkańców obszarów tropikalnych, gdzie panują idealne warunki atmosferyczne dla rozwoju grzyba. Oprócz czynników środowiskowych i genetycznych predyspozycji, do rozwoju łupieżu pstrego mogą przyczyniać się: 

• zaburzenia odporności,
• dieta uboga w witaminy i minerały,
• nieodpowiednia higiena osobista,
• zaburzenia hormonalne, 
• cera skłonna do nadmiernego przetłuszczania się,
• nadmierna potliwość,
• wzmożona czynność gruczołów łojowych,
• przyjmowanie niektórych leków.

To właśnie wzmożona czynność gruczołów łojowych oraz zaburzenia hormonalne powodują, że choroba najczęściej dotyka młode osoby, tuż po okresie dojrzewania, natomiast bardzo rzadko dzieci. Łupież pstry jest niestety schorzeniem z dość dużą tendencją do nawrotów (zwłaszcza, jeśli jest nieleczone lub leczone w sposób niewłaściwy) – odnotowuje się, aż 60-80% przypadków nawróceń choroby. 

Łupież pstry – objawy 

Łupież pstry jest bardzo częstą chorobą skóry. Można go rozpoznać po występujących na skórze nieregularnych plamach w przeróżnych kolorach: beżowym, żółtym, różowym, czerwonym, brunatnym (kolor zmian oraz odcień zależą od stopnia zaawansowania choroby oraz pory roku). Początkowo plamy mogą być mało zauważalne, jednak z czasem ich intensywność będzie przybierać na sile. Schorzenie najbardziej widoczne jest latem, ponieważ w miejscu występowania plam nie dochodzi do produkowania naturalnego pigmentu, co oznacza brak możliwości opalenia się skóry w tych miejscach. Plamy łupieżu pstrego wyraźnie odznaczają się na tle zdrowej skóry. 

Łupież pstry a łuszczyca 

Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że oba schorzenia są identyczne. W obu przypadkach u osoby chorej występują czerwone, mocno swędzące plamy, złuszczająca się skóra oraz bolesność miejsc zmienionych chorobowo. Jednak jest kilka różnic, które mogą pomóc w odróżnieniu łuszczycy od łupieżu pstrego:

• lokalizacja zmian łuszczycowych obejmuje nietypowe miejsca: zgięcia łokci, doły podkolanowe, pachwiny, dłonie, fałdy skórne, 
• zmiany łuszczycowe charakteryzują się czerwonobrunatnymi plamami, przykrytymi blaszkami łuszczycowymi (przybierają postać srebrnej łuski), którym towarzyszy, ból, pieczenie, świąd i pękanie skóry,
• łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, jest dziedziczona genetycznie, 
• ataki łuszczycy bardzo często występują po przebytej infekcji lub silnym stresie, 
• łuszczyca może się pojawić w każdym wieku, również u dzieci i niemowlaków. 

Czy łupież pstry jest zaraźliwy?

Do zarażenia łatwo może dochodzić w miejscach publicznych, takich jak: basen, sauna czy solarium. Dlatego też, tak jak w przypadku innych chorób skóry, również i w profilaktyce łupieżu pstrego, należy unikać bezpośredniego kontaktu z podłogami czy przedmiotami ogólnodostępnymi, takimi jak: ręczniki czy preparaty do mycia ciała.

Łupież pstry – leczenie

Leczenie łupieżu pstrego z racji jego nawrotowego charakteru nie jest najłatwiejsze. Jeśli na skórze pojawiły się pierwsze kolorowe plamy, najlepiej niezwłocznie udać się do dermatologa, który dokona wizualnej oceny wykwitów oraz przeprowadzi test lampą Wooda – pod wpływem emitowanego światła nadfioletowego schorzenia skórne wywołują poświatę w odmiennych barwach, w przypadku łupieżu pstrego jest to blado żółtawe lub różowawo-łososiowe zabarwienie. 

Łupież pstry – leki

Leczenie łupieżu pstrego zazwyczaj prowadzone jest miejscowo. W początkowej fazie schorzenia w wielu przypadkach wystarczające jest stosowanie maści czy kremów przeciwgrzybiczych dostępnych w aptece bez recepty, zawierających w swym składzie mikonazol, klotrymazol czy chlorowodorek terbinafiny. 

Jeśli pomimo podjętego leczenia miejscowego, choroba nie ustępuję, a zmiany chorobowe stają się coraz bardziej zaawansowane, należy podjąć leczenie ogólnoustrojowe oparte na przyjmowaniu doustnych preparatów przeciwgrzybiczych bazujących na ketokonazolu lub flukonazolu. Gdy i te preparaty nie powodują żadnej poprawy, do walki z łupieżem pstrym włączą się antybiotyk – amfoterycynę B. 

Leczenie łupieżu pstrego trwa zazwyczaj kilka tygodni i wymaga cierpliwości połączonej z regularnością stosowania zaleconych preparatów. Jeśli leczenie zostało wdrożone na etapie już istniejących odbarwień, pomimo wyleczenia stanu zapalnego wywołanego grzybem Malassezia, na powrót skóry do dawnego koloru trzeba będzie trochę poczekać, zwłaszcza w przypadku plam o zaawansowanym odbarwieniu. 

Łupież pstry – dermokosmetyki

Dodatkowym wsparciem w leczeniu i profilaktyce łupieżu pstrego są dermokosmetyki bazujące na składnikach zwalczających przyczyny choroby oraz pomagające w odbudowie podrażnionej skóry (ketokonazol, ekonazol, siarczek selenu, cyklopiroks). Są to zarówno szampony, jak i płyny, mydła czy emulsje do skóry ciała, które pozbawione są chemicznych składników, takich jak: parabeny, SLS-y, silikony oraz sztucznych barwników i substancji zapachowych. 

Łupież pstry – domowe sposoby

Wśród domowych sposobów na walkę z łupieżem pstrym wymienia się okłady, napary, kąpiele, maści i aromaterapie z wykorzystaniem substancji naturalnych, takich jak: olejek z drzewa herbacianego, glistnik jaskółcze ziele, ocet jabłkowy, aloes, olejek z oregano, olej kokosowy, kurkuma czy wyciąg z nagietka. Składniki te posiadają właściwości przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, nawilżająco-kojące oraz ograniczają nadmierną produkcję łoju.

Łupież pstry – zapobieganie 

Łupież pstry jest niestety schorzeniem, które lubi nawracać, dlatego aby nie dopuścić do ponownego wystąpienia objawów, warto po zakończonym leczeniu przestrzegać kilku zasad: 

• stosować dermokosmetyki dedykowane łupieżowi pstremu, 
• dbać o odpowiednia higienę osobistą,
• ostrożnie korzystać z miejsc publicznych, takich jak basen, sauna, solarium czy salony kosmetyczne, 
• unikać przegrzewania organizmu i nadmiernego pocenia się,
• regularnie wymieniać pościel oraz ręczniki,
• nie korzystać z rzeczy osobistych innych osób (ręczniki, szczotki do włosów, grzebienie itp.),
• stosować naturalne kosmetyki, które są delikatne i bezpieczne dla skóry. 

Oczywiście warto również zwrócić uwagę na nawyki żywieniowe. Zastąpienie żywności wysokoprzetworzonej, owocami i warzywami oraz dostarczanie dużej ilości spowoduje, że skóra odwdzięczy się zdrowym stanem i wyglądem.