kobieta jedząca zupę
Maria Brzegowy

Żywienie przy COVID-19 – jaka dieta przy zakażeniu wirusem SARS-CoV-2?

Przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 nie uchroni nas niestety żadna specjalna dieta, produkt „superfood” czy suplement. Dbając o stan odżywienia, możemy jednak wpłynąć na łagodniejszy jego przebieg oraz zmniejszyć natężenie niepożądanych następstw po jego przechorowaniu.

Czy dieta może zapobiec zakażeniu wirusem SARS-CoV-2?

Pandemia wirusa SARS-CoV-2 zmieniła nasz świat w błyskawicznym tempie. Niestety, żadne dostępne aktualnie metody profilaktyki nie są w stanie z całkowitą pewnością wyeliminować ryzyka zakażenia. Największe nadzieje stwarzają szczepionki, ale i higiena, właściwe techniki dezynfekcji i stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej, takich jak np. maseczki. Nie bez znaczenia jest także i dbałość o stan swojego zdrowia ogółem. Prawidłowo zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, umiejętność radzenia sobie ze stresem i wystarczająca ilość snu mogą znacząco zaważyć o prawdopodobieństwie zachorowania. A jeśli już do niego dojdzie – pozwolą na łagodniejszy jego przebieg, bo silny i nieobciążony organizm lepiej poradzi sobie z silną infekcją. 

Niestety, dieta, która miałaby zapobiec zakażeniu wirusem SARS-CoV-2, nie istnieje. Stąd trudno o specjalne zalecenia żywieniowe, które należałoby wprowadzić celem profilaktyki. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje jednak, że ogólne, znane dotychczas strategie dietetyczne wciąż są aktualne i mogą wpłynąć na poprawę funkcjonowania całego naszego organizmu. Ponieważ jednak dotyczą one osób zdrowych (w zamyśle – nieobciążonych chorobami przewlekłymi takimi jak cukrzyca typu 2 czy choroby serca), należy pamiętać o odpowiednim dopasowaniu ich do pacjentów, którzy borykają się z określonymi problemami.

Pamiętaj, że nie możesz „wzmocnić” swojego układu odpornościowego tylko poprzez zastosowanie zdrowej diety. Żadna konkretna żywność, „superfood” czy suplement również nie zapobiegną chorobie COVID-19. Powszechnie znane zasady zdrowego żywienia mają na celu raczej poprawę samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia, jak również ochronę przed potencjalnymi ciężkimi lub niepożądanymi następstwami zakażenia.

Jakie są zasady prawidłowego stylu życia, mogące wpłynąć na ryzyko infekcji?

Zasady zdrowego stylu życia są chyba znane każdemu. Obejmują one dbałość o codzienną dietę, regularną aktywność ruchową oraz higienę snu i odpoczynku. Bardziej szczegółowo dotyczą one następujących obszarów:  

  • pij wystarczająco dużo wody każdego dnia – wypijaj 2–3 litry wody dziennie;
  • śpij co najmniej 7–8 godzin dziennie;
  • dbaj o regularny odpoczynek;
  • ćwicz, ale nie forsuj się – wystarczy np. codzienny, półgodzinny spacer;
  • staraj się pilnować prawidłowej masy ciała;
  • spożywaj częste, małe posiłki przygotowywane w lekkostrawny sposób – sięgaj zwłaszcza po gorące zupy i ciepłe napoje z miodem;
  • codziennie spożywaj różnorodne, świeże i niskoprzetworzone produkty spożywcze, zwłaszcza owoce, warzywa, chude mięso, ryby, nabiał, nasiona roślin strączkowych (soczewicę, ciecierzycę, groch, soję), pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona – dostarczysz w ten sposób potrzebnych Twojemu organizmowi witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego i przeciwutleniaczy;
  • naucz się radzić ze swoim stresem, który w nadmiarze osłabia czynność układu odpornościowego;
  • unikaj alkoholu i rzuć palenie papierosów;
  • wyeliminuj ze swojej diety nadmiar żywności obfitującej w cukier (słodycze, desery, słodkie), tłuszcze nasycone (dania typu fast food, instant) oraz sól (chipsy, krakersy);
  • z umiarem sięgaj po kawę;
  • zadbaj o prawidłową farmakoterapię i dietoterapię chorób przewlekłych, na które cierpisz.
Ryzyko zakażenia może zmniejszyć także unikanie wyjść do miejsc skupisk ludzi, np. do restauracji czy kawiarni. Staraj się przygotowywać posiłki w domu, a jeśli już masz ochotę zjeść coś w restauracji, możesz zamówić posiłek na dowóz.

Powiązane produkty

Zakażenie wirusem SARS-CoV-2 – jakie wyzwania żywieniowe generuje?

COVID-19 to choroba zakaźna, która może przebiegać z wysoką gorączką, kaszlem, ogólnym osłabieniem i bólem, jak również z trudnościami w oddychaniu oraz zmianami w zakresie smaku i zapachu. Choć choroba ta dotyczy głównie dróg oddechowych, pogorszenie stanu ogólnego może prowadzić do poważnych, zagrażających życiu powikłań, których ryzyko rośnie u osób starszych i z wielochorobowością. Gdy chory trafi do szpitala, a w dalszym, gorszym przebiegu na oddział intensywnej terapii, grozi mu m.in. niedożywienie, które wraz z utratą masy i funkcji mięśni szkieletowych, może finalnie prowadzić do niepełnosprawności oraz ponownej zachorowalności jeszcze długo po wypisie z OIT. Sytuacji nie pomagają zaburzenia smaku oraz zapachu i zmniejszone tym samym ogólne spożycie diety. Fakty te są dobrze udokumentowane naukowo w omawianej grupie chorych. Celem ograniczenia tych skutków Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN) jako podstawę działań rekomenduje odpowiednią ocenę żywieniową u wszystkich zakażonych wirusem SARS-CoV-2. W przypadku osób pozostających w warunkach domowych obowiązek ten spoczywa na najbliższych oraz/i lekarzach rodzinnych, natomiast w szpitalu – na personelu medycznemu. Pacjenci zagrożeni złymi wynikami i wyższą śmiertelnością po zakażeniu SARS-CoV-2, a mianowicie osoby starsze i z wielochorobowością, powinny być regularnie sprawdzane pod kątem niedożywienia poprzez wykonywanie badań przesiewowych. Również i w grupie chorych otyłych obowiązuje podobny tok postępowania – otyłość, mimo przeżywienia pod kątem ilościowym, może bowiem wiązać się z niedożywieniem jakościowym.

Dieta w czasie COVID-19 – podstawowe zasady

ESPEN zaleca, aby osoby niedożywione, pozostające w leczeniu w warunkach domowych, starały się zoptymalizować swój stan odżywienia, najlepiej pod opieką doświadczonych lekarzy specjalistów i dietetyków klinicznych. Z ich porad można aktualnie skorzystać za pomocą wideokonferencji lub teleporady.

Analiza dostępnych danych dotyczących pandemii grypy w 1918 r. wykazała, że ​​nasilenie choroby zależało również od stanu ogólnego gospodarza. Wśród czynników związanych ze zmiennością w zachorowalności i śmiertelności z powodu grypy, obok m.in. wieku i genetyki, istotną rolę odegrało żywienie. Niedożywienie oraz głód wiązały się z dużym nasileniem choroby i śmiertelnością, także w populacji osób młodszych.

Energia

Rekomenduje się, aby w trakcie choroby unikać ograniczeń dietetycznych, które mogą wpłynąć na wielkość spożycia ogółem. Aby obliczyć wysokość zapotrzebowania energetycznego, można posłużyć się prostym wzorem opartym o wagę ciała tj.: 27 kcal na każdy jeden kg masy ciała na dzień. W przypadku pacjentów z wielochorobowością i starszych w wieku >65 lat będzie to 30 kcal na kg masy ciała na dzień. W praktyce oznaczać to będzie ok. 1900–2100 kcal dla 20–60-latka ważącego 70–80 kg, o niskiej aktywności fizycznej lub 2100–2400 kcal dla osoby starszej o podobnej wadze. 

Białko

Zapotrzebowanie na białko jest zwykle szacowane za pomocą wzorów takich jak: 1 g białka na każdy kg masy ciała na dzień. Ilość ta powinna być dostosowana indywidualnie w zależności od stanu odżywienia, poziomu aktywności fizycznej i indywidualnej tolerancji. 

Tłuszcze i węglowodany

Zapotrzebowanie na tłuszcze i węglowodany powinno być dostosowane do potrzeb energetycznych z uwzględnieniem stosunku energetycznego. Absolutnie nie będą wskazane diety ograniczające źródła tych składników – są one tak samo potrzebne jak wszystkie inne. „Zdrowych” węglowodanów należy szukać w pełnoziarnistych produktach zbożowych takich jak kasze, ciemny makaron, pieczywo razowe, płatki zbożowe czy brązowy ryż. Może się jednak okazać, że osoba chora będzie miała trudności w spożywaniu tych produktów np. przez wzgląd na niższy apetyt. W takiej sytuacji wskazane będą łatwostrawne źródła węglowodanów, takie jak jasne pieczywo, makaron, ryż czy ziemniaki. Odnośnie do tłuszczów obowiązuje podobna zasada jak w profilaktyce – ich źródłem powinny być oleje roślinne podawane na zimno (np. do sałatki), orzechy, pestki, awokado itp. Tłuszcze będą potrzebne, zwłaszcza gdy osoba chora nie ma apetytu i je niewiele. Wymienione wyżej produkty, w małej objętości dostarczą wówczas potrzebnych kilokalorii.

Składniki mineralne i witaminy

Osoby niedożywione powinny zapewnić odpowiednią suplementację witaminami i składnikami mineralnymi, w tym witaminy D3 i witaminy C. Rodzaj i sposób suplementacji powinien określić lekarz albo dietetyk kliniczny.

Co, gdy zwykła dieta nie wystarczy? Czy „nutridrinki” będą wskazane w chorobie COVID-19?

Doustne suplementy diety (tzw. ONS – oral nutritional supplements), szerzej znane jako nutridrinki, to tzw. żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. W praktyce klinicznej wdraża się je w sytuacji, gdy nie jest możliwe zaspokojenie potrzeb żywieniowych na drodze zwyczajowo spożywanej diety i/lub poradnictwa specjalistycznego. Rekomenduje się, aby w czasie infekcji COVID-19 odżywki tego typu zapewniały co najmniej 400 kcal na dzień, w tym 30 g lub więcej białka i były kontynuowane przez minimum miesiąc (ESPEN). W praktyce oznacza to ok. 2 preparatów typu nutridrink dziennie.  

ONS stanowią energetyczną alternatywę dla zwykłych posiłków i mogą być specjalnie wzbogacone o dodatek wybranych witamin i pierwiastków. Świetnie sprawdzą się przy pogorszonym apetycie, zmianach smaku i zapachu, jak również konieczności spożywania małych objętościowo posiłków, o konsystencji płynnej.  

Należy pamiętać, że konieczne jest ich powolne wypijanie, małymi łykami, nawet przez kilka godzin. W przeciwnym razie mogą stać się przyczyną nudności, wymiotów, bólów brzucha i/lub biegunki. Apteki oferują szeroki asortyment odżywek, o rozmaitych smakach i składzie, który można dostosować do indywidualnych potrzeb danej osoby – np. dla cukrzyka, chorego z przewlekłą chorobą nerek itp. ONS są klinicznie wolne od laktozy oraz składników potencjalnie szkodliwych, takich jak puryny, gluten czy cholesterol. Istnieją także odżywki dla najmłodszych.

Ogólne zasady żywieniowe podczas infekcji COVID-19

  1. Przyjmuj odpowiednią ilość płynów – co najmniej dwa litry wody dziennie lub więcej w przypadku gorączki. 
  2. Zwiększ spożycie ciepłych napojów, w tym klarownych zup na bazie rosołu.
  3. Dbaj o wystarczające spożycie białka – to pomoże m.in. zmniejszyć zmęczenie, doda sił, zapobiegnie niedożywieniu. Szukaj go w chudym mięsie, rybach, nasionach roślin strączkowych, nabiale i jajkach.
  4. Gorączka zwiększa zapotrzebowanie na kalorie – zwiększ liczbę posiłków; lepiej jeść mniejsze porcje, ale za to częściej. 
  5. Celem zwiększenia kaloryczności potraw dodawaj do nich produkty, które w małej objętości dostarczają sporej ilości energii np. masło, oliwa z oliwek, awokado, orzechy, pestki, nasiona itp.
  6. Rozważ suplementację witaminą C, cynkiem, witaminą A, B6, D, E, żelazem, kwasem foliowym i błonnikiem, jeśli nie dostarczasz ich w wystarczającej ilości wraz z dietą – poradź się specjalisty. 
  7. Kaszel może złagodzić miód (np. do ciepłej herbaty), rosół, a także płukanie gardła (np. szałwią).
  8. Ból gardła można złagodzić herbata z miodem, imbirem albo kurkumą.
  9. Niektóre pokarmy mogą powodować zwiększoną produkcję śluzu, jeśli jesteś na nie uczulony. Typowe alergeny pokarmowe to jaja, ryby, mleko, orzechy, orzeszki ziemne, skorupiaki, pszenica, soja.  

Najczęstsze problemy pacjentów po przebyciu COVID-19 „w warunkach domowych”, niewymagających hospitalizacji, obejmują przede wszystkim przewlekłe zmęczenie, silnie wypadające włosy, ryzyko anemii itp. W przypadku włosów jest to prawdopodobnie związane z obecnością tzw. stresu metabolicznego w przebiegu ciężkiej infekcji i niestety niewiele da się z tym zrobić. Można spróbować zadbać o włosy „nowo wyrastające” – stosując odpowiednio wzbogaconą o suplementację dietę oraz specjalistyczne kosmetyki. W przypadku zmęczenia rekomenduje się dbałość o odpoczynek oraz sen, natomiast w kontekście anemii – bezzwłoczne konsultacje z lekarzem. Ogólnie ujmując, wszelkie niepokojące nas objawy powinny zostać omówione ze specjalistą, a nie być „leczone” na własną rękę.

  1. R. Barazzoni i in. ESPEN., ESPEN expert statements and practical guidance for nutritional management of individuals with sars-cov-2 infection, „Clinical Nutrition” nr 39 (6) 22020, https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.03.022. 
  2. Eating well. During and after COVID-19 Illness, „malnutritionpathway.co.uk” [online] https://www.malnutritionpathway.co.uk/library/covid19green.pdf [dostęp:] 20.12.2021.
  3. Guidance for nutrition management of COVID-10 for health workers in COVID-19 treatment and isolation centres., „health.go.ke” [online] https://www.health.go.ke/wp-content/uploads/2020/03/FINAL-GUIDANCE-FOR-COVID-19-NUTRITION-MANAGEMENT.pdf [dostęp:] 20.12.2021.
  4. M. Omar i in., COVID-19 and Nutrition: Review of Available Evidence. Scholars Journal of Applied Medical Sciences 2020, DOI: 10.36347/sjams.2020.v08i04.02

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

  • E-book "Dieta na obniżenie cholesterolu. Produkty, suplementacja, jadłospis"

    Podwyższony poziom cholesterolu to stan, który może stanowić zagrożenie, prowadząc do rozwoju miażdżycy. Możesz przejąć kontrolę nad swoim profilem lipidowym. Jednym z kluczowych elementów leczenia tego stanu jest zmiana stylu życia. Codzienna aktywność fizyczna czy zaprzestanie palenia tytoniu to nie wszystko. Najważniejsza jest twoja dieta.  

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij