Grzybica paznokci – przyczyny, objawy, leki bez recepty. Domowe sposoby na grzybicę paznokci

Pomimo dość dużej świadomości oraz wiedzy na temat grzybicy paznokci, w dalszym ciągu jest ona sporym problemem społecznym oraz epidemiologicznym. Schorzenie w równym stopniu dotyka kobiety, jak i mężczyzn, przy czym częstość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem. Nieleczona grzybica paznokci może rozprzestrzeniać się na zdrowe tkanki, być źródłem zakażeń dla innych osób oraz stać się wstydliwym problemem, znacznie obniżającym jakość życia. Jak zatem uchronić się przed chorobą? Jak postępować w razie pojawienia się pierwszych objawów? 

Czym jest grzybica paznokci? 

Grzybica jest jedną z najczęstszych chorób paznokci, dotykająca zwłaszcza paznokci u stóp, ze względu na ich wolniejszy wzrost. Zaliczana jest do chorób przewlekłych i nawrotowych, co w wielu przypadkach wiąże się z utrudnionym leczeniem. 

Za rozwój grzybicy paznokci odpowiedzialne są głównie dermatofity, które wydzielają enzymy rozkładające keratynę – białko budulcowe paznokcia. Staje się ona  wówczas doskonałą pożywką dla drobnoustrojów, zapewniając im korzystne warunki do życia, rozmnażania się i rozprzestrzeniania. Znacznie rzadziej przyczyną są pleśnie oraz drożdżaki. Korzystnym środowiskiem dla rozwoju grzybicy paznokci są wysoka wilgoć i wysoka temperatura. Dlatego też na infekcje szczególnie narażone są osoby uprawiające sport, co wynika z noszenia uciskających, nieprzewiewnych butów i znacznie częstszych urazów paznokci. 

Ponadto do czynników zwiększających występowanie grzybicy paznokci zalicza się:

• wiek: wyraźnie zwiększona ilość zachorowań dotyczy osób po 60. roku życia,
• płeć: schorzenie częściej dotyka mężczyzn,
• cukrzycę,
• łuszczycę,
• obniżona odporność,
• zaburzenia hormonalne, 
• palenie papierosów,
• noszenie skarpet wykonanych z syntetycznych włókien. 

Grzybica paznokci rzadko występuje u dzieci, dlatego też przy pojawieniu się niepokojących objawów warto skonsultować je z lekarzem – pediatrą lub dermatologiem. 

Grzybica paznokci – jak można się nią zarazić? 

Grzybicą paznokci można zarazić się w wyniku:

• chodzenia boso po podłożu, po którym wcześniej chodziła chora osoba – zwłaszcza na basenie, siłowni, saunie, 
• braku zmiany obuwia na obiektach sportowych,
• korzystania z wypożyczonego obuwia, które nie zostało dokładnie zdezynfekowane, np. na kręgielni, lodowisku, w wypożyczalni sprzętu narciarskiego, 
• korzystania z zabiegów w salonie kosmetycznym, gdzie zaniedbano dezynfekcję narzędzi,
• przymierzania obuwia w sklepie „na gołą stopę”,
• noszenia syntetycznych skarpetek, ciasnego obuwia.

W przypadku braku leczenia grzybicy paznokci, może dojść do jej rozprzestrzeniania się na sąsiednie paznokcie. 

Grzybica paznokci – rodzaje 

Uwzględniając miejsce występowania objawów, grzybicę paznokci można podzielić na:

• DSLO (Distal and Lateral Subungual Onychomycosis) – dystalną i boczną podpaznokciową, 
• PSO (Proximal Subungual Onychomycosis) – proksymalną podpaznokciową,
• SWO (Superficial White Onychomycosis) – powierzchniową białą,
• EO (Endonyx Onychomycosis) – wewnątrzpaznokciową,
• TDO (Total Distrophic Onychomycosis) – całkowitą dystroficzną.

Grzybica paznokci – objawy 

Objawy grzybicy pojawiają się zaledwie kilka dni po zakażeniu i najczęściej obejmują jeden paznokieć – w przypadku stóp zakażenie rozwija się na pierwszym lub piątym paznokciu. Pierwszym sygnałem świadczącym o grzybicy paznokci jest zmiana wyglądu płytki paznokciowej, która może zostać łatwo przeoczona, jeśli przez dłuższy czas na paznokciach znajduję się kolorowy lakier. 

Do objawów grzybicy paznokcia należy:

• zmiana koloru paznokcia na żółty, brązowy, biały lub czarny,
• zgrubienie płytki paznokciowej,
• łamliwość, kruchość lub pękanie paznokcia,
• odkształcanie paznokcia,
• zmiana powierzchni paznokcia: chropowatość, pofałdowanie,
• zapalenie wałów paznokciowych: zaczerwienienie i ból skóry wokół paznokcia,
• oddzielenie płytki paznokciowej od łożyska,
• nieprzyjemny zapach.

Zaawansowanej grzybicy paznokci u nóg może również towarzyszyć ból paznokci, mogący powodować trudności w chodzeniu.  

Grzybica paznokci – leczenie

Leczenie grzybicy paznokci jest trudne i czasochłonne ze względu na jego budowę oraz powolny wzrost. Patogeny wnikają głęboko w strukturę paznokcia, a jego grubość i keratynowa budowa stanowi nieprzepuszczalną warstwę dla większości leków. Co za tym idzie, bardzo często leczenie grzybicy paznokci nie przynosi natychmiastowych efektów, należy uzbroić się w cierpliwość oraz systematyczność. Choroby nie należy lekceważyć, bowiem skutkiem nieleczonej grzybicy paznokci może być nawrót schorzenia lub rozwinięcie się poważniejszych dolegliwości skórnych. 

Preparaty bez recepty na grzybicę paznokci 

W aptece powszechnie dostępne są preparaty na grzybicę paznokci bez recepty. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po środki działające miejscowo – mowa tu o lakierach na grzybicę paznokci zawierających w swoim składzie: cyklopiroks – substancję o działaniu grzybobójczym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym lub amorolfinę – substancję o bardzo szerokim działaniu przeciwgrzybiczym. 

Większość lakierów na grzybicę paznokcia zawiera w zestawie pilniki jednorazowe, zaś w przypadku ich braku, należy zaopatrzyć się w nie we własnym zakresie. Dlaczego pilnik jest taki ważny? Przed nałożeniem lakieru należy usunąć jak największą ilość zmienionej chorobowo części paznokcia za pomocą pilników. Bardzo ważne jest, aby nie stosować tego samego pilnika na chore oraz zdrowe paznokcie. 

Lakier na grzybicę paznokci po nałożeniu schnie kilka minut. Aplikuję się go 1-2 razy w tygodniu przez okres od 6 do 12 miesięcy w zależności od miejsca występowania – odpowiednio grzybica paznokci u rąk lub nóg. Na czas leczenia warto również zrezygnować z malowania paznokci.  

Domowe sposoby na grzybicę paznokci 

Grzybica paznokci – kiedy należy udać się do lekarza? Jakie leczenie może on zastosować?

Jeżeli grzybica paznokcia zajmuje więcej niż 1-2 paznokcie lub obejmuje bardzo rozległy obszar płytki paznokciowej, należy zgłosić się do dermatologa. W takim wypadku lekarz może zalecić leczenie miejscowe maścią z 1% bifonazolem i 40% mocznikiem, albo zastosować leczenie ogólne – tabletki zawierające itrakonazol lub terbinafinę. 

Dodatkowo, aby ochronić skórę wokół paznokci, zwłaszcza przy stosowaniu leków o działaniu miejscowym, zalecane jest stosowanie pasty cynkowej. W przypadku, gdy leczenie grzybicy jest bardzo oporne, lekarz może podjąć decyzję o leczeniu skojarzonym, np. doustna terapia przeciwgrzybicza połączona z lakierami na grzybicę paznokci.     

Grzybica paznokci – zapobieganie 

Aby w przyszłości zapobiec grzybicy paznokci, warto pamiętać o kilku prostych zasadach:

• staranne mycie i osuszanie stóp po każdym zamoczeniu, zwłaszcza między palcami,
• noszenie prawidłowo dopasowanego obuwia, które zapewni stopom odpowiednią wentylację i przestrzeń na palce,
• unikanie noszenia syntetycznych skarpet,
• unikanie pożyczania butów, skarpet lub ręcznika innym osobom, nawet tym bliskim,
• chodząc na basen, siłownię, saunę, czyli w miejsca, gdzie istnieje wysokie ryzyko zarażenia grzybicą paznokci, należy zawsze mieć ze sobą klapki,
• w przypadku zwiększonej potliwości stóp warto stosować talk, zwłaszcza między palcami, aby unikać zwiększonej wilgotności sprzyjającej rozwojowi schorzenia,
• systematyczne obcinanie paznokci,
• leczenie każdej, nawet najmniejszej zmiany płytki paznokciowej.