Brzuch tarczycowy – jak wygląda, czemu powstaje, jak się go pozbyć?
Maria Brzegowy

Brzuch tarczycowy – jak wygląda, czemu powstaje, jak się go pozbyć?

Wydaje się, że termin „brzuch tarczycowy” to kolejne, modne hasło, mające za zadanie wytłumaczyć rosnącą skalę problemu, jaką jest otyłość. Tym samym winę za dodatkowe kilogramy zrzuca się na współwystępujące choroby, w tym niedoczynność tarczycy czy jej zapalenie, chorobę Hashimoto. Czy jednak otyłość brzuszna to to samo co „brzuch tarczycowy”? Jakie są jego przyczyny? Jak powinna wyglądać dieta oraz ćwiczenia? 

Brzuch tarczycowy – jak go rozpoznać i co go powoduje? 

Brzuch tarczycowy to tak naprawdę nic innego jak „klasyczna” otyłość typu brzusznego, zwana inaczej metaboliczną lub centralną.  

Stwierdzono, że taka forma otyłości, gdzie tłuszcz gromadzi się wokół trzewi brzusznych, jest bardziej niebezpieczna w porównaniu z otyłością uogólnioną czy tej, w której kumulację tłuszczu obserwuje się w okolicy pośladkowo-udowej. Trzewna tkanka tłuszczowa stanowi bowiem narząd wydzielania wewnętrznego, który jest aktywny metabolicznie, syntetyzując hormony (z tego względu brzuch „tarczycowy” bywa nazywany hormonalnym) i cytokiny (w tym adiponektynę, TNF-alfa, leptynę itp.), które wpływają z kolei na ryzyko rozwinięcia się insulinooporności. Dalej otyłość typu brzusznego będzie wiązać się więc z szeregiem poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2 czy choroba wieńcowa.  

Warto wspomnieć, że istnieje koncepcja, która zakłada, że w pewnej grupie osób mającej tendencję do gromadzenia się tłuszczu w rejonie brzucha ogólna masa ciała wcale nie musi znacząco przekraczać powszechnie przyjętych norm tj. można mieć normalną wagę, ale jednocześnie być otyłym metabolicznie (koncepcja metabolicznie otyłych, ale o normalnej masie ciała – MONW). Przydatnym w ocenie rodzaju otyłości nie będzie więc popularny wskaźnik BMI, bo nie uwzględnia on umiejscowienia tkanki tłuszczowej, ale tzw. wskaźnik WHR. O otyłości brzusznej u kobiet mówimy, gdy wartość WHR jest równa lub większa niż 0,85, natomiast w przypadku mężczyzn – równa lub większa od 0,9. 

Za główną przyczynę otyłości uważa się dodatni bilans energetyczny, tj. spożycie większej liczby kalorii w stosunku do tej, którą zużyjemy w czasie codziennych aktywności. Wybrane jednostki chorobowe mogą wpłynąć na wartości podstawowych wydatków energetycznych, ale zawsze bezpośrednią przyczyną otyłości jest pobór większej ilości energii, niż potrzebuje tego organizm.  

Trudno stwierdzić, dlaczego akurat tylko w przebiegu chorób tarczycy miałaby pojawić się otyłość brzuszna, adekwatnie nazwana tutaj otyłością tarczycową. Gromadzenie się tłuszczu w rejonie trzewi może być bowiem powiązane z wieloma innymi jednostkami chorobowymi czy sytuacjami.

Próbując jednak doszukać się istotnych podobieństw między np. niedoczynnością tarczycy a rosnącym brzuchem, wśród elementów, które wydają się być spójne, pojawiają się m.in.: 

  • przewlekłe zaparcia stolca – brak regularnych wypróżnień może zwiększać obwód brzucha i potęgować uczucie ociężałości; 
  • zmniejszenie siły mięśniowej oraz nadmierna senność, spowolnienie – przełożenie na niższą aktywność ruchową, a to z kolei może sprzyjać gromadzeniu się centralnej tkanki tłuszczowej. 

Jak podaje Lewiński w Interna Szczeklika, niedoczynność tarczycy i współwystępujące przy niej objawy wiążą się przede wszystkim ze zwolnieniem tempa przemian metabolicznych. To może sprawiać, że osobie chorej znacznie trudniej będzie utrzymać prawidłowy, codzienny bilans energetyczny, częściej sięgając też po przekąski oraz większe porcje tradycyjnych posiłków. 

Warto znów podkreślić, że zarówno zaparcia, jak i zmniejszenie siły mięśniowej czy ogólna senność nie należą do grupy objawów tylko w chorobach tarczycy. Stąd znów pomimo próby znalezienia wspólnego mianownika pomiędzy występowaniem „brzuszka” a chorobami tarczycy nazywanie go dalej brzuchem tarczycowym, wydaje się co najmniej stwierdzeniem przesadzonym. 

Brzuch tarczycowy – jak się go pozbyć?  

Podstawową formą leczenia „brzucha tarczycowego” czy po prostu „brzucha” ogółem jest właściwie poprowadzona diagnostyka, a następnie specjalistyczne leczenie. W przypadku np. podejrzenia niedoczynności tarczycy w pierwszej kolejności wykonuje się określone badania laboratoryjne (w tym stężenie hormonu TSH) i analizuje objawy kliniczne.

W dalszym etapie lekarz specjalista wprowadza leczenie farmakologiczne. Dodatkowo należy przyjrzeć się swojemu sposobowi odżywiania się i aktywności fizycznej – zwykle w zakresie powszechnie przyjętych zasad zdrowego stylu życia. W wypadku, gdy otyłość osiąga rozmiary tzw. otyłości olbrzymiej, formą skutecznej i trwałej terapii będzie tzw. chirurgia bariatryczna, nazywana inaczej metaboliczną (co jest adekwatne do „metabolicznego brzucha”). 

Polecane dla Ciebie

Dieta i ćwiczenia na brzuch tarczycowy

Sposób odżywiania się w przypadku problemów z nadmiernym obwodem brzucha będzie dokładnie taki sam jak w przypadku powszechnie przyjętych zasad zdrowego odżywiania. To, co wydaje się szczególnie ważne, to przede wszystkim: 

  • częste spożywanie małych objętościowo posiłków, np. 5–6 razy dziennie; 
  • regularne sięganie po posiłki (odstępy ok. 3 godzin); 
  • niedopuszczanie do uczucia głodu (ten i poprzednie dwa punkty zapewnią stałą „dostawę paliwa” dla naszego organizmu, w porcjach, z którymi łatwiej sobie poradzi na bieżąco); 
  • zwiększenie spożycia warzyw i owoców (uwaga: wybrane produkty, np. rośliny strączkowe, mogą spowodować dolegliwości brzuszne w tym wzdęcia, nadmiar gazów i tym samym zwiększyć obwód brzucha);
  • dbałość o prawidłowe nawodnienie tj. min. 2 l czystych płynów w przypadku kobiet i min. 2,5 l dla mężczyzn; 
  • unikanie słodyczy, deserów, dań typu fast food (duży udział tzw. węglowodanów prostych oraz tłuszczy nasyconych); 
  • unikanie alkoholu; 
  • min. 7–8 godzin niczym nieprzerywanego snu. 

W przypadku ruchu zaleca się codzienne ćwiczenia ogólnorozwojowe, o umiarkowanym charakterze (tzw. „ćwicz i mów” – czyli: podczas wykonywania ćwiczeń powinieneś móc rozmawiać), przez minimum 60 minut. Najlepiej gdyby dane aktywności sprawiały przyjemność ćwiczącemu – ich wykonywanie powinno bowiem zostać włączone do codziennego harmonogramu już na stałe. Aby móc dopasować najlepsze dla siebie ćwiczenia oraz treningi, najlepiej skonsultować się z fizjoterapeutą. 

  1. S. Konturek, Fizjologia człowieka, Wydanie 3. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. P. Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2021. 
  3. D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2015. 
  4. M. Jarosz, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2016/2017. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Krwawienie z odbytu – przyczyny, leczenie, powikłania

    Krwawienie z odbytu jest najczęściej objawem schorzeń, takich jak hemoroidy, szczeliny odbytu, nieswoiste zapalenie jelit, wrzody i rak jelita grubego. Zwykle krwawienie z odbytu można zauważyć na papierze toaletowym, w wodzie w muszli klozetowej lub w stolcu. Ważne jest, aby w momencie zauważenia problemu skontaktować się z lekarzem, ponieważ może to być oznaką poważnej choroby, która rozwija się w organizmie.

  • Czy można od urodzenia nie czuć bólu? Co to jest analgezja?

    Ból jest wpisany w ludzkie istnienie. Wbrew pozorom to zjawisko pozytywne, ponieważ informuje nas o zagrożeniach zdrowia, a nawet życia. Jednakże są ludzie, którzy nie są zdolni do odczuwania bólu, cierpią bowiem na analgezję wrodzoną.

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić się śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest tego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jeast chemioterapia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij