Brzuch tarczycowy – jak wygląda, czemu powstaje, jak się go pozbyć?
Maria Brzegowy

Brzuch tarczycowy – jak wygląda, czemu powstaje, jak się go pozbyć?

Wydaje się, że termin „brzuch tarczycowy” to kolejne, modne hasło, mające za zadanie wytłumaczyć rosnącą skalę problemu, jaką jest otyłość. Tym samym winę za dodatkowe kilogramy zrzuca się na współwystępujące choroby, w tym niedoczynność tarczycy czy jej zapalenie, chorobę Hashimoto. Czy jednak otyłość brzuszna to to samo co „brzuch tarczycowy”? Jakie są jego przyczyny? Jak powinna wyglądać dieta oraz ćwiczenia? 

Brzuch tarczycowy – jak go rozpoznać i co go powoduje? 

Brzuch tarczycowy to tak naprawdę nic innego jak „klasyczna” otyłość typu brzusznego, zwana inaczej metaboliczną lub centralną.  

Stwierdzono, że taka forma otyłości, gdzie tłuszcz gromadzi się wokół trzewi brzusznych, jest bardziej niebezpieczna w porównaniu z otyłością uogólnioną czy tej, w której kumulację tłuszczu obserwuje się w okolicy pośladkowo-udowej. Trzewna tkanka tłuszczowa stanowi bowiem narząd wydzielania wewnętrznego, który jest aktywny metabolicznie, syntetyzując hormony (z tego względu brzuch „tarczycowy” bywa nazywany hormonalnym) i cytokiny (w tym adiponektynę, TNF-alfa, leptynę itp.), które wpływają z kolei na ryzyko rozwinięcia się insulinooporności. Dalej otyłość typu brzusznego będzie wiązać się więc z szeregiem poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2 czy choroba wieńcowa.  

Warto wspomnieć, że istnieje koncepcja, która zakłada, że w pewnej grupie osób mającej tendencję do gromadzenia się tłuszczu w rejonie brzucha ogólna masa ciała wcale nie musi znacząco przekraczać powszechnie przyjętych norm tj. można mieć normalną wagę, ale jednocześnie być otyłym metabolicznie (koncepcja metabolicznie otyłych, ale o normalnej masie ciała – MONW). Przydatnym w ocenie rodzaju otyłości nie będzie więc popularny wskaźnik BMI, bo nie uwzględnia on umiejscowienia tkanki tłuszczowej, ale tzw. wskaźnik WHR. O otyłości brzusznej u kobiet mówimy, gdy wartość WHR jest równa lub większa niż 0,85, natomiast w przypadku mężczyzn – równa lub większa od 0,9. 

Za główną przyczynę otyłości uważa się dodatni bilans energetyczny, tj. spożycie większej liczby kalorii w stosunku do tej, którą zużyjemy w czasie codziennych aktywności. Wybrane jednostki chorobowe mogą wpłynąć na wartości podstawowych wydatków energetycznych, ale zawsze bezpośrednią przyczyną otyłości jest pobór większej ilości energii, niż potrzebuje tego organizm.  

Trudno stwierdzić, dlaczego akurat tylko w przebiegu chorób tarczycy miałaby pojawić się otyłość brzuszna, adekwatnie nazwana tutaj otyłością tarczycową. Gromadzenie się tłuszczu w rejonie trzewi może być bowiem powiązane z wieloma innymi jednostkami chorobowymi czy sytuacjami.

Próbując jednak doszukać się istotnych podobieństw między np. niedoczynnością tarczycy a rosnącym brzuchem, wśród elementów, które wydają się być spójne, pojawiają się m.in.: 

  • przewlekłe zaparcia stolca – brak regularnych wypróżnień może zwiększać obwód brzucha i potęgować uczucie ociężałości; 
  • zmniejszenie siły mięśniowej oraz nadmierna senność, spowolnienie – przełożenie na niższą aktywność ruchową, a to z kolei może sprzyjać gromadzeniu się centralnej tkanki tłuszczowej. 

Jak podaje Lewiński w Interna Szczeklika, niedoczynność tarczycy i współwystępujące przy niej objawy wiążą się przede wszystkim ze zwolnieniem tempa przemian metabolicznych. To może sprawiać, że osobie chorej znacznie trudniej będzie utrzymać prawidłowy, codzienny bilans energetyczny, częściej sięgając też po przekąski oraz większe porcje tradycyjnych posiłków. 

Warto znów podkreślić, że zarówno zaparcia, jak i zmniejszenie siły mięśniowej czy ogólna senność nie należą do grupy objawów tylko w chorobach tarczycy. Stąd znów pomimo próby znalezienia wspólnego mianownika pomiędzy występowaniem „brzuszka” a chorobami tarczycy nazywanie go dalej brzuchem tarczycowym, wydaje się co najmniej stwierdzeniem przesadzonym. 

Brzuch tarczycowy – jak się go pozbyć?  

Podstawową formą leczenia „brzucha tarczycowego” czy po prostu „brzucha” ogółem jest właściwie poprowadzona diagnostyka, a następnie specjalistyczne leczenie. W przypadku np. podejrzenia niedoczynności tarczycy w pierwszej kolejności wykonuje się określone badania laboratoryjne (w tym stężenie hormonu TSH) i analizuje objawy kliniczne.

W dalszym etapie lekarz specjalista wprowadza leczenie farmakologiczne. Dodatkowo należy przyjrzeć się swojemu sposobowi odżywiania się i aktywności fizycznej – zwykle w zakresie powszechnie przyjętych zasad zdrowego stylu życia. W wypadku, gdy otyłość osiąga rozmiary tzw. otyłości olbrzymiej, formą skutecznej i trwałej terapii będzie tzw. chirurgia bariatryczna, nazywana inaczej metaboliczną (co jest adekwatne do „metabolicznego brzucha”). 

Powiązane produkty

Dieta i ćwiczenia na brzuch tarczycowy

Sposób odżywiania się w przypadku problemów z nadmiernym obwodem brzucha będzie dokładnie taki sam jak w przypadku powszechnie przyjętych zasad zdrowego odżywiania. To, co wydaje się szczególnie ważne, to przede wszystkim: 

  • częste spożywanie małych objętościowo posiłków, np. 5–6 razy dziennie; 
  • regularne sięganie po posiłki (odstępy ok. 3 godzin); 
  • niedopuszczanie do uczucia głodu (ten i poprzednie dwa punkty zapewnią stałą „dostawę paliwa” dla naszego organizmu, w porcjach, z którymi łatwiej sobie poradzi na bieżąco); 
  • zwiększenie spożycia warzyw i owoców (uwaga: wybrane produkty, np. rośliny strączkowe, mogą spowodować dolegliwości brzuszne w tym wzdęcia, nadmiar gazów i tym samym zwiększyć obwód brzucha);
  • dbałość o prawidłowe nawodnienie tj. min. 2 l czystych płynów w przypadku kobiet i min. 2,5 l dla mężczyzn; 
  • unikanie słodyczy, deserów, dań typu fast food (duży udział tzw. węglowodanów prostych oraz tłuszczy nasyconych); 
  • unikanie alkoholu; 
  • min. 7–8 godzin niczym nieprzerywanego snu. 

W przypadku ruchu zaleca się codzienne ćwiczenia ogólnorozwojowe, o umiarkowanym charakterze (tzw. „ćwicz i mów” – czyli: podczas wykonywania ćwiczeń powinieneś móc rozmawiać), przez minimum 60 minut. Najlepiej gdyby dane aktywności sprawiały przyjemność ćwiczącemu – ich wykonywanie powinno bowiem zostać włączone do codziennego harmonogramu już na stałe. Aby móc dopasować najlepsze dla siebie ćwiczenia oraz treningi, najlepiej skonsultować się z fizjoterapeutą. 

  1. S. Konturek, Fizjologia człowieka, Wydanie 3. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. P. Gajewski, Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2021. 
  3. D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2015. 
  4. M. Jarosz, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2016/2017. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl