Bezpłatne leki 75+. Jakie przeszkody może napotkać senior?

Kto będzie mógł wystawić receptę z „S”?

Ta kwestia budzi największe kontrowersje. Do wystawienia recepty na bezpłatne leki dla seniorów nie wystarczy samo prawo wykonywania zawodu lekarza. Nie można też wystawić pacjentowi recepty na bezpłatne leki w ramach usług komercyjnych (prywatnie, poza umową z NFZ). Musi to być lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), o którym mowa w art. 55 ust. 2a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tj. uprawniony do przyjmowania deklaracji wyboru. A co z lekarzami specjalistami? Otóż oni nie będą mogli wystawić recept na bezpłatne leki dla pacjentów po 75. roku życia (chyba że są to recepty pro auctore i pro familiae). Jeśli lekarz specjalista będzie leczył pacjenta lekami, które znajdują się na wykazie bezpłatnych leków, będzie mógł jedynie przekazać tę informację lekarzowi POZ. Nie będzie mógł nam wystawić takiej recepty np. kardiolog. Co więcej, przed kilku laty stworzono specjalną specjalizację do opieki nad osobami starszymi o nazwie „geriatria”, ale lekarze tej specjalizacji również zostali wykluczeni z możliwości przepisywania bezpłatnych leków. 

Gdy nie ma lekarza POZ, który opiekuje się na co dzień seniorem…

W przypadku, kiedy POZ, którego senior wybrał (składając deklarację), jest np. nieobecny, recepty na bezpłatne leki może mu wystawić inny lekarz POZ zatrudniony albo wykonujący zawód u tego samego świadczeniodawcy lub lekarz POZ zastępujący w udzielaniu świadczeń nieobecnego lekarza.

A co z pacjentami po hospitalizacji?

Z uwagi na posiadanie kompetencji do wystawiania recept z „S” przez lekarzy POZ, może dochodzić do absurdalnych sytuacji, kiedy pacjent 75+ po pobycie w szpitalu, żeby skorzystać z prawa do bezpłatnych leków, będzie musiał udać się do przychodni. O wiele logiczniej byłoby umożliwić mu uzyskanie stosownej recepty jeszcze w szpitalu.

Jak powinna wyglądać taka recepta?

Lekarz wystawiając receptę refundowaną na leki znajdujące się w wykazie dla pacjentów 75+, nie musi posiadać żadnych szczególnych druków recept. Wystarczy, że w polu „uprawnienia dodatkowe” na standardowej recepcie wpisze oznaczenie „S”. W przypadku występowania uprawnienia „S” z innym uprawnieniem dodatkowym lekarz wpisze obydwa kody uprawnień. W polu „odpłatność” należy wpisać poziom odpłatności, z jakim lek byłby ordynowany w przypadku refundacji na zasadach ogólnych (czyli np. , 30% itd.). Na takiej recepcie lekarz może przepisać do pięciu leków.

Farmaceuta nie może dopisać „S” na recepcie

Farmaceuta nie będzie miał możliwości dopisania litery „S” na recepcie, pomimo stwierdzenia ukończenia 75 lat np. z numeru PESEL. Pacjent będzie musiał wrócić do lekarza w celu poprawienia recepty. Farmaceuta nie może tego uzupełnić (choć w przypadku innych uprawnionych do bezpłatnych leków ma taką możliwość, poświadczając to na rewersie recepty). Jeśli pacjent przedstawi receptę oznaczoną w polu „kod uprawnień dodatkowych” symbolem „S”, farmaceuta ma obowiązek wydać przepisane na niej leki w wariancie finansowym, który jest najkorzystniejszy dla pacjenta. Leki przepisane jako refundowane, które znajdują się w wykazie bezpłatnych leków, wyda bezpłatnie, natomiast w przypadku zbiegu uprawnień dodatkowych leki są wydawane w najkorzystniejszym dla pacjenta wariancie finansowym.

Lek na wykazie bezpłatnych, ale ostatecznie to lekarz decyduje…

Pamiętajmy, że bezpłatne leki będą przysługiwały wyłącznie we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli jednak lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniora tylko i wyłącznie w tych wskazaniach. Tym samym przy stosowaniu leków poza wskazaniami rejestracyjnymi lekarz POZ nie będzie mógł zamieścić na recepcie oznaczenia „S”. Może się więc zdarzyć, że dany lek, mimo obecności na liście, zostanie seniorowi przepisany z odpłatnością „100%”. Konflikty może rodzić także sytuacja, w której seniorzy będą domagali się zmiany zasad prowadzonego leczenia, tylko ze względu na fakt, iż lek znajduje się w wykazie bezpłatnych leków, a do tej pory byli skutecznie leczeni innymi lekami. Ministerstwo wielokrotnie podkreślało bowiem, że lista „S” nie jest „wykazem leków zalecanych w leczeniu pacjentów w wieku podeszłym”, i nie może być jedyną podstawą do zmiany sposobu leczenia pacjenta.

Kolejki w POZ

Już w pierwszych tygodniach września w przychodniach POZ pojawi się wielu pacjentów. Wśród nich będą pacjenci 75+, którzy mają niezrealizowane recepty z sierpnia, ale również Ci pacjenci, których specjaliści skierują po recepty do POZ we wrześniu. Niestety brak dokumentacji medycznej, z której wynika konieczność przewlekłego stosowania konkretnego, specjalistycznego leku (znajdującego się na liście 75+) może stanowić istotne ograniczenie w podjęciu decyzji przez lekarza POZ o wystawieniu recepty. Warto też dodać, że lista „S” będzie uaktualniana co dwa miesiące, więc recepty z odroczoną datą realizacji nie zawsze rozwiążą problem kolejek.