
Dieta na lato – co jeść podczas upałów i jak się nawadniać?
Lato najczęściej wiąże się z upałami, podczas których tracimy większe ilości wody, a wraz z nią cenne elektrolity. Dieta na lato powinna zatem uwzględniać odpowiednie spożycie płynów oraz produktów będących dobrym źródłem elektrolitów. Sprawdźmy, co jeść i pić podczas upałów, aby zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu oraz dobre samopoczucie.
- Lekka dieta na lato – znaczenie dla zdrowia
- Co jeść podczas upałów? Składniki diety na lato
- Znaczenie prawidłowego poziomu nawodnienia w gorące dni
- Co pić w upały? Najlepsze sposoby na nawodnienie latem
- Przykładowy jadłospis na upalny dzień
- Dieta na lato – najczęściej zadawane pytania
- Dieta na lato – podsumowanie
Lekka dieta na lato – znaczenie dla zdrowia
W trakcie lata należy pamiętać o regularnym piciu wody mineralnej oraz odpowiedniej diecie bogatej w składniki odżywcze i bioaktywne (w tym elektrolity). Woda w organizmie człowieka występuje razem z elektrolitami, czyli składnikami mineralnymi, które są rozpuszczone w płynach komórkowych. Do elektrolitów zalicza się sód, potas, wapń, magnez oraz chlorki, wodorowęglany i fosforany. Elektrolity pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka – biorą udział m.in. w przewodzeniu impulsów nerwowych i kurczliwości mięśni (w tym serca) oraz utrzymują równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową.
Dobrze skomponowana i zbilansowana dieta na lato pomoże wyrównać straty wody i elektrolitów z organizmu, do których dochodzi w czasie letnich upałów. Lekka dieta na lato powinna zatem zawierać niesłodzone napoje i produkty spożywcze, które oprócz wody są również źródłem sporej ilości składników mineralnych, w tym elektrolitów. Świetnie sprawdzi się woda wysokozmineralizowana, stuprocentowe soki owocowe i warzywne (np. bogaty w potas sok pomidorowy), świeże owoce i warzywa, a także chude mleko, napoje mleczne fermentowane oraz niesłodzone napoje i jogurty roślinne.
Świeże warzywa i owoce powinny być podstawą letniego jadłospisu, szczególnie że w sezonie letnim ich dostępność w sklepach i na targowiskach jest największa. Na bazie sezonowych warzyw i owoców można przygotować wiele smacznych, odżywczych i sycących potraw. Lekka dieta na lato powinna składać się z kolorowych sałatek i surówek, warzywnych past kanapkowych (np. hummus, fava, guacamole) oraz różnorodnych smoothie, koktajli i puddingów owocowych.
Co jeść podczas upałów? Składniki diety na lato
Dieta na lato powinna być bogata w świeże różnokolorowe warzywa i owoce, które cechują się dużą zawartością wody, elektrolitów oraz antyoksydantów. Niektóre surowe warzywa i owoce zawierają nawet około 95% wody. W upały warto jeść zwłaszcza pomidory, ogórki, sałatę, cukinię, paprykę, rzodkiewkę, szpinak, bakłażan, seler naciowy, kalafior, brokuły, arbuzy, melony, truskawki, grejpfruty, pomarańcze, brzoskwinie, maliny, jagody, wiśnie, czereśnie oraz ananasy. Z warzyw można przygotowywać pyszne sałatki i surówki, zupy krem oraz chłodniki, natomiast z owoców owsianki, jaglanki, puddingi, musy czy orzeźwiające smoothie i koktajle. Wszystkie te składniki diety na lato korzystnie wpływają na zdrowie i prawidłowe nawodnienie organizmu.
Bardzo dobrym źródłem wody w diecie na lato są również fermentowane napoje mleczne (jogurt, kefir, maślanka, mleko acidofilne), mleko o obniżonej zawartości tłuszczu (do 2%) oraz niesłodzone napoje i jogurty roślinne (sojowe, owsiane). W upalne dni mamy z reguły osłabiony apetyt oraz mniejszą ochotę na gorące potrawy, dlatego schłodzone fermentowane przetwory mleczne w połączeniu ze świeżymi owocami, płatkami zbożowymi i nasionami stanowią doskonały sposób na ochłodę w upalne dni. Jogurty naturalne można połączyć z płatkami owsianymi, kakao, masłem orzechowym, migdałami i bananem (nocna owsianka) lub nasionami chia i owocami jagodowymi (pudding chia). Przykładowe pomysły na lekkie posiłki w upalne letnie dni:
- owsianka z musem jogurtowo-truskawkowym,
- ryż na mleku z truskawkami,
- pełnoziarniste naleśniki z serem twarogowym i owocami jagodowymi,
- makaron razowy z chudym twarożkiem i truskawkami,
- koktajl ogórkowo-miętowy z dodatkiem kiwi i awokado,
- koktajl z pomarańczy, imbiru, awokado i selera naciowego,
- szejk mleczny z bananem, wiśniami i płatkami migdałowymi,
- pudding chia z musem z mango,
- chłodnik z maślanką, ogórkiem i awokado,
- pieczony łosoś z kaszą pęczak i kolorową sałatką warzywną.
Znaczenie prawidłowego poziomu nawodnienia w gorące dni
Woda jest niezbędna do życia i prawidłowego funkcjonowania każdego żywego organizmu. Jej odpowiednia podaż stanowi jeden z najważniejszych elementów zdrowego stylu życia niezależnie od wieku, ponieważ warunkuje zachowanie dobrego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego przez całe życie. Woda wchodzi w skład wszystkich komórek ludzkiego organizmu, dlatego u osób dorosłych stanowi około 60% masy ciała.
Utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia organizmu jest istotne dla właściwego przebiegu wielu procesów życiowych, w tym trawienia pokarmów i wchłaniania składników odżywczych oraz ich późniejszego transportu do komórek. Prawidłowe nawodnienie organizmu przyczynia się do zachowania optymalnej sprawności psychofizycznej, zdrowia i dobrego samopoczucia.
Zapotrzebowanie organizmu na wodę zwiększa się podczas upałów i obniżonej wilgotności otoczenia, ponieważ dochodzi wtedy do nasilonej utraty wody wraz z potem.
Całkowite dobowe zapotrzebowanie na płyny uwzględnia nie tylko wypijaną wodę, ale także płyny przyjmowane w formie zup, soków, koktajli, smoothie, mleka, fermentowanych produktów mlecznych (jogurtu, kefiru, maślanki, mleka acidofilnego), napojów i jogurtów roślinnych oraz świeżych warzyw i owoców.
Co pić w upały? Najlepsze sposoby na nawodnienie latem
W upały należy przede wszystkim pić wodę małymi łykami przez cały dzień. Warto dodać do dzbanka z wodą listki świeżej mięty, plasterki cytryny, limonki, pomarańczy lub owoce jagodowe, aby poprawić jej walory smakowe i wzmocnić działanie orzeźwiające. Podczas najbardziej upalnych dni z powodzeniem można sięgać po wodę wysokozmineralizowaną, która zawiera większe ilości soli mineralnych, takich jak wapń, magnez, sód i potas. Optymalna temperatura wypijanych napojów w upalne dni powinna wynosić 15–21°C.
Doskonałym sposobem na nawodnienie latem jest również przygotowywanie orzeźwiających smoothie i koktajli z mleka, napojów roślinnych lub fermentowanych przetworów mlecznych w połączeniu ze świeżymi owocami i nasionami. Napoje mleczno-owocowe stanowią bogactwo wielu cennych składników odżywczych (w tym elektrolitów i antyoksydantów), które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.
W warunkach domowych można łatwo i szybko przygotować kilka orzeźwiających napojów z dodatkiem świeżych warzyw i owoców – w sam raz na upalne dni. Oto kilka przykładowych sposobów na skuteczne nawodnienie latem:
- napój z cytryny i arbuza z listkami świeżej mięty,
- lemoniada melonowa z miętą i limonką,
- woda z ogórkiem, cytryną i świeżą miętą,
- kompot z rabarbaru, jabłka i truskawek (bez cukru),
- herbata mrożona z brzoskwinią,
- smoothie z natką pietruszki i cytryną.
Osoby aktywne fizycznie, które spędzają latem dużo czasu na zewnątrz, mogą sięgnąć po domowy napój izotoniczny, który skutecznie nawadnia organizm. Poniżej znajduje się przykładowy przepis na domowy izotonik:
- 500 ml wody,
- wyciśnięty sok z jednej cytryny (można wykorzystać także limonkę, pomarańczę, grejpfruta lub pomelo),
- 1–2 łyżki miodu,
- 1–2 szczypty soli klasycznej jodowanej,
- opcjonalnie kilka listków świeżej mięty.
|
|
Przykładowy jadłospis na upalny dzień
Oto przykładowy jadłospis na upalny dzień:
Śniadanie: Pieczywo żytnie razowe z chudym twarożkiem, rzodkiewką, pomidorem, ogórkiem, szczypiorkiem, oliwą z oliwek i ziołami
Drugie śniadanie: Koktajl z niskotłuszczowym kefirem naturalnym, nasionami chia, bananem i borówkami amerykańskimi
Obiad: Pełnoziarnisty makaron spaghetti w pomidorowo-paprykowym sosie z soczewicą czerwoną
Podwieczorek: Chłodnik litewski
Kolacja: Cynamonowa owsianka na jogurcie naturalnym z siemieniem lnianym, migdałami i świeżym arbuzem
Dieta na lato – najczęściej zadawane pytania
Co najlepiej jeść w upalne dni?
W upalne dni najlepiej jeść świeże arbuzy, melony i ogórki, a także smoothie i koktajle na bazie kefiru, jogurtu naturalnego, mleka o obniżonej zawartości tłuszczu lub niesłodzonego napoju roślinnego z dodatkiem świeżych owoców i nasion. Dieta w czasie upałów powinna być bogata w niskotłuszczowe fermentowane napoje mleczne oraz świeże warzywa i owoce, które zawierają duże ilości wody i elektrolitów.
Czego nie jeść podczas upałów?
W trakcie upałów nie powinno się spożywać potraw ciężkostrawnych, smażonych i tłustych, dań typu fast food oraz słodkich i słonych przekąsek, które obciążają przewód pokarmowy i wzmagają uczucie senności po posiłku. Podczas upałów nie należy również pić napojów alkoholowych, ponieważ ich nadmierne spożycie nasila odwodnienie organizmu.
Co nawadnia bardziej niż woda?
Podczas upałów mleko nawadnia nieco lepiej niż woda, ponieważ oprócz wody i elektrolitów zawiera także białko, węglowodany oraz tłuszcze, które spowalniają opróżnianie żołądka i pozwalają utrzymać prawidłowe nawodnienie przez dłuższy czas. Lepiej niż woda nawadniają również stuprocentowe soki owocowe i warzywne, które są źródłem węglowodanów, elektrolitów oraz witamin i antyoksydantów.
Czym najszybciej nawodnić organizm?
Najszybszym sposobem na nawodnienie organizmu są doustne roztwory nawadniające (ORS), które stosuje się w leczeniu biegunki. Koktajle lub smoothie na bazie chudego mleka bądź jogurtu naturalnego z dodatkiem świeżych owoców również szybko nawodnią organizm.
Dieta na lato – podsumowanie
Pamiętajmy, że latem nasz organizm jest narażony na większą utratę wody i elektrolitów ze względu na wyższą temperaturę otoczenia. Z tego powodu podczas upałów niezwykle ważne jest regularne picie niesłodzonych płynów i stosowanie lekkiej diety bogatej w cenne składniki odżywcze (witaminy, minerały, antyoksydanty), aby nie dopuścić do odwodnienia i poważnych zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.