Najlepsza dieta na obniżenie za wysokiego poziomu trójglicerydów?

Podwyższone stężenie trójglicerydów to stan, który może okazać się bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Do czynników predysponujących do rozwoju tego zaburzenia zalicza się nadwagę, otyłość, wiek pacjenta czy niski stopień aktywności fizycznej. Czym może grozić podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi? Jaką dietę warto stosować przy wysokich trójglicerydach?

W wielu przeprowadzonych badaniach wykazano, że stężenie trójglicerydów jest niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Ciężka hipertriglicerydemia może być ryzykiem wystąpienia ostrego zapalenia trzustki. Istotne znaczenie w zmniejszeniu stężenia lipoprotein o dużej zawartości TG ma redukcja masy ciała, która poprawia wrażliwość tkanek na insulinę (insulinowrażliwość).

Rola trójglicerydów w organizmie

Trójglicerydy (nazywane także triglicerydami lub w skrócie TG) to z chemicznego punktu widzenia estry glicerolu i kwasów tłuszczowych stanowiące podstawowy składnik tkanki tłuszczowej. Dostarczają energię do organizmu, pełniąc także funkcję magazynu energetycznego (gromadzą się w komórkach tłuszczowych), z którego organizm pobiera swoje zapasy w momencie dostarczenia zbyt małej ilości kcal z diety. Jeśli występują we krwi w odpowiednim stężeniu, gwarantują prawidłowy przebieg szeregu procesów fizjologicznych w organizmie. Oprócz magazynowania energii, trójglicerydy pełnią także rolę budulcowe, ochronne i termoizolacyjne.

Jak sprawdzić poziom TG w organizmie?

Poziom trójglicerydów w organizmie sprawdza się poprzez pobranie i zbadanie próbki z krwi żylnej. Określenie normy trójglicerydów nie jest jednak wystarczające, dlatego w celu dokładnej diagnostyki warto oznaczyć cały lipidogram, w skład którego wchodzą:

• cholesterol całkowity,
• cholesterol HDL (tzw. dobry cholesterol),
• cholesterol LDL (tzw. zły cholesterol),
• trójglicerydy.

Badania cholesterolu trzeba wykonywać na czczo, co oznacza, że należy nie jeść i nie pić na 8–12 godzin przed pobraniem krwi. Prawidłowe stężenie trójglicerydów nie powinno przekraczać 1,69 mmol/l, czyli 150 mg/dl. Podwyższony poziom warto skonsultować z lekarzem, np. hepatologiem.

Interpretacja poziomu trójglicerydów wygląda następująco:

• poziom graniczny – 150-199 mg/dl (1,69-2,25 mmol/l),
• poziom wysoki – 200-499 mg/dl (2,26-5,63 mmol/l),
• poziom bardzo wysoki – powyżej 500 mg/dl (powyżej 5,64 mmol/l).

Co sprawia, że poziom trójglicerydów jest podwyższony?

Podwyższony poziom trójglicerydów często dotyczy osób z nadwagą bądź otyłością (szczególnie brzuszną), a także pacjentów z cukrzycą typu 2, nadciśnieniem tętniczym oraz obniżonym poziomem cholesterolu HDL („dobrego”). Duży wpływ na rozwój hipertriglicerydemii ma przede wszystkim styl życia: wysokokaloryczna dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe oraz cukry proste, a także niska aktywność fizyczna.

Co więcej, do czynników ryzyka zalicza się:

• starszy wiek,
• predyspozycje genetyczne,
• zażywanie niektórych leków,
• nadmierne spożywanie alkoholu,
• choroby współistniejące.

Przewlekle podwyższone TG – powikłania

Długotrwale podwyższony poziom trójglicerydów nie jest bez znaczenia dla naszego zdrowia. Niesie za sobą szereg powikłań, które mogą doprowadzić do rozwoju:

• choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego,
• udaru mózgu,
• miażdżycy,
• zespołu metabolicznego,
• zawału serca,
• ostrego zapalenia trzustki.

Co jeść, żeby obniżyć wysokie trójglicerydy

Zgodnie z wytycznymi ESC/EAS (Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego), aby zmniejszyć stężenie lipoprotein o dużej zawartości TG, należy zmodyfikować styl życia, czyli:

• zmienić sposób żywienia,
• zwiększyć aktywność fizyczną,
• zmniejszyć nadmierną masę ciała,
• zaprzestać spożywania alkoholu, w tym głównie piwa.

Uważa się, że redukcja masy ciała powoduje zmniejszenie stężenia trójglicerydów nawet o 20–30%. Podstawę diety w hipertriglicerydemii stanowią świeże warzywa (przede wszystkim zielone), owoce (jednak tu należy uważać z jedzeniem ich w rozsądnej ilości), pełnoziarniste produkty zbożowe i dobrej jakości tłuszcze. Używanie produktów o dużej gęstości odżywczej przy jednocześnie niskiej kaloryczności jest pomocne w celu osiągnięcia deficytu kalorycznego i uczucia sytości.

Ponadto na zmniejszenie TG wpływają także wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Duże znaczenie w diecie obniżającej TG ma także ilość i jakość wybieranych węglowodanów. Zmniejszeniu powinno ulec spożycie węglowodanów prostych (łatwo przyswajalnych). Dla osób ze zwiększonym poziomem TG ważne jest, aby były to produkty z niskim indeksem glikemicznym oraz wyższą zawartością błonnika pokarmowego. Zaleca się także stosowanie suplementów diety na obniżenie wysokiego stężenia TG, do których zaliczono np. wyciąg z karczocha, ostropest plamisty czy ekstrakt z bergamotki.

Produkty zalecane w diecie na obniżenie trójglicerydów:

• pełnoziarniste produkty zbożowe: chleb żytni, graham, makaron brązowy, ryż oraz gruboziarniste kasze – pęczak, gryczana, jęczmienna,
• warzywa – przede wszystkim liściaste i strączkowe,
• owoce świeże, sezonowe z niskim indeksem glikemicznym,
• nasiona roślin strączkowych,
• ryby, w tym też tłuste ryby morskie: łosoś, tuńczyk, makrela, śledź,
• produkty mleczne: mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka,
• chude mięso,
• oleje roślinne: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany,
• awokado,
• orzechy, nasiona słonecznika, pestki dyni, siemię lniane.

Produkty niezalecane, kiedy w organizmie stwierdza się wysoki poziom TG:

• produkty wysokoprzetworzone: konserwowe i w puszkach,
• słone przekąski: paluszki, chipsy, krakersy, solone i smażone orzeszki,
• cukier i syropy, np. glukozowo-fruktozowy,
• słodycze, batoniki, słodkie płatki śniadaniowe, ciastka, jogurty owocowe,
• słodzone, gazowane napoje i soki,
• tłuste rodzaje mięs, np. mięso wysokoprzetworzone, konserwy mięsne, parówki itp.,
• owoce w puszkach lub owoce suszone (które często są także dodatkowo słodzone),
• produkty z białej pszennej mąki,
• produkty typu fast-food,
• margaryny czy inne tłuszcze utwardzane (także uwodornione),
• zupy i sosy instant.

Przykładowy jadłospis na za wysokie TG

Śniadanie:
Żytnie kanapki z hummusem, mozzarellą, rukolą i pomidorem, posypane nasionami czarnuszki i skropione oliwą z oliwek.
II śniadanie:
Borówkowy koktajl z jogurtem naturalnym, siemieniem lnianym, płatkami owsianymi i orzechami włoskimi.
Obiad:
Łosoś pieczony w piekarniku z ziołami, porem, pomidorkami cherry i cukinią, podawany z kaszą gryczaną i sałatką z mixu, ogórkiem i oliwą z oliwek.
Kolacja:
Jajko na miękko z dowolnymi surowymi warzywami, grzankami z ciemnego pieczywa i plasterkami awokado.